Bệnh dại và cách phòng ngừa

Bệnh dại là bệnh nhiễm vi rút cấp tính của mạng lưới hệ thống thần kinh Trung ương, lây truyền từ động vật hoang dã sang người đa phần qua vết cắn của động vật hoang dã mắc bệnh dại. Bệnh dại trên người hoàn toàn có thể phòng và điều trị dự trữ bằng vắc xin và huyết thanh kháng dại. Khi đã lên cơn dại, kể cả động vật hoang dã và người đều dẫn đến tử trận .

Tiêm phòng bệnh dại tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lạng Sơn

Nguồn bệnh: Động vật gây bệnh chủ yếu là chó (trên 90%), mèo và động vật hoang dã như chó rừng, chồn, cầy, cáo, rơi và một số loài động vật có vú khác.

Thời kỳ ủ bệnh: Thường thời gian ủ bệnh dại ở người từ 2-8 tuần, có thể ngắn khoảng 10 ngày hoặc dài trên một năm hoặc hai năm. Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào số lượng vi rút xâm nhập vào cơ thể, sự nặng nhẹ của vết thương, khoảng cách xa gần từ vết thương đến não bộ. Vết thương nặng, gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh ngắn.

Thời kỳ lây truyền: Ở chó và mèo thường từ 3-10 ngày trước khi có dấu hiệu lâm sàng và trong suốt thời kỳ súc vật bị bệnh. Tuy nhiên có một số trường hợp chó, mèo có thể ủ bệnh trên 10 ngày đến 2 tháng trước khi phát bệnh và chết.

Phương thức lây truyền: Bệnh dại được lây truyền qua nước bọt của động vật mắc bệnh bài tiết ra ngoài và theo vết cắn, vết liếm, vết xước trên da xâm nhập vào cơ thể, từ đó theo dây thần kinh đến các hạch và thần kinh trung ương gây tổn thương thần kinh trung ương.

Triệu chứng của bệnh dại bao gồm: 

Giai đoạn tiền triệu chứng : Thường lê dài 1 – 4 ngày ; Biểu hiện : cảm xúc sợ hãi, đau đầu, sốt, căng thẳng mệt mỏi, không dễ chịu, tê và đau tại vết thương nơi vi rút xâm nhập .
Giai đoạn viêm não : tín hiệu bệnh dại thường là mất ngủ, tăng cảm xúc kích thích như : sợ ánh sáng, tiếng động, sợ nước. Ngoài ra, còn có rối loạn hệ thần kinh thực vật như giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp … Nặng hoàn toàn có thể liệt từ tay, chân đến những cơ, rối loạn tiểu tiện, đại tiện, khi liệt lan đến cơ hô hấp thì bệnh nhân sẽ tử trận. Bệnh dại ở người thường lê dài từ 2 – 6 ngày, nhiều lúc lâu hơn .

Xử lý vết thương khi bị động vật cắn, liếm, cào

Vết thương cần được rửa ngay với xà phòng và nước sạch dưới vòi chảy liên tục trong thời gian khoảng chừng 10-15 phút, sau đó sát khuẩn bằng cồn 70 độ hoặc cồn Iod hoặc những chất sát khuẩn khác để làm giảm thiểu lượng virus dại tại vết cắn. Không chà sát, không nặn máu để tránh tổn thương rộng hơn. Đây là chiêu thức sơ cứu hiệu suất cao nhất để chống lại bệnh dại. Sau đó cần đưa ngay người bị thương đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn và điều trị càng sớm càng tốt .
Khi giải quyết và xử lý vết thương do bị động vật hoang dã cắn người dân cần chú ý quan tâm : Không băng kín, không làm dập nát thêm vết thương hoặc làm tổn thương rộng hơn, tránh khâu kín ngay vết thương ; Không chữa bệnh dại bằng Đông y hay thuốc Nam .

Các biện pháp dự phòng, chống bệnh dại: Để chủ động phòng chống bệnh dại, Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau:

* Đối với vật nuôi : Tiêm phòng khá đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến nghị của ngành thú y ; Không thả rông chó, mèo phải xích, nhốt ; nếu chó ra đường phải được rọ mõm. Diệt ngay chó và động vật hoang dã lên cơn dại hoặc nghi mắc bệnh dại trong khu vực ổ dịch .
* Đối với con người :
Không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo ; Người bị chó, mèo cắn phải đi tiêm vắc xin phòng sớm và rất đầy đủ những mũi tiêm theo hướng dẫn của bác sĩ ;
Tùy theo thực trạng động vật hoang dã, thực trạng vết cắn, vị trí vết cắn và tình hình bệnh dại trong vùng mà người bệnh được dùng vắc xin hoặc dùng vắc xin tích hợp với huyết thanh kháng dại. Việc khám và điều trị dự trữ dại phải triển khai càng sớm càng tốt trong vòng 72 giờ sau khi bị cắn. Hiệu quả điều trị dự trữ phụ thuộc vào vào nhiều yếu tố như : thực trạng vết cắn, vị trí cắn, thời gian từ khi bị cắn đến khi được tiêm vắc xin, loại vắc xin, phân phối miễn dịch của người bệnh .
Trong vòng 6 tháng sau tiêm vắc xin, dân cư không sử dụng bất kể những loại đồ uống có cồn như rượu, bia … đặc biệt quan trọng có một số ít thuốc gây tác động ảnh hưởng đến quy trình hình thành kháng thể kháng vi rút dại của khung hình, do đó trong thời gian này khi đi khám chữa bệnh cần báo cho bác sỹ biết việc mình đang tiêm phòng dại .
, Bác sỹ Dương Anh Dũng, Trưởng khoa Phòng chống bệnh truyền nhiễm của Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh cho biết : Từ đầu năm 2020 đến nay 16/9/2020, trên địa phận tỉnh Thành Phố Lạng Sơn chưa ghi nhận ca bệnh dại nào, do hội đồng nhận thức về sự nguy khốn bệnh dại rất cao, những người khi bị chó, mèo cắn, cào xước da là khẩn trương đến ngay cơ sở y tế tiêm phòng vắc xin dại .

Theo báo cáo sự phối hợp giữa Cục Thú y và Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, thực hiện từ 15/5 đến 31/8/2020 về xét nghiệm trên đàn chó 44 con của 19 thôn/13 xã/06 huyện thì có 20 mẫu dương tính vi rút dại (chiếm 45%), 24 mẫu âm tính. Như vậy, nguy cơ măc bệnh dại rất cao khi bị chó, mèo cắn, cào xước tổn thương da. Do vậy, khuyến mọi người dân:

– Khi bị chó, mèo cắn phải khẩn trương đến ngay cơ sở y tế để tiêm vắc xin và huyết thanh kháng dại. Tiêm vắc xin dại cho cả người và động vật hoang dã ( đa phần là chó ) là giải pháp hiệu suất cao và quan trọng để phòng chống bệnh dại .
– Mỗi tất cả chúng ta cần phát huy hơn nữa ý thức cá thể cùng ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm so với hội đồng. Trong những dịp sum vầy vui tươi, nhắc nhở nhau về đặc thù nguy hại của bệnh dại, cách phòng tránh bệnh dại và cùng triển khai cam kết 5 không : Không nuôi chó, mèo mà không tiêm phòng dại ; Không nuôi chó, mèo chưa khai báo với chính quyền sở tại địa phương ; Không nuôi chó, mèo thả rông ; Không để chó, mèo cắn người ; Không nuôi chó, mèo gây ô nhiễm môi trường tự nhiên .

                                                                                  Phạm Tiến Dũng – Trung tâm KSBT

5/5 - (1 vote)

Bài viết liên quan