Trong Y dược học truyền thống phương Đông, quả thực nhiều loại mật động vật hoang dã đã được sử dụng để làm thuốc chữa bệnh. Ví như, mật cá trắm ( thanh như đởm ), kể cả cá trắm đen và cá trắm trắng, vị đắng, tính hàn, có tác dụng thanh nhiệt giải độc, thoái ế minh mục, được dùng để chữa những chứng bệnh như cổ họng sưng đau, đau mắt đỏ có màng, âm hộ sưng cứng như đá, đau nhức nhiều, trẻ nhỏ đờm dãi ủng trệ … Trong sách Lĩnh Nam bản thảo, danh y Hải Thượng Lãn Ông viết : “ Thanh ngư mật cá trắm giang hồ, mua đem về và để khô, chữa kẻ té cây cùng nhiệt độc, vì chưng tính phó thủy ngao du ”. Sách Tứ xuyên trung dược chí ghi lại kinh nghiệm tay nghề chữa ác sang bằng cách lấy mật cá trắm, hạt gấc và thổ đại hoàng sấy khô, tán mịn, trộn đều rồi bôi vào vết loét …
Uống mật động vật- Nguy hiểm khôn lường.
Bạn đang đọc: Mật động vật bổ hay hại?
Hay như mật trăn, còn gọi là nhiêm xà đởm hoặc mang xà đởm, vị ngọt đắng, tính lạnh, hơi độc, có hiệu quả táo thấp, sát trùng, minh mục khứ ế ( làm sáng mắt và chữa mắt có màng ), trừ cam, tiêu thũng chỉ thống ( chống phù nề và giảm đau ), thường được dùng để chữa những chứng bệnh như đau mắt đỏ, mắt có màng, trẻ nhỏ da vàng, người gầy, bụng to, tiêu hoá không tốt, kèm theo nhọt lở chảy nước ( cam sang ) hoặc bị kiết lỵ ( cam lỵ ), trĩ viêm loét, sưng đau, xỉ nặc ( răng lợi sưng đau, lở loét, chảy máu, miệng hôi thối ) …
Ví như : để chữa trĩ viêm tấy sưng đau dùng bột mật trăn trộn với dầu vừng bôi hàng ngày ; để chữa viêm loét lợi, viêm quanh răng gây tụt lợi dùng mật trăn 10 giọt trộn đều với 10 hạt táo ta đã đốt tồn tính và đống ý bột rồi bôi vào nơi tổn thương mỗi ngày 2 lần hoặc dùng mật trăn trộn với bột phèn phi và bột hạnh nhân ( đã bỏ vỏ và cắt hai đầu ) để bôi vào vị trí bị bệnh ; để chữa bong gân, sai khớp dùng rượu ngâm mật trăn hòa với mật gấu, huyết lình, hạt gấc giã nát … xoa bóp nhiều lần trong ngày ; để chữa sốt cao trẻ nhỏ dùng mật trăn uống với nước ấm ; để chữa thương tổn viêm loét ở trẻ bị chứng cam dùng bột mật trăn rắc vào nơi bị bệnh …
Các y thư cổ như Bản thảo kinh tập chú, Bản thảo thập di, Bản thảo kinh sơ, Bản thảo cương mục, Biệt lục, Tuỳ tức cư nhà hàng phổ … đều có ghi lại những hiệu quả và kinh nghiệm tay nghề sử dụng mật trăn để chữa bệnh. Ví như, trong Namdược thần hiệu, Tuệ Tĩnh đã viết : Nhiêm xà đởm – mật trăn, vị ngọt đắng, tính hàn, hơi độc, chữa đau mắt, đau bụng, bệnh phong cùi, máu tích tụ và đau họng. Trong Lĩnh nam bản thảo, Hải Thượng Lãn Ông cũng viết :
Nhiêm xã đởm là mật con Trăn
Ngọt, đắng, mặn, hơi độc, tính hàn
Chữa bụng, tim đau, phong, dịch lệ
Báng, trưng, hầu tý thảy đều an .
Tuy nhiên, y học truyền thống không khi nào coi mật động vật hoang dã là thuốc bổ mà đó chỉ là thuốc bệnh và khi dùng phải rất là thận trọng về liều lượng, phương pháp bào chế, cách sử dụng và nhất thiết phải có sự chỉ định, theo dõi của những thầy thuốc có chuyên khoa .
Nếu công dụng thận kém, muối mật, muối sắt kẽm kim loại sẽ tích tụ lại gây viêm cầu thận, bể thận hoặc lâu bền hơn gây ra sỏi thận .
Một số ít loại mật động vật hoang dã như mật gấu, mật lợn … đã được y học tân tiến nghiên cứu và điều tra và chứng tỏ tính năng dược lý trên nhiều phương diện. Ví như, mật gấu ( hùng đởm ) có tác dụng chống co giật, giải độc, bảo lãnh tế bào gan, trấn tĩnh, giảm ho, nâng cao sức chịu đựng của khung hình trong điều kiện kèm theo thiếu ôxy, giải nhiệt, giảm đau, kháng khuẩn, tiêu viêm, lợi mật, kích thích tiêu hóa, hạ huyết áp, mỡ máu và đường huyết … ; mật lợn có tác dụng kích thích tiêu hóa, nhuận tràng thông tiện, kháng khuẩn, tiêu viêm … Còn lại, những loại mật động vật hoang dã khác hầu hết chưa được điều tra và nghiên cứu kiểm chứng. Bởi vậy, điều đáng tiếc là, trong những năm gần đây, vì nhiều nguyên do khác nhau số lượng người bị ngộ độc do nuốt hoặc uống mật động vật hoang dã ngày càng nhiều. Có người phải nhập viện trong thực trạng vàng da, suy gan, suy thận nặng, thậm chí còn không ít trường hợp đã tử trận .
Theo các nhà nghiên cứu, mọi dịch mật kể cả mật gấu, mật bò tót đều chứa axit có độc tố cao. Ngoài ra trong dịch mật còn có thể chứa các kim loại nặng do loài vật ăn phải và đào thải qua mật. Dịch mật giúp tiêu hoá thức ăn, loài vật ăn gì thì thành phần cấu tạo của mật sẽ có những chất để tiêu hoá thức ăn đó. Dịch mật người khác dịch mật của loài vật. Chính vì thế khi uống mật để chữa bệnh, phải chú ý đến độ thích ứng của cơ thể với các chất có trong mật. Nếu sử dụng không đúng sẽ dẫn đến ngộ độc, thậm chí chết người. Chưa kể đường dẫn mật thông với ruột, nơi chứa rất nhiều vi khuẩn. Nếu mật bị nhiễm khuẩn, uống sống cũng có nghĩa đã đưa mầm bệnh vào cơ thể. Thêm nữa, trong quá trình hoạt động sinh học, mật trong cơ thể động vật chỉ tiết ra một lượng nhỏ vừa đủ để tiêu hoá thức ăn.
Nếu bổ trợ thêm từ bên ngoài một lượng mật khác sẽ làm cho lượng mật trong khung hình tăng cao hơn mức thông thường và dễ gây ngộ độc, bởi trong mật có chứa axit. Ngoài ra, trong mật còn có muối sắt kẽm kim loại, muối mật. Khi bài tiết, thận sẽ phải thao tác rất stress để lọc những muối này. Nếu công dụng thận kém, muối mật, muối sắt kẽm kim loại sẽ tích tụ lại gây viêm cầu thận, bể thận, hoặc vĩnh viễn gây ra sỏi thận. Chưa kể trong một số ít loại mật còn chứa độc chất, như trong mật cá trắm có cyprinolsylfate, chất alcol steroid ( 5 a – cyprinol ), khi vào dạ dày, máu sẽ đi tới gan, thận gây suy gan, suy thận cấp ; trong mật gấu chó, mật vịt có axít chenodeoxycholic gây viêm gan, xơ gan … ; trong mật cóc có độc tố bufotoxin, catecholamin, indolealkylamin … Bởi vậy, việc sử dụng mật động vật hoang dã một cách tùy tiện là rất là nguy khốn, đó là chưa kể đến việc vì mục tiêu trục lợi, gian thương còn chế biến những loại mật rởm như mật gấu, mật bò tót … bằng cao dược liệu không rõ nguồn gốc khiến người tiêu dùng tiền vừa mất mà tật lại mang !
Thạc sĩ Hoàng Khánh Toàn
Source: thucanh.vn
Category: Chó cảnh
