Theo quan niệm thông thường của người đời từ trước đến nay thì hai giống Cưỡng (tên khoa học là: Gracupica nigricollis) và Sáo là giống chim của đồng nội.
Cưỡng và Sáo chẳng khác nào như đôi bạn thân, vì gần như nơi nào có Sáo sà xuống kiếm ăn là nơi đó Open dáng của Cưỡng .
Trong đời sống hoang dã, thức ăn của Cưỡng và Sáo cũng giống nhau, do đó nơi nào có người cuốc xới trồng trọt, có trùn dế sâu bọ thì chúng đều xuất hiện. Có điều khác là giống Cưỡng thì thích sống và làm tổ trên những cây cao to, còn Sáo thì sinh sống và làm tổ ở độ cao trung bình .
Trong thiên nhiên, dòng họ nhà Cưỡng không đông đảo bằng Sáo. Trong một vùng nương rẫy rộng lớn, thường có năm bảy con Sáo kiếm ăn thi họa hoằn lắm chỉ thấy một hai con Cưỡng ghé đến.
Cưỡng cũng không có bầy đàn đông như Sáo, nó thường đi lẻ từng con, chỉ đến mùa sinh sản mới đi có cặp. Hình như vùng nào có cây cao bóng cả, dù là mọc đơn độc một vài cây thì mới có Cưỡng, vì giống chim này thích sống ở độ cao. Đang ăn mà hễ gặp động tĩnh gì là nó bay vút lên cao mà đậu .
Có lẽ do giống chim này ít khi chịu làm lấy tổ mà đẻ, thường thì đẻ nhờ vào tổ chim khác, nên số lượng chim con ra mỗi năm không được nhiều chăng ? Cũng có nghệ nhân cho rằng chim Cưỡng đẹp hơn Sáo, lớn con hơn lại mưu trí, có tài bắt chước nói giọng người hơn cả Sáo nên mới bị người đời lùng sục bắt nuôi, do đó Cưỡng không tăng trưởng bầy đàn phần đông được ( ? ) .
Thực tế cho thấy, số lượng Cưỡng con được bày bán ở những chợ chim từ tháng ba đến tháng bảy Âm lịch hằng năm tuy có ít hơn Sáo con, nhưng cũng khá nhiều. Giá bán cũng xê xích không đáng bao nhiêu, xấp xỉ ba mươi ngàn một con .
Hình dáng:
Cưỡng có size bằng chim bồ câu sẻ ( bồ câu ta ) hoặc bằng chim Cu gáy, nhưng mình tròn và đầu to hơn, cổ bạnh ra, đuôi cũng ngắn. Chiều dài trung bình của chim Cưỡng khoảng chừng 30 phân, nên trông dáng con chim hơi bệ vệ, ngăn nắp, chứ không thon thả như chim Sáo .
Mình Cưỡng khoác một bộ lông rất sáng sủa : trọn phần đầu trắng bạc, kế đó một vòng cổ màu lông đen, phần bụng và dưới đuôi cũng phủ toàn lông trắng. Cánh tuy màu đen, nhưng lại điểm tô nhiều lông trắng. Vì vậy, người ta thường gọi Cưỡng là Cưỡng Bông .
Cưỡng mái có bộ lông màu xám tro, nhưng lác đác cũng có nhiều đốm trắng mờ nhạt, và thân mình tương đối nhỏ hơn chim trống .
Với Cưỡng thì trông mái rất dễ phàn biệt, dù lúc chúng còn nằm trong tổ. Nhìn chim con, hễ thấy con nào trổ lông nhiều bỏng trắng ở phần đầu, vai và bụng thì biết là chim trống. Ngược lại những chim màu lông xám xịt, u tối, ít có lông trắng Open thì chắc như đinh đó là Cưỡng mái .
Còn Sáo thì khó lòng phân biệt được giới tính, dù khi chúng đã trưởng thành. Có điều Sáo mái vẫn “ nói ” giỏi không thua gì Sáo trống. Trong khi đó thì thú thật chúng tôi không rõ Cưỡng mái có năng lực bắt chước được giọng nói của người hay không. Vì, từ trước đến nay, không ai chọn Cưỡng mái để nuôi “ nói ” cả, dù là nuôi để làm cảnh thả rong trong nhà cũng vậy. Lý do thì đơn thuần, bộ lông Cưỡng trống tươi tắn sáng sủa nhiều mê hoặc hơn ! Trong khi đó, nếu mua thì giá tiền chim mái cũng bằng như Cưỡng trống vậy. Thế nhưng, chúng tôi vẫn tin rằng Cưỡng mái vẫn có năng lực biết nói như Sáo mái .
Cưỡng cũng như Nhồng, muốn nuôi để tập nói thì ta phải tập nuôi từ nhỏ, khi chim con chưa mọc đủ lông, còn nằm trong tô thì lớn lên mới mau thuần thuộc .
Xuất xứ:
Chim Cưỡng hay chim Cà Cưỡng hoặc Bạch Luyện Thước là giống chim cảnh không rõ có nguồn gốc từ đâu, nhưng lúc bấy giờ nó xuất hiện tại những nước vùng Đông Nam A đến tận miền duyên hải Thái Bình Dương, từ Miền Nam British Columbia, đi xuống những núi phía tây California và Colorado .
Tại Nước Ta, giống chim này xuất hiện khắp nơi. Ở đâu có đồng ruộng, nương rầy là ở đó có Cưỡng sinh sống. Người ta cũng gặp chúng sống ở những bìa rừng, nơi có làng mạc rầy bái .
Khoảng tháng ba tháng tư Âm lịch là mùa sinh sản của Cưỡng. Chúng làm tổ trên những cây cao hoặc trong những hốc cây, lưng chừng những sườn núi đá vôi. Mỗi mùa một cặp hoàn toàn có thể đẻ được ba lứa, và mỗi lứa được từ hai trứng đến năm sáu trứng. Ấp độ mười sáu ngày thì trứng nở. và chim con khoảng chừng tháng tuổi là biết theo cha mẹ tập bay. Chim con sống chung với chim cha mẹ độ vài tháng, và khi sống tự lập được thì chúng lìa đàn mỗi con đi một hướng .
Phương pháp nuôi dưỡng chim con:
Phương pháp nuôi Cưỡng con cũng giống như nuôi những giống chim con khác, nghĩa là phải siêng năng đút mồi cho chim, siêng năng cho chim con uống nước, và phải biết cách ủ ấm cho chim con suốt thời hạn nó chưa biết tự mổ lấy thức ăn mà sống .
Bản tính của chim là ăn cả ngày chứ không phải ăn có bữa như tất cả chúng ta. Dù có cho nó ăn thật no, thì chi cần một vài giờ sau chim hoàn toàn có thể khởi đầu ăn lại. Đó là chim lớn. Còn chim con thì trung bình mỗi giờ phải đút mồi cho ăn một bữa .
Khi Cưỡng con đói thì thoáng thấy bóng người lại gần nó đã há choạc miệng ra đòi ăn. Có khi chim con vừa đòi ăn vừa ngái ngủ. Nhưng, khi đood được chủ nuôi đút mồi no nê thì chim ngậm ngay mỏ lại và chúi đầu xuống ngú, không màng đến việc siêu thị nhà hàng nữa .
Trong việc đút mồi nuôi chim con, thường thì nhiều người sơ ý quên bơm nước uống cho nó, do đó nhiều con bị chết khát oan uổng. Khô nồi khi chim đá ăn no thì nó ngặm ngay mò lại, dù ta có cạy mó ra cũng là chuyện khó khăn vất vả. Vì vậy, khi đút xong một hai miếng mồi, ta nèn bơm vào họng chim mươi lăm giọt nước. Nhiều khi nhờ vào việc cho uống nước xen kẽ như vậy mà chim ăn dược nhiều mồi hơn .
Mồi đút cho Cưỡng con, cũng giống như mồi dành cho Sáo con. Có thể là cơm, là thịt vụn, là cào cào non, hoặc bột đậu phọng trộn trứng .
Chim càng nhỏ ngày tuổi ta nên cho ăn nhiều cào cào hay thịt vụn. Chim càng khôn lớn thì có thể tăng lượng cơm hoặc bột thêm lên. Có điều chim càng lớn thì số bữa ăn trong ngày được rút ngắn lại, nhưng lượng thức ăn lại tăng nhiều hơn.
Xem thêm: Bọ chét mèo – Wikipedia tiếng Việt
Ta vẫn hoàn toàn có thể cho Cưỡng con ăn ít miếng chuối chín, nhưng nên cho ăn vào buổi sáng hay trưa mới tốt. Những thức ăn có tính “ lạnh bụng ” không nên cho chim ăn bữa tối .
Có nhiều nghệ nhân tập cho Cưỡng con ăn một chút ít ớt tươi xăt nhỏ, chim vẫn có vẻ như thích khẩu, và lớn lên nó vẫn có thói quen ăn ớt. Thiết nghi thức ăn gì mà chim ăn được thì ta cứ cho ăn, biết đâu chất nóng của ớt sẽ mang lại điều lợi cho bộ tiêu hóa của chim .
Chuồng nuôi Cưỡng:
Chim con được một tháng tuổi thì cánh đã dài, nó dã muốn tập bay và không muốn giam mình trong tổ nữa. Với chim này chỉ còn cách nhốt vào lồng hay chuồng .
Cũng như Sáo, chim Cưỡng mà nuôi lồng không hợp vệ sinh lắm, vì lượng phân nó thải ra nhiều nên mau dơ bố lồng. Vì vậy, nuôi Cưỡng thường phải làm chuồng cho nó .
Cưỡng là giống chim lớn con hơn Sáo, nhưng do chim đằm tính nên chuồng không cần rộng, như chuồng nuôi Sáo là vừa. Khi ăn no, Cưỡng thường đứng trên cao đậu để ngủ hoặc rỉa lông rỉa cánh, chứ không ham bay nhảy như cách sống ngoài trời. Đứng trong chuồng, nó cũng như Sáo có dáng lù khù, chứ không siêng năng bay nhảy như Nhồng .
Thường thì chuồng nuôi chim biết nói người ta làm chắc như đinh với cây ba phân vuông, và chân cao để dễ quét dọn. Bốn chân chuồng còn được kê lên bốn chén nước để ngăn ngừa kiến đánh hơi béo bớ của thức ăn mà kéo lên phá hại .
Cưỡng cũng như Sáo không dễ chết vì trúng gió như Nhồng, thế cho nên, chuồng cứ đóng lưới cho thông thoáng. Tuy nhiên, mỗi tối ta cũng nên cẩn trọng che chắn gió lạnh hoặc ngăn ngừa mưa tạt vào chuồng để giúp chim ngủ được ấm cúng .
Tài nghề của Cưỡng:
Khả năng bắt chước nhái tiếng người của chim Cưỡng cũng giống như chim Sáo. Do Cưỡng to xác hơn nên giọng nói nó to hơn, có phần rõ hơn Sáo, nhưng dù sao thì cũng thua Nhồng .
Từ rất lâu rồi, người mình đã biết nuôi Cưỡng để dạy nói tiếng người. Họ cũng biết cách lột lưỡi hoặc cắt bớt ngọn lưỡi ( phần chẻ hai ra ) cho lưỡi cụt ngắn lại để Cưỡng mau biết nói và nói giọng trong trẻo hơn .
Xin chú ý quan tâm là phần chẽ hai ở đầu lưỡi Sáo và Cưỡng là một tí da mỏng dính, cắt bỏ đi không hại gì cho sức khỏe thể chất của chim. Có thể sau khi cắt xong, lưỡi sẽ chảy ít máu, nhưng rồi nó tự lành khỏi phải xức thuốc cầm máu gì cả. Chim cũng hoàn toàn có thể bỏ ăn trong ngày đó, nhưng hôm sau lưỡi lành nó sẽ ăn lại. Điều cần là đừng dùng kéo cắt phạm sâu vào lưỡi khiến máu ra nhiều và ánh hưởng xấu đến sức khỏe thể chất của chim .
Cũng xin được quan tâm thêm, lột lưỡi hay cắt bớt đầu lưỡi cua chim là vào thời kỳ chim đã mở màn biết nói gió, nếu lột lưỡi sớm quá cũng không lợi .
Cưỡng con nuôi đến tháng thứ sáu thứ bảy thì miệng đã khởi đầu lanh chanh khi thì huýt gió, khi thì hót như giọng Bồ Chao, khi thì nói những câu gì vừa nhỏ vừa khàn không ai tài nào hiểu được .
Mới mở màn tập nói gió thì chim ít nói, nhưng càng ngày giọng nó càng to, và càng nói siên năng hơn. Tiếng hét của Cưỡng vang xa đòn năm mươi thước vẫn còn nghe rõ .
Khi chim có hiện tượng kỳ lạ nói gió thì vừa xù lông vừa gục gặc đầu như lễ phép chào hỏi, là lúc đến thời kỳ chim học nói, ta nên lo liệu việc tập luyện cho chim là kịp lúc. Thường thì người ta có thói quen tập cho chim nói những câu : chào hỏi khách khứa, hoặc gọi tên những người trong nhà …
Hễ câu gì được phát âm rõ ràng, và được lặp đi lặp lại nhiều lần thì chim mới “ thuộc bài ”, và sau đó mới siêng năng nói lại. Những câu học được, Cưỡng hoàn toàn có thể nhớ được ba bốn năm liền, và hễ nhớ câu nào thì nói câu đó, chứ không theo trình tự trước sau của bài chủ đã dạy .
Tài nghề cua Cưỡng cũng chỉ ở mức hạn chế như Sáo, chứ không nhớ và nói được nhiều câu như Nhồng. Vì vậy, với Cưỡng ta nên lựa chọn trước những câu thiết yếu để lặp, mặc dầu thời hạn tập luyện cũng khá dài, ít ra cũng được vài ba năm. Những năm đầu mới học nói thì chim tiếp thu bài học kinh nghiệm rất nhanh, nhưng càng về sau thì trí óc như mụ đi, nhớ ít câu mới và quên dần đi những câu cũ …
Thức ăn:
Nuôi Cưỡng không tốn kém nhiều, vì cho ăn gì Cưỡng cũng sống khỏe cả. Trẻ mục đồng chỉ cho Cưỡng ăn cơm nguội, rồi mang ra đồng cho ăn thêm côn trùn con dế, sau đó tập cho Cưỡng nói năm ba câu, việc nuôi nấng giống chim này xem ra không khó khăn vất vả gì cả .
Nhiều nghệ nhân nuôi Cưỡng ngày nay cho Cưỡng ăn bột đậu phọng trộn trứng, vốn là thức ăn của Chích Chòe Than hay Lửa. Chim Cưỡng con cũng được đút mồi bằng bột náy, và khi lớn lên chim cũng được chủ nuôi tiếp tục cho ăn như vậy.
Ngoài bột đậu phọng trộn trứng ra, ta hoàn toàn có thể cho Cưỡng ăn thêm chuối sứ chín ( ăn hằng ngày hay một tuần vài ba lần ), và nếu cần thì tu dưỡng thêm thức ăn đạm động vật hoang dã như cào cào, trứng kiến, hay chút ít thịt bò vụn … Cần phải tập cho chim ăn từ lúc nhỏ thì lớn lên nó mới quen mồi mà ăn .
Chim nuôi có được nhà hàng no đủ thì mới mau lớn và tránh được nhiều bệnh tật, thế cho nên, đã không nuôi thì thôi, còn nếu đã nuòi thì không nên vì một lẽ nào đó bắt chim phải đói khát .
Tóm lại, không nên vì nghĩ là “ cây nhà lá vườn ” mà ta xem nhẹ năng lực của con Cưỡng. Đây là con chim cảnh vừa đẹp dáng lại vừa biết nói rõ giọng người. Đó là con chim quí, là quà Tặng Ngay đáng giá mà vạn vật thiên nhiên đầ ưu tiên khuyến mãi ta, không nuôi cũng uổng .
Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh
