Tản văn
* Những chú chó dạy ta điều gì ?
Có người nói với tôi rằng: “Những người yêu động vật thường có trái tim quảng đại”. Một người khác lại nói: “Những chú chó dạy ta cách yêu thương. Nếu không thể yêu được động vật và trẻ con có lẽ người ta cũng chẳng thể yêu thương ai”. Tôi thấy đúng hết – mà không biết những ai ăn thịt chó có thấy “đụng chạm” bùi ngùi rồi bỗng dưng… nghĩ lại, sẽ thôi ăn thịt loài vật được xem là bạn của con người nữa. Tôi còn thấy những người yêu thương loài vật không chỉ nhân hậu mà còn hài hước. Điều đáng quý là họ luôn biết làm cho cuộc sống của mình lạc quan, tích cực hơn. Bạn có tin không, ngôi nhà có những chú chó luôn có những niềm vui kỳ lạ, bất ngờ với những chú chó cưng. Có lần nghe MC Quỳnh Hương kể về hai chú chó trong nhà, tôi không thể nào nhịn được cười vì sự hài hước trong góc nhìn đầy yêu thương của chị. Quỳnh Hương bảo, có lúc đi làm về mệt nhìn thấy hai đứa ngồi bệt ngoài sân đợi là thấy lòng mềm lại. Mà chị cũng có con nhỏ, công việc luôn bận rộn chứ có phải rảnh rang gì lắm đâu. Nhưng chị bảo, những chú chó cho mình niềm vui nhiều hơn là mình tưởng.
Có lẽ vậy. Nhiều khi tôi thấy đời sống của những mái ấm gia đình có nuôi những chú chó sao mà đáng yêu và dễ thương quá. Như lần về nhà bạn ở Phan Thiết gặp chú chó có răng khểnh, bọn tôi chơi hết trò, nói hết chuyện lúc nằm lăn ra sàn nhà thì có chú chó “ mua vui ”. Những niềm vui rất là giản đơn, hồn nhiên mà chúng tôi cứ nhớ mãi. Bạn đi học xa, chú chó răng khểnh trở thành người bạn thân của mẹ. Để mỗi khi nhớ về, hỏi thăm mẹ rồi lại không quên hỏi thăm “ bạn răng khểnh ” giờ đây thế nào ? Hình như, trong tổng thể những loài vật nuôi, chỉ có chó là được người ta mặc định như một thành viên của mái ấm gia đình. Đến giờ tôi vẫn không hiểu sao người ta cứ hay dùng từ “ chó ” để nói về những gì xấu xa, tồi tệ nhất. Chó là loài vật trung thành với chủ, luôn thương chủ và nhiều đặc tính tốt đẹp. Chúng cũng biết vui buồn hờn giận, biết sợ hãi biết hối lỗi biết năn nỉ cầu khẩn, và quan trọng là chúng luôn biết yêu thương. Khác chăng là chúng có 4 chân, mõm nhọn, có lông và không biết nói .
Trên facebook tôi có một người bạn hành nghề thú y, cũng vô cùng yêu thương loài vật. Dõi theo những san sẻ của bạn, tôi thấy một tâm hồn nhân ái, rộng mở, tích cực và luôn sáng sủa. Công việc của bạn khó khăn vất vả không kém những bác sĩ cấp cứu người. Có khi nửa đêm đang sẵn sàng chuẩn bị lên giường ngủ thì khách gọi năn nỉ cứu giùm con chó đang cơn nguy kịch. Có khi đang trên đường về quê chơi cũng nghe khách tá hỏa nhờ lên phố sớm để chó mẹ kịp lên bàn mổ. Còn lịch “ cắt bi ”, triệt sản thì phần đông bạn nhận mỗi ngày. Nhiều lúc nhìn bạn mồ hôi mồ kê thở dốc sau một ca mổ khó mà thương. Có lúc bạn bật khóc vì không cứu được đủ đàn 6 con chó trong bụng mẹ. Lương y như từ mẫu, nhưng bác sĩ thú y không chỉ là từ mẫu mà nhiều lúc còn phải là chú hề, là nhà tâm ý luôn biết cách xoa dịu cho những con vật đáng thương đang chịu đau đớn mà không hề nghe hiểu tiếng người. Bạn làm nghề cũng gần 10 năm rồi, chăm nom, cứu mổ chữa trị cho không biết bao nhiêu chú chó đủ chủng loại. Ở nhà bạn cũng nuôi chó, trang cá thể toàn lời lẽ “ bêu rếu ” chú chó nghịch phá khắp nhà. Nhưng đọc dòng trạng thái nào của bạn cũng buồn cười, cách bạn gọi chú chó là “ cụ ”, là “ anh ”, cách bạn năn nỉ “ cụ đừng phá nhà để con yên tâm đi làm ” hay cách bạn chăm chút nấu nước lá cho chó tắm thơm lông, rồi ( trời ơi ) đến ngày sinh nhật chú chó bạn còn mua cả bánh kem về cho chụp hình post facebook. Tình yêu của người đàn ông không phải bằng lời nói mà bằng hành động có lẽ rằng là đây. Ngày nào cũng thấy bạn kể tội chú chó cưng nhưng san sẻ nào cũng đầy sự chăm sóc, tình yêu thương và cực kỳ vui nhộn. Chỉ có “ trái tim quảng đại ” mới hoàn toàn có thể nhìn việc chó nhà ăn trộm thịt cũng thành ra “ nhờ vậy ta được bữa ăn chay ”. Chỉ có lòng yêu thương động vật hoang dã cao quý mới hoàn toàn có thể khiến bạn sau mỗi lần mổ đều chú ý quan tâm gọi điện hỏi thăm khách rằng “ Bé Mẹt nay nhà hàng siêu thị nhiều chưa ? ”, “ Cu Tèo còn rên đau không ? ”, “ Có gì mang bả ra chích thuốc ” … Lúc nào ngồi cafe mà nghe bạn điện thoại cảm ứng là tôi cũng không hề nhịn cười. Dù biết rõ tỏng tòng tong những “ đối tượng người tiêu dùng ” mà bạn đề cập đến là những chú chó, nhưng nhịn làm thế nào nổi khi vui chuyện lên bạn dùng những đại từ kiểu như “ thằng chả, thím hai, tiểu thư ” … dành cho những chú chó cưng. Có khi chỉ mỗi đề tài “ chó ” thôi mà chúng tôi nói hoài không hết – đúng mực là tôi ngỏng cổ cò lên nghe bạn kể chuyện tiếu lâm .
Những chú chó luôn biết cách khiến người ta phải bật cười. Nhiều khi mưu trí quá cũng thành ra … ăn hại, kiểu như con cá người ta đang nằm im trong bể, nó tài lanh nhào xuống lôi lên. Chắc nó nghĩ nó đang cứu con cá bị đuối nước. Rồi có lúc nó kéo vòi nước thế nào mà bạn đi làm về thấy nhà ướt lênh láng hết cả, còn “ kẻ phạm tội ” thì trốn biệt. Nuôi một chú chó “ tăng động ” vừa vui vừa mệt, nhưng điều quan trọng nhất tôi thấy khi nào đôi mắt bạn cũng như cười. Tất nhiên bạn tôi cũng có tình nhân, nhưng chẳng hiểu sao trò chuyện yêu thì ít mà chuyện chó thì nhiều .
Bạn làm tôi nhớ mình cũng từng có một chú chó yêu, hồi mười mấy năm trước. Nhà xin về nuôi từ lúc nó mới dọ dẫm tập đi cho đến khi già nua, bệnh tật rồi qua đời. Tên nó là Ú Lùn – chị gái tôi đặt cho vì lúc mang nó về nom nó vừa ú vừa lùn. Màu lông – nói theo tông màu tóc nhuộm giờ đây – có lẽ rằng là cam vàng mật ong. Lông xù. Con Ú Lùn ăn khỏe, và cũng năng động không kém gì cô chủ suốt ngày tìm cách bày trò. Tôi không biết chơi với tôi nó có vui không, nhưng hễ vắng tôi là nó đi kiếm. Tôi đi học buổi sáng, trưa về đã thấy nó ngồi sẵn ngoài cửa nhát thấy bóng là chạy bổ nhào ra xoắn đuôi cả lên. Con Ú Lùn chưa cứu cá chết đuối trong ao nhưng cũng từng ăn vụng thịt, làm đổ nồi canh, làm bẩn hết sàn nhà vì cái tội dầm mưa sình lầy rồi mang hàng loạt “ dấu chân người hùng ” đi từ nhà trước tới nhà sau như thể bàn chân ngà ngọc ấy phải được in dấu khắp nơi mới xứng mặt anh hùng. Mà có đánh nó được đâu, mỗi lần dứ dứ cái cây lên là nó nhìn tôi bằng vẻ mặt thảm thương vô số tội, như thể muốn nói rằng đánh đi đánh đi rồi “ bà ” sẽ phải … hối hận cả đời. Đôi mắt như “ biển hồ đầy ” của nó khi nào cũng khiến tôi mềm lòng, nổi nóng lắm cũng chỉ dậm chân một phát, quất cây vào … vách hò hét ra oai vậy thôi chứ có đánh nó được roi nào .
Năm tôi lên thành phố học, con Ú Lùn được chở theo về nhà chị gái ở ngoại ô. Nhà phố không có khu vườn và cánh đồng, con Lùn bị xích lại. Nó đến tuổi có tình nhân mà ngày ngày vẫn bị xích ngoài hiên chỉ rộng tầm 3 mét vuông, hết đi loanh quanh lại nằm buồn bã. Nhà chị có trẻ nhỏ chưa biết bò nên Ú Lùn cũng không được vào nhà, sợ bay lông. Tôi mỗi ngày nhìn nó buồn cũng chỉ biết buồn theo nó, chứ biết làm thế nào khi chỉ cần thả ra sơ sẩy một chút ít là trộm sẽ mang nó đi. Buổi chiều anh rể tôi hay dẫn nó đi dạo, có lần nó nhìn thấy dòng kênh lúp xúp bóng dừa nước, nó tưởng quê nhà bèn giằng thốc ra khỏi anh, chạy băng băng về phía dòng kênh lao xuống bơi liên hồi qua bờ bên kia. Tôi hết hồn bỏ tô cơm chạy theo, chỉ biết đứng bên này bất lực gọi Ú Lùn, Ú Lùn mà nó không quay lại. Lúc đó tôi mới nhận ra rằng mang theo nó về thành phố là sai lầm đáng tiếc lớn nhất. Tôi tước đi tuổi thơ lộng gió của nó, lấy mất của nó cả cánh đồng mà lẽ ra nó xứng danh thuộc về. Tôi ngồi bên bờ kênh chảy nước mắt. ( Sau này tôi biết rằng có những yêu thương sai cách cũng sẽ khiến người mình thương đau lòng đến chừng nào ) .
Tạm dịch: “Chó là sinh vật duy nhất yêu bạn hơn chính bản thân chúng”.
Tôi cứ tưởng sẽ lạc mất con Ú Lùn vào buổi chiều bời bời gió ấy. Đêm ngủ chắp tay lên ngực cầu mong cho nó sẽ tìm được cánh đồng của nó bên kia dòng kênh. Hy vọng nó đừng vào tay kẻ xấu. Nhưng hừng đông sáng hôm sau tôi nghe tiếng cào cửa, mở ra thấy nó ngồi rên ư ử, tự nhiên thấy lòng mình reo một nỗi vui mà rưng rưng như có ai xát muối. Tôi ôm nó vào lòng, chưa từng có khi nào thấy mình được chìm đi trong cảm xúc niềm hạnh phúc tìm lại được yêu thương đã mất đến như vậy. ( Sau này có những yêu thương khác rời khỏi cuộc sống mình, có lúc tôi đã mong giá như năm tháng cũng cho mình lại thấy được cảm xúc như năm xưa, nhưng mà không phải yêu thương nào cũng biết tìm được đường về ). Con Ú Lùn từ đó không giằng chạy về phía bờ kênh nữa. Có lẽ phía bên kia nó đã không tìm được cánh đồng quen thuộc như nó nghĩ. Nhiều khi tôi tự hỏi, trong cái đêm lạnh tìm đường quay trở lại, rồi thêm một lần nữa bơi qua dòng kênh để về nhà, con Ú Lùn đã nghĩ gì ?
Mãi mãi trong suốt cuộc sống tôi cũng không biết được con chó của tôi đã nghĩ gì .
Nó không biết nói .
Bây giờ thì thân xác nó là cát bụi rồi. 10 năm của nó bằng trăm năm của một người. Nhưng niềm hạnh phúc của nó có lẽ rằng chỉ được 1 năm thôi. Đó là khi còn được sống trong những ngày thênh thang lộng gió ở cánh đồng. Còn 9 năm tiếp theo, đời luẩn quẩn trong sợi dây buộc cổ, trong khoảnh sân hẹp và mọi khao khát bản năng đều bị kìm nén lại trong những tối bạn đến tìm chỉ biết đứng ngoài hàng rào nhìn vào, thả cho nhau những tiếng kêu thống thiết mà chỉ có chó mới hiểu. Tôi hay nói đùa, Juliet không ra ngoài được, những Romeo về nhà đi. Nhưng tôi hiểu rằng sống cuộc sống mình ở phố đã khó rồi, Ú Lùn sao hoàn toàn có thể sinh con thêm. Nhũ mẫu là tôi chẳng khi nào hoàn toàn có thể mở cửa ra. Con chó của tôi cứ thế sống mòn, rồi chết già – khép lại một cuộc sống buồn như đôi mắt nó mỗi lần nhìn tôi đi đâu xa về. Nỗi mừng vui không còn là cách nhảy chồm chồm cắn áo như xưa nữa, chỉ có khuôn mặt giãn ra như cách một người trưởng thành đón một người trưởng thành trở lại nhà. Con Ú Lùn khiến tôi thấy mình có tội – mặc dầu chính Ú đã dạy tôi bài học kinh nghiệm lớn nhất về tình yêu thương. Một tình yêu thương vô điều kiện kèm theo. ( Dù sau này tôi cũng đã trao đi yêu thương vô điều kiện kèm theo trong cuộc sống, nhưng đời vô thường luôn có nguyên do cho những được mất, trả vay ) .
Sau này, đi bất kể nơi nào được gặp những chú chó, tôi đều cười với chúng, thậm chí còn là nói lời chào. Lúc nào cũng như nhìn thấy bóng hình Ú Lùn trên tưởng tượng của những chú chó khác. Nỗi thương và mất mát một chú chó đã gắn bó với mình quá lâu cũng day dứt như mất đi một người bạn tốt, như mất một yêu thương. ( Tôi đã từng mất đi con mèo yêu nhất, rồi chú chó yêu nhất, sau cuối là người thương nhất. Những cái mất khác nhau, nhưng chung nhau là nỗi buồn. Có cả nỗi nhớ và day dứt – lặng yên như những hạt bụi đã nằm như tro tàn dưới đáy đại dương xanh ) .
Có quy trình tiến độ trọ ở căn hộ chung cư cao cấp cũ trên đường Trương Định, chiều về tôi hay ngồi lại với chú chó già bị què chân trái, phía sau. Chú không đi được, chỉ nằm luẩn quẩn ngoài bãi xe với đôi mắt u buồn. Thật ra chó cũng như người, nếu được sống đủ đầy niềm hạnh phúc thì khuôn mặt, đôi mắt nó cũng vui tươi, sáng sủa. Ngược lại người sẽ luôn nhìn thấy nỗi man mác buồn bã trên khuôn mặt không biết nói tiếng người. Hồi đi Phú Quốc, ghé bè nuôi hào gặp chú chó của biển, tôi cũng nhớ hoài. Đa phần chó thường ngại người lạ, nhưng chú chó này lại chuẩn bị sẵn sàng nằm lăn ra cho bọn tôi gãi lông. Tôi nghĩ nó cũng như trẻ mồ côi thiếu tình thương. Anh chủ nói nó ở đây suốt với anh, cũng đâu biết chơi gì, loanh quanh trên nhà bè giữa trời gió sóng nước. Khi nào về bờ thì anh ôm nó theo. Vậy mà cũng có khi nó nhớ bờ, tàu khách nhổ neo đi là nó nhào luôn xuống nước bơi theo. Thương trào nước mắt .
Mỗi người sinh ra đều có số phận riêng. Chó có lẽ cũng vậy. Có những chú chó ăn ngon mặc đẹp sống sung túc giàu sang nhưng cũng có những chú chó sống vất vả, đói rách lang thang. Mà sang hay hèn, được tắm chải lông được chăm sóc sức khỏe định kỳ hay cứ phơi lông ngoài đồng ngoài sương ngoài gió cũng được, miễn là các chú chó được sống tự do, đừng bao giờ bị trộm giết thịt. Vậy đã là một diễm phúc và biết ơn con người lắm rồi.
Ở nhiều nước phương Tây, chó luôn được coi trọng. Còn ở nước mình, sao mà xót xa. Năm năm ngoái, Liên minh Bảo vệ chó châu Á có sang Nước Ta mở chiến dịch “ Về đi Vàng ơi ! ”, với sự tham gia làm đại diện thay mặt của nhiều khuôn mặt trẻ nổi tiếng. Người ta mở forum, tạo chiến dịch ký tên, rồi đăng tải đoạn phim đau lòng về hàng nghìn chú chó bị bắt, đưa đến lò mổ và giết thịt. Chiến dịch tạo được làn sóng lôi kéo người Việt hãy ngừng ăn thịt chó, vì “ chó là bạn, không phải thức ăn ”. Cộng đồng mạng một thời cũng dậy sóng khi phân loại thành hai phía : bên bảo vệ, bên phản ứng. Phía bảo vệ lên án phía ăn thịt chó. Rầm rầm rộ rộ, sau cuối khi chiến dịch Vàng ơi về đi ! tạm lắng, người ta không còn nghe tin Liên minh Bảo vệ chó châu Á đến Nước Ta thêm lần nào nữa. Trong số những câu truyện về loài vật, có lẽ rằng chó là loài để lại nhiều hình ảnh đẹp tươi và xúc động nhất về tình yêu thương và lòng trung thành với chủ. Đã từng có những bộ phim từ câu truyện thật lấy hết nước mắt của người xem : chú chó Hachiko đợi chủ cho đến chết ở nhà ga Shinbuya – Nhật Bản, chú chó nằm phủ phục bên mộ chủ sau khi chủ qua đời, hàng loạt câu truyện về những chú chó dũng mãnh quyết tử cứu chủ, mới gần đây nhất là chú chó Dayko qua đời vì kiệt sức sau khi hướng đến cứu được 6 người sau trận động đất ở Ecuador … Loài vật mưu trí này sống tình cảm, đầy đức quyết tử, lại dễ thương và đáng yêu và luôn mang niềm vui đến cho con người. Vậy mà tôi cũng không hề hiểu sao người ta lại hoàn toàn có thể nỡ nào giết thịt. Nỡ nào …
Tiểu Quyên
Tuần Báo Văn Nghệ TP.HCM số 410
Source: thucanh.vn
Category: Chó cảnh
