Họ Bả chó – Wikipedia tiếng Việt

Họ Bả chó hay họ Tỏi độc hoặc họ Thu thủy tiên (danh pháp khoa học: Colchicaceae) là một họ thực vật có hoa. Họ Colchicaceae là các loại cây thân thảo một lá mầm sống lâu năm với các thân rễ hay thân hành và thuộc về bộ Loa kèn (Liliales). Họ này bao gồm khoảng 255[1] – 285[2] loài trong 15 chi[1].

Hệ thống Dahlgren và mạng lưới hệ thống Thorne ( 1992 ) cũng công nhận họ này và đặt trong bộ Liliales của siêu bộ Lilianae thuộc phân lớp Liliidae ( Monocotyledons ) của lớp Magnoliopsida ( Angiospermae ) .

• Androcymbium (có thể gộp trong Colchicum)
• Baeometra
• Burchardia (gồm cả Reya)
• Camptorrhiza (gồm cả Iphigeniopsis)
• Colchicum (gồm cả Abandium, Androcymbium, Bulbocodium, Celsia, Cymbanthes, Erythrostictus, Eudesmis, Fouha, Geophila, Hermodactylum, Merendera, Monocaryum, Paludana, Plexinium, Synsiphon) – bả chó, tỏi độc, thu thủy tiên
• Disporum – song bào, trúc vạn thọ, vạn thọ.
• Gloriosa (gồm cả Clinostylis, Eugone, Littonia, Mendoni, Methonica) – ngọt nghẹo, ngoắt nghoẻo, ngót nghoẻo, gia lan
• Hexacyrtis
• Iphigenia – yến phi
• Kuntheria
• Ornithoglossum
• Sandersonia
• Schelhammera (gồm cả Kreysigia)
• Tripladenia
• Uvularia (gồm cả Oakesia, Oakesiella)
• Wurmbea (gồm cả Anguillaria, Didipax, Neodregea, Onixotis).

Phân loại phát sinh chủng loài[sửa|sửa mã nguồn]

Phân loại phát sinh chủng loài theo Vinnersten và Manning phân loại họ này như sau [ 3 ]

• Uvularioideae A. Gray (đồng nghĩa: Uvulariaceae Kunth, = Uvularieae): 2 chi, 15 loài: Disporum khoảng 10 loài. Phân bố: Tây và đông Bắc Mỹ, Đông Á tới Tây Malesia.
  • Disporum Salisb. (loại bỏ các loài Bắc Mỹ sang chi Prosartes D.Don, hiện nay xếp trong họ Liliaceae)
  • Uvularia L.
• Burchardioideae
  • Tông Burchardieae J. C. Manning & Vinnersten (đồng nghĩa: Burchardiaceae Takhtajan): 1 chi, 5 loài ở Australia.
    • Burchardia R.Br.
  • Tông Tripladenieae Vinnersten & J. C. Manning: 3 chi, 5 loài ở Australia và New Guinea.
    • Kuntheria Conran & Clifford
    • Schelhammera R.Br.
    • Tripladenia D.Don
• Colchicoideae Burmeister: 9 chi, 210 loài ở Cựu thế giới.
  • Tông Colchiceae Reichenbach (đồng nghĩa: Bulbocodiaceae R. A. Salisbury, Merenderaceae Mirbel): 5 chi, 170 loài, trong đó Colchicum nghĩa rộng chứa khoảng 150 loài.
    • Colchicum L. (cộng cả Androcymbium)
    • Gloriosa L.
    • Hexacyrtis Dinter
    • Ornithoglossum Salisb.
    • Sandersonia Hook.
  • Tông Iphigenieae Hutchinson: 2 chi, 10 loài ở vùng nhiệt đới Cựu thế giới và Nam Phi, trong đó Iphigenia chứa 9 loài.
    • Camptorrhiza E.Phillips
    • Iphigenia Kunth
  • Tông Anguillarieae D. Don: 2 chi, 38 loài ở châu Phi và Australia, trong đó Wurmbea chứa 37 loài.
    • Baeometra Salisb.
    • Wurmbea Thunb.

Chi Petermannia trước đây được hệ thống APG II xếp trong họ này, nhưng trong hệ thống APG III nó bị tách ra để tạo thành họ đơn loài với danh pháp Petermanniaceae.

Mâu thuẫn trước đây trong việc gộp Androcymbium vào Colchicum hiện tại đã được giải quyết nghiêng về phía phân loại năm 2007 của Manning et al.[4], trong đó gộp Androcymbium vào Colchicum. Điều này được hỗ trợ bởi các nghiên cứu phát sinh chủng loài phân tử với sự lấy mẫu loài nhiều hơn (gồm 41 loài trước đây xếp trong Androcymbium và 96 loài Colchicum) chỉ ra rằng loài điển hình của Androcymbium, A. melanthioides (nay là Colchicum melanthioides), có quan hệ họ hàng gần với các loài Colchicum hơn là với nhiều loài theo truyền thống xếp trong chi Androcymbium.[5][6].

Cây phát sinh chủng loài dưới đây lấy theo APG III.
Liliales

Corsiaceae

Campynemataceae

Melanthiaceae

Petermanniaceae

Colchicaceae

Alstroemeriaceae s.l.

Luzuriageae ( Luzuriagaceae )

Alstroemerieae ( Alstroemeriaceae s. s )

Rhipogonaceae

Philesiaceae

Smilacaceae

Liliaceae

Cây phát sinh chủng loài dưới đây vẽ theo Kim et al. ( 2013 ) [ 7 ], Nguyen et al. ( 2013 ) [ 8 ]

  Colchicaceae 

 Colchiceae 

Colchicum + Androcymbium

Hexacyrtis

Ornithoglossum

Sandersonia

Gloriosa

Littonia

 Anguillarieae 

Wurmbea

Onixotis

 Iphigenieae 

Camptorrhiza

Iphigenia

 Tripladenieae 

Tripladenia

Schelhammera

 Burchardieae 

Burchardia

 Uvularieae 

Disporum

Uvularia

Vinnersten & Manning (2007) cho rằng Burchardia là chị em với phần còn lại của họ Colchicaceae.

Trong cây phát sinh theo Kim et al. (2013) thì Hexacyrtis có quan hệ chị em với nhánh chứa Colchicum + Androcymbium nhưng trong cây phát sinh theo Nguyen et al. (2013) thì Hexacyrtis có quan hệ chị em với nhánh chứa Colchicum + Androcymbium và nhánh chứa Ornithoglossum + Sandersonia nên tại đây coi chúng như là nằm trong một tam phân chưa dung giải theo Nguyen et al. (2013).

Givnish et al. (2016) lại tìm thấy mối quan hệ [[Burchardia + Disporum, etc. (nhánh rất ngắn)] [Tripladenia [Schelhammera, etc. + Phần còn lại]]], nghĩa là Tripladenieae là cận ngành.[9]

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh