Những điều cần biết về tiêm phòng dại

Khi đã nhiễm virus dại, bệnh nhân sẽ phải đối mặt với cái chết rất đau đớn và thương tâm. Điều đáng nói, bệnh dại có thể ngăn ngừa được nếu người bệnh được tiêm vắc xin phòng dại kịp thời.

86 người chết vì bệnh dại trong năm 2018

Câu chuyện bé trai Vũ Đức Duy ( 9 tuổi, dân tộc bản địa Nùng, ở thôn Đoàn Kết, xã Bảo Ái, huyện Yên Bình, tỉnh Yên Bái ), bị bại não, sống ở Yên Bái, bị 4 con chó nhà cắn thương tâm, nhập viện cấp cứu ở Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức ( TP.HN ) ngày 11/2/2019 vừa mới qua trong thực trạng nát bộ phận sinh dục, trầy xước khắp khung hình … khiến nhiều người không khỏi xót xa. Chị Phùng Thị Trang – mẹ bé Duy – đau xót kể lại vấn đề : “ Khi bố cháu đang chạy ra ngoài, cháu Duy nằm ở nhà 1 mình và tiểu tiện trong vô thức thì bị 4 con chó nhà nuôi xông vào cắn xé. Cháu chỉ biết đau đớn, khóc, không nói được. Khi bố cháu chạy về 4 con chó vẫn đang cắn mất hàng loạt da vùng mu, trơ xương mu, dương vật gần như cụt. Vết thương nghiêm trọng, nhưng suôn sẻ là cháu được những bác sĩ tận tình điều trị và tiêm phòng sớm để phòng bệnh dại ”.

Vết thương chi chít trên khung hình bệnh nhi Vũ Đức Duy. Ảnh : VTV “ Thực tế đã xảy ra nhiều trường hợp chó nhà cắn trẻ nhỏ gây những tổn thương nghiêm trọng, nếu không được chăm nom vết thương đúng cách và tiêm phòng bệnh dại, hệ quả vô cùng thương tâm. Sở dĩ bệnh dại bùng phát mạnh là do ý thức phòng bệnh của người dân chưa cao. Đa phần những nạn nhân và mái ấm gia đình cho rằng những con chó là vật nuôi trong mái ấm gia đình, không bị bệnh nên khi bị chó cắn, nạn nhân rất chủ quan ”, BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC lý giải. Trường hợp một nữ bác sĩ thú y 24 tuổi ở Phú Thọ phát bệnh dại và tử trận vào tháng 6/2018 chỉ vì chủ quan không tiêm phòng bệnh dại sau 1 tháng bị chó cắn khi chữa bệnh cho chó chính là một bài học kinh nghiệm xót xa. Cho rằng chó chỉ bị bệnh đường hô hấp, vị bác sĩ trẻ chỉ sơ cứu cho mình, rửa vết thương, sát trùng và băng lại. Chỉ đến khi bị đau nhức chỗ chó cắn và vùng vai phải, tê bì chân tay sau đó lan ra body toàn thân, kèm cảm xúc khó thở, sợ gió, sợ nước … bệnh nhân mới nhập viện. Khi đó, cô đã có biểu lộ nổi bật của bệnh dại : tỉnh táo, tiếp xúc được nhưng tá hỏa, vật vã, sợ gió, sợ nước, có tiếng rít thanh quản khi uống nước, rối loạn thần kinh thực vật, nhịp tim nhanh. Bệnh tiến triển rất nhanh. Chỉ 1 ngày sau nhập viện, bệnh nhân ngừng tim, ngừng tuần hoàn. Chỉ vì chủ quan, nữ bác sĩ thú y chết vì bệnh dại, trong khi hai người khác cũng bị con chó này cắn nhưng đã tiêm phòng dại và thoát chết. Theo báo cáo giải trình của Cục y tế dự trữ – Bộ y tế, Nước Ta được xem là “ điểm trung tâm ” của bệnh dại, số ca tử trận do bệnh dại được ghi nhận đỉnh điểm trong tiến trình 1990 – 2000 là hàng trăm trường hợp mỗi năm. Năm 2018, số người chết vì bệnh dại là 86 người, tăng 12 người so với năm 2017. Số ca tử trận vì bệnh dại Open ở 26 tỉnh, thành phố, trong đó có đặc thù ổ dịch tại ba tỉnh Tỉnh Lào Cai, Bắc Kạn và Cà Mau. Số phải điều trị dự trữ do chó, mèo cắn trên 400.000 người. Những số lượng này được công bố trong Hội nghị tiến hành công tác làm việc phòng, chống dịch bệnh động vật hoang dã trên cạn những tỉnh phía Bắc do Cục Thú y tổ chức triển khai sáng 15/02/2019 Theo Viện Nghiên cứu, Hỗ trợ thử nghiệm lâm sàng Vắc xin và Sinh phẩm y tế, bên cạnh nguồn lây bệnh từ động vật hoang dã ăn thịt như khỉ, cáo, chồn, sóc, dơi … thì chó chính là động vật hoang dã truyền bệnh dại phổ cập nhất. Ở Nước Ta, chó truyền bệnh dại chiếm đến gần 96 %, mèo chỉ chiếm 3 – 4 %. Bệnh dại gây ra bởi khỉ và chuột rất hiếm. Ngựa, lừa khi bị dại trở nên hung hăng và cắn mạnh. Trâu, bò không cắn khi nhiễm bệnh dại.

Chưa căn bệnh nào hung hiểm như bệnh dại, một khi đã lên cơn là nắm chắc “ án tử ” Chia sẻ về tình hình bệnh dại, BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho rằng : “ Bệnh dại ở Nước Ta ngày càng tăng cao dẫn tới nhiều ca tử trận đáng tiếc. Nguyên nhân hầu hết là do công tác làm việc phòng chống dịch bệnh chưa hiệu suất cao, tỷ suất tiêm phòng dại trên người và động vật hoang dã ( đặc biệt quan trọng là chó ) còn thấp. Trong khi đó, chó là vật nuôi thả rông, được cho sống thân mật với con người, đây chính là nguyên do biến “ thú cưng ” trở thành mối rình rập đe dọa với con người ”.

Bệnh dại: Những cái chết được báo trước

Không bệnh truyền nhiễm nào đáng sợ như bệnh dại, một khi đã phát bệnh dại, nghĩa là đã cầm chắc án tử trong tay. Khi bị dại, bệnh nhân biết mình sẽ chết. Bác sĩ, người nhà đều đau lòng khi thấy chết mà không hề cứu. toàn bộ những người mắc bệnh dại khi “ chết dần trong đau đớn vật vã ” đều hụt hẫng vì không tiêm phòng dại. Anh P.V.H ( 35 tuổi, Phú Thọ ) bị chính chó nhà cắn vào tay. Sau khi bị cắn, anh hoảng sợ dùng gậy đánh mạnh khiến con chó bỏ đi nên không theo dõi được, anh H. cũng chủ quan không tiêm vắc xin phòng dại. Chỉ 3 ngày sau, anh H. có triệu chứng mất ngủ, bồn chồn, kích động tăng dần. Được chuyển tới bệnh viện trong thực trạng diễn biến nặng, Open những cơn co thắt hầu họng, rít lên từng hồi khó nhọc, không hề cứu chữa, anh H. được mái ấm gia đình đưa về nhà lo hậu sự.

Trước khi chết, người bị dại sẽ rất đau đớn vật vã Chị P.T.C ( 24 tuổi, Thành Phố Hà Nội ) cũng là một trường hợp tương tự như khi bị chó cắn vào bàn tay. Dù đã cẩn trọng sát trùng, rửa vết thương nhưng chị vẫn chủ quan không tiêm vacxin dại. 4 ngày sau, con chó chết, chị C. đồng thời cũng đau nhức tại chỗ cắn và vùng vai phải, tê liệt chân tay, tê liệt lan ra body toàn thân. Bệnh tiến triển nhanh chóng mặt, chỉ vài ngày, tim chị C. ngừng đập, hệ tuần hoàn ngưng hoạt động giải trí và tử trận ngay sau đó. Được biết, cùng chị C. còn có 2 người khác bị chính con chó này cắn nhưng đã kịp chọn vacxin phòng dại loại tốt để tiêm phòng dại nên thoát chết. Theo BS.CKI Bạch Thị Chính : “ Hiện nay, bệnh dại vẫn chưa có thuốc điều trị, do vậy việc tiêm vacxin dại là giải pháp ngừa bệnh duy nhất nếu bị chó, mèo hoặc những động vật hoang dã cắn. Với những động vật nuôi trong nhà, người dân càng không nên chủ quan khi bị cắn, cần phải đi tiêm vacxin dại ngay để tránh hậu quả thương tâm ”.

Xem video: Sự đáng sợ của bệnh dại

Bệnh dại “ăn” vào não người như thế nào?

Bệnh dại hầu hết lây truyền qua những vết cắn, vết trầy xước từ nước bọt của động vật hoang dã bị dại sang khung hình người. Sau khi xâm nhập, nếu không kịp thời tiêm vacxin dại, virus dại sẽ nhân nhanh số lượng ngay tại điểm cắn, vận động và di chuyển dọc theo những dây thần kinh, tiến thẳng tới hệ thần kinh TW với vận tốc khoảng chừng 12-24 mm mỗi ngày để khởi đầu hành trình dài “ tàn phá ”. Bệnh dại không phát ngay, thời kỳ ủ bệnh trung bình từ 30 đến 90 ngày, hoàn toàn có thể lê dài đến 1 năm. Vết thương càng nặng, càng gần những đầu mút thần kinh TW thì thời hạn ủ bệnh càng ngắn. Ngược lại, nếu vết thương nhẹ, xa thần kinh TW, “ đoạn đường ” vận động và di chuyển của virus lên đến não và thời hạn ủ bệnh sẽ dài hơn.

Sự lây truyền của virus dại từ vùng cơ tại vết thương

Ngay khi bị nhiễm virus, nếu không tiêm vacxin dại kịp thời, triệu chứng đầu tiên của người bệnh là đau đầu, sốt, mệt mỏi, cảm giác tê và đau ngay tại vết thương. Khi virus xâm nhập sâu vào não bộ (thể viêm màng não), người bệnh bắt đầu có biểu hiện mất ngủ, sợ ánh sáng, sợ tiếng động, sợ gió, mắt long sòng sọc, tăng tiết nước bọt, hạ huyết áp. Bệnh tiến triển tăng đến mức người bệnh không thể uống nước, không nuốt được, ăn uống trở nên cực kỳ khó khăn. Ở thể này, người bệnh sẽ chết chỉ sau 1 tuần kể từ ngày phát bệnh.

Thể bại liệt ít gặp hơn, thể này khiến người bệnh tê liệt hàng loạt khung hình, rối loạn tiểu, rối loạn đại tiện, liệt tay, chân. Người bệnh sẽ tử trận ngay nếu liệt lan đến cơ hô hấp. Khi phát dại, bệnh nhân tỉnh táo trọn vẹn cho đến lúc chết.

Làm gì để ngừa bệnh dại?

Theo BS.CKI Bạch Thị Chính, nếu không may bị chó, mèo hoặc động vật hoang dã hoang dã cắn, những việc cần phải làm là :

• Rửa ngay vết thương dưới vòi nước chảy kết hợp với xà phòng liên tục trong 15 phút. Sau đó, rửa sạch vết thương với cồn 70%, cồn i-ốt hoặc Povidone-Iodine, tuyệt đối không cố gắng nặn máu.
• Ngay cả đối với vết cắn nhẹ, người bệnh vẫn nên tiêm vacxin dại để hình thành kháng thể bảo vệ cơ thể. Sau đó nên theo dõi vật nuôi trong 15 ngày.
• Nếu bị cắn ở vùng đầu, mặt, cổ, đầu ngón tay hoặc bất kể vùng gần hệ thần kinh trung ương, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để để tiêm phòng dại.
• Các gia đình nuôi “thú cưng” hoặc động vật hoang dã, cần phải cho đi chích ngừa theo đúng lịch tiêm phòng dại. Nên rọ mõm, không thả rông vật nuôi ngoài đường.

Tiêm vacxin dại là giải pháp duy nhất để phòng bệnh dại khi bị chó mèo cắn

Phác đồ tiêm vacxin dại như thế nào?

Trước đây, những vacxin sử dụng trong tiêm phòng dại là vacxin thế hệ cũ, được sản xuất từ não chuột với độ tinh khiết không cao, còn tồn dư nhiều tế bào tồn dư từ não chuột, gây ra những biến chứng về thần kinh, khiến người bệnh suy giảm trí nhớ. Ngày nay, vacxin dại được cải tổ vượt bậc với sự Open của vacxin tiêm phòng dại thế hệ mới Verorab. Đây là vacxin được kiểm định bảo đảm an toàn và phân phối miễn dịch cao sau khi tiêm đủ liều. Ngoài quyền lợi tuyệt vời ngăn ngừa bệnh dại, vacxin tiêm phòng dại thế hệ mới Verorab trọn vẹn không gây hại và không tác động ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất người dùng.

Vacxin tiêm phòng dại thế hệ mới Verorab “ cứu ” hàng nghìn người thoát “ án tử ” vì bệnh dại Hiện tại, Nước Ta đang có 3 vacxin phòng bệnh dại được cấp giấy ĐK lưu hành, phổ cập nhất trong số đó là vacxin tiêm phòng dại thế hệ mới Verorab ( Pháp ), Abhayrab và Indirab ( Ấn Độ ). Tùy thuộc vào từng phác đồ khác nhau, quyết định hành động tiêm phòng chó dại cắn bao nhiêu mũi sẽ khác nhau. Dưới đây là những phác đồ tiêm vacxin dại vừa đủ :

Phác đồ tiêm phòng dại trước khi phơi nhiễm (chưa bị cắn)

• Tiêm ngừa cơ bản: Tiêm bắp 3 mũi (0.5ml/liều) vào các ngày 0, 7 và 28.
• Tiêm nhắc lại: Sau 1 năm, 5 năm tiêm lại một lần.

Tiêm ở bắp, phác đồ tiêm phòng dại khi đã xác định có phơi nhiễm (đã bị cắn)

• Người chưa tiêm dự phòng: Tiêm 05 mũi (0.5ml/liều) vào các ngày 0, 3, 7, 14, 28. Trong trường hợp phơi nhiễm độ III, cần phối hợp tiêm Immunoglobulin dại kết hợp.
• Người đã tiêm dự phòng trong 5 năm gần đây: Tiêm 02 mũi vào ngày 0 và 3.
• Người đã tiêm dự phòng không đều hay quá 5 năm: Tiêm 05 mũi vào các ngày 0, 3, 7, 14, 28 và có thể tiêm thêm Immunoglobulin.

Tiêm ở bắp, phác đồ tiêm phòng dại như sau

• Người chưa tiêm dự phòng: Tiêm 05 mũi (0.5ml/liều) vào các ngày 0, 3, 7, 14, 28. Trong trường hợp phơi nhiễm độ III cần phối hợp tiêm Immunoglobulin dại kết hợp.
• Người đã tiêm dự phòng trong 5 năm gần đây: tiêm 02 mũi vào ngày 0 và 3.
• Người đã tiêm dự phòng không đều hay quá 5 năm: tiêm 05 mũi vào các ngày 0, 3, 7, 14, 28 và có thể tiêm thêm Immunoglobulin.

Tiêm trong da, phác đồ tiêm phòng dại, liều 0.1ml vacxin hoàn nguyên như sau

• Người chưa tiêm dự phòng: Tiêm 4 mũi: 0.1 ml/liều mỗi mũi tiêm, tiêm 2 mũi tại 2 vị trí tiêm khác nhau vào các ngày 0, 3, 7 và 28.
• Người đã tiêm dự phòng: Tiêm 0.1ml vào các ngày 0 và 3.
• Kỹ thuật tiêm trong da phải được thực hiện đúng, tránh tiêm dưới da.
• Phải dùng bơm kim tiêm riêng để tránh lây nhiễm.

Những thắc mắc thường gặp về bệnh dại và vacxin dại

Tiêm phòng dại cần kiêng gì?

Sau khi tiêm vacxin dại, người bệnh cần tránh thao tác quá sức, tuyệt đối không uống rượu và những chất kích thích, không được dùng những thuốc làm giảm miễn dịch như corticoid, ACTH trong vòng 6 tháng. Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể ẩm thực ăn uống thông thường như một người khỏe mạnh. Việc bảo vệ những chất dinh dưỡng, nhà hàng siêu thị nghỉ ngơi hài hòa và hợp lý sẽ bảo vệ khung hình được phục sinh nhanh gọn. Trong trường hợp phát hiện hoàn toàn có thể có những phản ứng lạ sau khi tiêm vacxin như buồn nôn, chóng mặt, đau đầu … người bệnh nên đến ngay những cơ sở y tế để thăm khám và điều trị kịp thời.

Khi bị động vật hoang dã cắn, nên đến những TT tiêm chủng gần nhất để tiêm vacxin phòng dại càng sớm càng tốt

Có cần đi tiêm không nếu bị chó mèo đã tiêm vacxin phòng dại cắn?

Đến nay, chưa ai dám chứng minh và khẳng định súc vật đã tiêm phòng thì không bị bệnh dại. Vì vậy, ngay khi bị cắn, người bệnh vẫn phải xử trí tại chỗ vết thương ngay và đến những cơ sở y tế để được tiêm vacxin phòng dại.

Thuốc tây, thuốc lá, có chữa được bệnh dại?

Không có loại thuốc uống, bôi, đắp nào hoàn toàn có thể chữa được bệnh dại. Biện pháp duy nhất để cứu người khi bị dại là tiêm vacxin dại và huyết thanh dại càng sớm càng tốt. Khi đã lên cơn dại thì 100 % bệnh nhân tử trận.

Tiêm phòng vắc xin dại có tác dụng phụ gì không?

Một vấn đề được rất nhiều người quan tâm đó là tiêm vắc xin phòng dại có tác dụng phụ gì không? Hãy cùng nghe tư vấn của bác sĩ về vấn đề này:

Thanh Hằng

Theo thống kê của WHO, mỗi năm có khoảng chừng 59.000 người tử trận do dại và hơn 10 triệu người phải tiêm vacxin phòng dại. Các trường hợp tử vong do bệnh dại do không đi tiêm phòng vacxin đa phần ở vùng nông thôn nơi có tập quán nuôi chó thả rông, không tiêm phòng vacxin cho đàn chó và còn thiếu hiểu biết về phòng, chống bệnh dại.

Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh