Đức (tiếng Đức: Deutschland, phát âm [ˈdɔjtʃlant]), tên chính thức là Cộng hòa Liên bang Đức (tiếng Đức: Bundesrepublik Deutschland, (trợ giúp·thông tin)),[e] là quốc gia độc lập có chủ quyền ở khu vực Trung Âu. Quốc gia này là một nước cộng hòa dân chủ tự do và là một nước nghị viện liên bang bao gồm 16 bang. Đức có tổng diện tích là 357.022 km² và khí hậu theo mùa, phần lớn là ôn hòa. Dân số Đức vào khoảng hơn 83 triệu[11], là quốc gia đông dân thứ hai ở Châu Âu (sau Nga). Đức là quốc gia có số lượng người nhập cư cao thứ hai thế giới chỉ sau Hoa Kỳ, theo số liệu năm 2014.[12] Thủ đô và vùng đô thị lớn nhất của Đức là Berlin. Các thành phố lớn khác gồm có Hamburg, München, Köln, Frankfurt, Stuttgart và Düsseldorf.
Các bộ lạc German khác nhau cư trú tại miền bắc của nước Đức ngày này từ thời kỳ cổ đại Hy-La. Một khu vực mang tên Germania được ghi lại trước năm 100. Trong quy trình tiến độ di cư, những bộ lạc German bành trướng chủ quyền lãnh thổ về phương nam. Bắt đầu vào thế kỷ 10, những chủ quyền lãnh thổ của người Đức hình thành bộ phận TT vương quốc lúc đó của Đế quốc La Mã Thần thánh. [ f ] Trong thế kỷ 16, những khu vực miền bắc Đức trở thành TT của Cải cách Kháng nghị. Năm 1871, Đức trở thành một vương quốc dân tộc bản địa khi hầu hết những vương quốc Đức thống nhất ( ngoại trừ Áo ) trong Đế quốc Đức do người Phổ chi phối. Sau Chiến tranh quốc tế thứ nhất và Cách mạng Đức 1918 – 1919, Đế quốc này bị thay thế sửa chữa bằng Cộng hòa Weimar theo chính sách nghị viện. Chế độ độc tài quân phiệt Quốc Xã được hình thành vào năm 1933, dẫn tới Chiến tranh quốc tế thứ hai và một nạn diệt chủng cho đến năm 1945. Sau một tiến trình Đồng Minh chiếm đóng, hai nhà nước Đức được xây dựng ở 2 miền Tây-Đông trong Chiến tranh Lạnh : Cộng hòa Liên bang Đức và Cộng hòa Dân chủ Đức ( 1949 ). Năm 1989, Bức tường Berlin sụp đổ trong cuộc Cách mạng độc lập chống đối lại nhà nước Đông Đức. Năm 1990, Đức được tái thống nhất sau hơn 45 năm chia cắt quốc gia từ 1945 .
Từ khi thống nhất đến nay, Đức luôn duy trì vị thế là một Đại cường quốc và có nền kinh tế lớn thứ tư thế giới theo GDP danh nghĩa, lớn thứ 5 toàn cầu theo sức mua tương đương. Đức dẫn đầu thế giới trong các lĩnh vực công nghiệp nặng và công nghệ cao, là nước xuất khẩu và nhập khẩu đều ở vị trí lớn thứ 3 thế giới (2015). Đức là một quốc gia phát triển, có tiêu chuẩn sinh hoạt rất cao được duy trì nhờ một xã hội có kỹ năng và năng suất. Đức duy trì một hệ thống an sinh xã hội và chăm sóc y tế phổ quát, bảo vệ môi trường và giáo dục đại học miễn học phí.[15] Đức là một thành viên sáng lập của Liên minh châu Âu vào năm 1993, là bộ phận của khu vực Schengen và trở thành đồng sáng lập của khu vực đồng Euro vào năm 1999. Đức là một thành viên của Liên Hợp Quốc, NATO, G8, G7, G20, Câu lạc bộ Paris, và OECD. Chi tiêu quân sự quốc gia của Đức cao thứ 9 thế giới. Đức có lịch sử văn hóa phong phú, liên tục sản sinh nhiều nhân vật có ảnh hưởng trong nghệ thuật, triết học, âm nhạc, thể thao, giải trí, khoa học, kỹ thuật và phát minh.
Bạn đang đọc: Đức – Wikipedia tiếng Việt
Tên gọi của nước Đức trong tiếng Việt bắt nguồn từ tiếng Trung: danh từ Deutsch (phát âm [ˈdɔjtʃ]) được người Trung Quốc phiên âm là Dé yì zhì (theo pinyin) và viết chữ Hán là 德意志 (“Đức Ý Chí”). Quốc hiệu đầy đủ của Đức trong tiếng Trung là 德意志聯邦共和国 (bính âm: Déyìzhì Liánbāng Gònghéguó; Hán-Việt: Đức Ý Chí (Deutsch) Liên bang Cộng hòa Quốc, nó tương tự như “nước Cộng hòa Liên Bang Đức” theo ngữ pháp tiếng Việt), và người Trung Quốc viết tắt bằng hai chữ Hán đầu-đuôi là 德国 Dé guó – “Đức quốc”, nước Đức). Cũng giống như Anh, Pháp, Mỹ.., người Việt hay bỏ chữ “Quốc” hay chữ “nước” đi, chỉ còn gọi là “Đức”. Vì vậy Quốc hiệu đầy đủ của Đức trong tiếng Việt trở thành Cộng hòa Liên bang Đức, hai chữ “Ý Chí” không còn trong tên.[cần kiểm chứng]
Thuật ngữ Deutschland trong tiếng Đức, ban đầu là diutisciu land (“các vùng người Đức”) có nguồn gốc từ deutsch, bắt nguồn từ tiếng Thượng Đức Cổ diutisc “dân”, ban đầu được sử dụng để phân biệt ngôn ngữ của thường dân khỏi tiếng Latinh và các hậu duệ của nó. Đến lượt mình, nó lại bắt nguồn từ tiếng German nguyên thủy *þiudiskaz “dân”, từ *þeudō, bắt nguồn từ tiếng Ấn-Âu nguyên thủy *tewtéh₂- “người”, từ “Teuton” cũng bắt nguồn từ đó. Từ Germany trong tiếng Anh bắt nguồn từ Germania trong tiếng Latinh, là từ được sử dụng sau khi Julius Caesar chọn nó để chỉ các dân tộc phía đông sông Rhein.
Đĩa khung trời Nebra, khoảng chừng 1600 TCNViệc phát hiện Di cốt Mauer cho thấy người cổ đại đã hiện hữu lần đầu tại Đức từ tối thiểu 600.000 năm trước. Người ta cũng phát hiện di cốt của những người phi tân tiến tiên phong sau đó ( người Neanderthal ) tại thung lũng Neandertal. [ 21 ] Các hóa thạch Neanderthal 1 được cho là có niên đại 40.000 năm tuổi. Bằng chứng về người tân tiến có niên đại tựa như được phát hiện trong những hang tại dãy Schwäbische Alb. Trong những vật được tìm thấy có những sáo bằng xương chim và ngà voi quý hiếm ma mút 42.000 năm tuổi là những nhạc cụ cổ nhất từng phát hiện được, [ 22 ] Tượng người sư tử thời đại băng hà 40.000 năm tuổi là thẩm mỹ và nghệ thuật tạo hình không hề tranh luận cổ nhất từng phát hiện được, [ 23 ] và Tượng Venus ở Hohle Fels 35.000 năm tuổi là nghệ thuật và thẩm mỹ tạo hình con người không hề tranh luận cổ nhất từng phát hiện được. [ 24 ] Đĩa khung trời Nebra – một món tạo tác bằng đồng điếu được tạo ra trong thời đại đồ đồng châu Âu được cho là thuộc về một khu vực gần Nebra, Sachsen-Anhalt, Đức. [ 25 ]
Các bộ lạc German và Đế quốc Frank[sửa|sửa mã nguồn]
Di cư tại châu Âu ( 100 – 500 CN )
Các bộ lạc German được cho là có niên đại từ Thời đại đồ đồng Bắc Âu hoặc Thời đại đồ sắt tiền La Mã.[26] Từ miền nam Scandinavia và miền bắc Đức ngày nay, họ bành trướng về phía nam, đông và tây, tiếp xúc với các bộ lạc Celt tại Gallia, cũng như với các bộ lạc Iran, Balt, Slav tại Trung và Đông Âu. Dưới thời Augustus, La Mã (Roma) bắt đầu xâm chiếm khu vực Germania (tức khu vực có cư dân chủ yếu là người German). Năm 9 CN, ba quân đoàn La Mã dưới quyền Varus thất bại trước thủ lĩnh Arminius của bộ lạc Cherusker. Đến năm 100 CN, khi Tacitus viết sách Germania, các bộ lạc German đã định cư dọc sông Rhine và sông Danube, chiếm hầu hết lãnh thổ Đức ngày nay; tuy nhiên Áo, Baden-Württemberg, miền nam Bayern, miền nam Hesse và miền tây Rheinland thuộc các tỉnh của La Mã.[30] Khoảng năm 260, các dân tộc German đột nhập vào các khu vực do La Mã kiểm soát. Sau cuộc xâm chiếm của người Hung vào năm 375, và La Mã suy tàn từ năm 395, các bộ lạc German di chuyển xa hơn về phía tây-nam. Một vài bộ lạc lớn được hình thành đồng thời tại khu vực nay là Đức và thay thế hoặc hấp thu các bộ lạc German nhỏ hơn. Các khu vực rộng lớn mang tên gọi là Austrasia, Neustria, và Aquitaine vào giai đoạn Merowinger bị người Frank chinh phục, họ lập ra Vương quốc Frank, và bành trướng hơn nữa về phía đông nhằm khuất phục Sachsen và Bayern. Các khu vực nay là phần đông của Đức là nơi các bộ lạc Tây Slav cư trú: Sorb, Veleti và liên minh Obotrit.
Đông Frank và Đế quốc La Mã Thần thánh[sửa|sửa mã nguồn]
Năm 800, Quốc vương Frank Charlemagne đăng quang nhà vua và lập ra Đế quốc Karoling, đế quốc này sống sót đến năm 843 thì bị những người thừa kế của ông phân loại. Sau khi Vương triều Frank tan vỡ, lịch sử dân tộc Đức trong vòng 900 năm gắn chặt với lịch sử vẻ vang của Đế quốc La Mã Thần thánh, [ 34 ] là thế lực nổi lên sau đó từ phần phía đông đế quốc khởi đầu của Charlemagne. Lãnh thổ này bắt đầu được gọi là Đông Frank, trải dài từ sông Rhine ở phía tây đến sông Elbe ở phía đông, và từ biển Bắc đến dãy Alpen .Những quân chủ của Vương triều Otto ( 919 – 1024 ) hợp nhất một số ít công quốc lớn và Quốc vương người German / Đức Otto I đăng quang Hoàng đế La Mã Thần thánh của những khu vực này vào năm 962. Năm 996, Giáo hoàng Grêgôriô V trở thành giáo hoàng người Đức tiên phong, do người họ hàng của ông là Otto III chỉ định – không lâu sau đăng quang Hoàng đế La Mã Thần thánh. Đế quốc La Mã Thần thánh sáp nhập miền bắc Ý ngày này và khu vực Bourgogne nay thuộc Pháp dưới thời trị vì của những nhà vua thuộc Gia tộc Salier ( 1024 – 1125 ), tuy nhiên những nhà vua mất đi quyền lực tối cao do tranh luận phong chức với giáo hội .
Trong thế kỷ XII, dưới thời các hoàng đế thuộc Gia tộc Staufer (1138–1254), các vương công Đức thay vào đó gia tăng ảnh hưởng của họ về phía nam và phía đông đến các lãnh thổ mà người Slav cư trú; họ khuyến khích người Đức định cư tại các khu vực này, gọi là phong trào định cư miền đông (Ostsiedlung). Các thành viên của Liên minh Hanse hầu hết là các thành thị miền bắc Đức, họ thịnh vượng nhờ mở rộng mậu dịch. Tại phương nam, Công ty Mậu dịch Đại Ravensburg (Große Ravensburger Handelsgesellschaft) giữ chức năng tương tự. Hoàng đế Karl IV ban hành sắc lệnh Goldene Bulle vào năm năm 1356, tạo cấu trúc hiến pháp cơ bản của Đế quốc, và hệ thống hóa tuyển cử hoàng đế bởi bảy tuyển đế hầu- là những người cai trị một số thân vương quốc và tổng giáo phận mạnh nhất.
Dân số suy giảm trong nửa đầu thế kỷ XIV, mở màn từ nạn đói lớn năm 1315, tiếp đến là Cái chết Đen năm 1348 – 50. [ 38 ] Tuy vậy, những nghệ sĩ, kỹ sư và nhà khoa học Đức tăng trưởng một loạt những kỹ thuật tương tự như như thứ được những nghệ sĩ và nhà phong cách thiết kế Ý sử dụng vào đương thời, những người tăng trưởng hưng thịnh tại những thành bang thương nghiệp như Venezia, Firenze và Genova. Các TT nghệ thuật và thẩm mỹ và văn hóa truyền thống khắp những vương quốc Đức sản sinh những nghệ sĩ như họa sỹ Hans Holbein và con trai, và Albrecht Dürer. Johannes Gutenberg trình làng in ấn kiểu di động đến châu Âu, đây là một bước tăng trưởng đặt cơ sở để truyền bá kiến thức và kỹ năng đến đại chúng. [ 39 ]
Năm 1517, tu sĩ Martin Luther công bố 95 luận đề, thử thách Giáo hội Công giáo La Mã và khởi xướng Cải cách Kháng nghị. Năm 1555, Hòa ước Augsburg công nhận Giáo hội Luther là một lựa chọn hoàn toàn có thể đồng ý chấp thuận thay cho Công giáo La Mã, tuy nhiên cũng ra sắc chỉ rằng đức tin của vương công là đức tin của những thần dân của ông ta, một nguyên tắc gọi là ” lãnh địa của ai thì tôn giáo theo người đó “. Thỏa thuận tại Augsburg thất bại trong việc xác lập những đức tin tôn giáo khác : ví dụ điển hình Thần học Calvin ( đức tin Cải cách ) vẫn bị cho là dị giáo và nguyên tắc không xử lý năng lực cải đạo của một người thống trị giáo hội, như từng diễn ra tại Tuyển hầu quốc Köln vào năm 1583. Từ Chiến tranh Köln cho đến khi kết thúc Chiến tranh Ba mươi Năm ( 1618 – 1648 ), xung đột tôn giáo tàn phá những vùng đất Đức. [ 40 ] Chiến tranh Ba mươi Năm làm giảm dân số toàn diện và tổng thể của những vương quốc Đức đến khoảng chừng 30 %, và lên đến 80 % tại 1 số ít nơi. [ 41 ] Hòa ước Westfalen kết thúc cuộc chiến tranh tôn giáo giữa những vương quốc Đức. [ 40 ] Các quân chủ Đức hoàn toàn có thể lựa chọn Công giáo Rôma, Lutheran hoặc Calvinist làm tôn giáo chính thức của họ sau năm 1648. [ 42 ]Trong thế kỷ XVIII, Đế quốc La Mã Thần thánh gồm có khoảng chừng 1.800 chủ quyền lãnh thổ. Hệ thống pháp lý phức tạp khởi đầu từ một loạt cải cách ( khoảng chừng 1450 – 1555 ) tạo ra những chủ quyền lãnh thổ đế quốc, và tạo ra quyền tự trị địa phương đáng kể tại những quốc gia tăng lữ, thế tục và thế tập, được phản ánh tại Quốc hội Đế quốc. Gia tộc Habsburg nắm giữ đế vị từ năm 1438 cho đến khi Karl VI mất vào năm 1740. Do không có phái mạnh thừa kế, ông thuyết phục những tuyển đế hầu duy trì quyền bá chủ của gia tộc Habsburg so với chức nhà vua bằng việc đồng ý chấp thuận một chiếu thư vào năm 1713. Điều này sau cuối được xử lý nhờ Chiến tranh Kế vị Áo ; theo Hiệp ước Aix-la-Chapelle, chồng của Công chúa Maria Theresa trở thành Hoàng đế La Mã Thần thánh, còn bà quản lý đế quốc với thân phận hoàng hậu. Từ năm 1740, cạnh tranh đối đầu giữa Vương triều Habsburg Áo và Vương quốc Phổ chi phối lịch sử dân tộc Đức .Năm 1772, sau đó là vào năm 1793 và 1795, hai vương quốc Đức chiếm lợi thế là Phổ và Áo đã cùng với Đế quốc Nga thỏa thuận hợp tác phân loại Ba Lan với nhau. Kết quả là hàng triệu dân cư nói tiếng Ba Lan thuộc quyền thống trị của hai chế độ quân chủ Đức. Tuy nhiên, những chủ quyền lãnh thổ bị sáp nhập vào Phổ và Áo không được nhìn nhận về pháp lý là bộ phận của Đế quốc La Mã Thần thánh .Trong thời kỳ Chiến tranh Cách mạng Pháp, cùng với việc Open thời kỳ Napoléon và sau đó là phiên họp sau cuối của Quốc hội Đế quốc, hầu hết những thành phố đế quốc tự do thế tục được sáp nhập vào chủ quyền lãnh thổ của những vương triều ; những chủ quyền lãnh thổ tăng lữ bị thế tục hóa và sáp nhập. Năm 1806, Đế quốc La Mã Thần thánh bị giải thể ; những vương quốc Đức, đặc biệt quan trọng là những vương quốc Rheinland, nằm dưới ảnh hưởng tác động của Pháp. Cho đến năm 1815, Nga, Phổ và Vương triều Habsburg cạnh tranh quyền bá chủ trong những vương quốc Đức thời Chiến tranh Napoléon .
Bang liên và Đế quốc Đức[sửa|sửa mã nguồn]
Sau khi Napoléon thất bại, Đại hội Viên (triệu tập vào năm 1814) hình thành Bang liên Đức (Deutscher Bund), một liên minh không chặt chẽ của hàng chục quốc gia có chủ quyền. Hoàng đế Áo được bổ nhiệm làm tổng thống vĩnh viễn của Bang liên, phản ánh việc Đại hội không chấp thuận ảnh hưởng của Phổ trong các quốc gia Đức, và làm trầm trọng cạnh tranh trường kỳ giữa quyền lợi của Gia tộc Hohenzollern cai trị Phổ và Gia tộc Habsburg cai trị Áo. Bất đồng về kết quả của Đại hội góp phần khiến các phong trào tự do nổi lên, tiếp đó là các biện pháp đàn áp mới của chính khách Áo Metternich. Liên minh thuế quan Zollverein xúc tiến thống nhất kinh tế trong các quốc gia Đức. Các tư tưởng dân tộc và tự do của Cách mạng Pháp được ủng hộ ngày càng tăng trong nhiều người Đức, đặc biệt là thanh niên. Lễ hội Hambach vào tháng 5 năm 1832 là một sự kiện chính nhằm ủng hộ thống nhất Đức, tự do và dân chủ. Trong bối cảnh một loạt phong trào cách mạng diễn ra tại châu Âu, lập ra một cộng hòa tại Pháp, giới trí thức và thường dân bắt đầu tiến hành cách mạng tại các quốc gia Đức vào năm 1848. Quốc vương Friedrich Wilhelm IV của Phổ được đề nghị tước hiệu hoàng đế song với quyền lực hạn chế; ông bác bỏ đế vị và đề xuất hiến pháp, dẫn đến một bước lùi tạm thời cho phong trào.[48]
Quốc vương Wilhelm I bổ nhiệm Otto von Bismarck làm Thủ tướng Phổ vào năm 1862. Bismarck kết thúc thắng lợi chiến tranh với Đan Mạch vào năm 1864, giúp xúc tiến lợi ích của Đức tại bán đảo Jylland. Tiếp đến là thắng lợi quyết định của Phổ trong chiến tranh với Áo vào năm 1866, cho phép Bismarck lập ra Bang liên Bắc Đức (Norddeutscher Bund) không bao gồm Áo. Sau khi Pháp thất bại trong Chiến tranh Pháp-Phổ, các vương công Đức tuyên bố thành lập Đế quốc Đức vào năm 1871 tại Versailles, thống nhất toàn bộ các bộ phận rải rác của Đức ngoại trừ Áo. Phổ là quốc gia cấu thành chi phối đế quốc mới; Quốc vương Phổ thuộc Gia tộc Hohenzoller cai trị Đức với thân phận Hoàng đế, và Berlin trở thành thủ đô của đế quốc.[48]
Trong giai đoạn Gründerzeit sau khi Thống nhất nước Đức, chính sách ngoại giao của Thủ tướng Đức Bismarck dưới quyền Hoàng đế Wilhelm I là đảm bảo vị thế đại quốc của Đức bằng các liên minh giả mạo, cô lập Pháp theo các cách thức ngoại giao, và tránh chiến tranh. Dưới thời Wilhelm II, Đức cũng như các cường quốc châu Âu khác bước vào tiến trình chủ nghĩa đế quốc, dẫn đến xích mích với các quốc gia láng giềng. Hầu hết các liên minh mà Đức tham gia trước đó không được gia hạn. Kết quả là hình thành một liên minh kép với Đế quốc Áo-Hung đa sắc tộc. Sau đó, Liên minh Tam cường 1882 có thêm Ý, hoàn thành một liên minh địa lý Trung Âu, thể hiện lo ngại của người Đức, Áo và Ý trước khả năng Pháp và/hoặc Nga xâm nhập chống lại họ. Tương tự, Anh, Pháp và Nga cũng dàn xếp liên minh nhằm bảo vệ họ chống lại can thiệp của Vương triều Habsburg đến các quyền lợi của Nga tại Balkan hay Đức can thiệp chống Pháp.
Tại Hội nghị Berlin vào năm 1884, Đức yêu sách một vài thuộc địa gồm Đông Phi thuộc Đức, Tây-Nam Phi thuộc Đức, Togoland và Kamerun. Sau đó, Đức bành trướng đế quốc thực dân của mình thêm đến Tân Guinea thuộc Đức, Micronesia thuộc Đức và Samoa thuộc Đức tại Thái Bình Dương, và Vịnh Giao Châu tại Trung Quốc. Từ năm 1904 đến năm 1907, cơ quan chính phủ thực dân Đức tại Tây-Nam Phi ( nay là Namibia ) ra lệnh hủy hoại người bản địa Herero và Namaqua. [ 51 ] [ 52 ]Vụ ám sát thái tử của Áo vào ngày 28 tháng 6 năm 1914 khiến Đế quốc Áo-Hung có cớ để tiến công Serbia và phát động Chiến tranh quốc tế thứ nhất. Sau bốn năm giao tranh, có khoảng chừng hai triệu binh sĩ Đức thiệt mạng, [ 53 ] dưới sự tham chiến của Hoa Kỳ, chiến sự quy đổi thành xấu đi cho Đức, một thỏa thuận hợp tác đình chiến tổng thể và toàn diện kết thúc giao tranh vào ngày 11 tháng 11 sau khi chính sách mới ở Đức cùng quyết định hành động ngừng chiến ngày 9 tháng 11 năm 1918, và những binh sĩ Đức trở về quê. Trong Cách mạng Đức tháng 11 năm 1918, Hoàng đế Wilhelm II và hàng loạt những vương công quản lý tại Đức phải thoái vị. Ban chỉ huy chính trị mới của Đức ký kết Hòa ước Versailles vào năm 1919. Theo hiệp định này, Đức với tư cách là bộ phận của Liên minh Trung tâm chấp thuận đồng ý chiến bại trước Đồng Minh. Người Đức đánh giá và nhận định hiệp định này là điều sỉ nhục và bất công, và sau này được những sử gia cho là tác động ảnh hưởng đến việc Adolf Hitler lên nắm quyền. [ 55 ] [ 56 ] Sau chiến bại trong Chiến tranh quốc tế thứ nhất, Đức mất khoảng chừng 30 % chủ quyền lãnh thổ tại châu Âu ( những khu vực này có dân cư hầu hết là người thuộc dân tộc bản địa Ba Lan, Pháp và Đan Mạch ), và hàng loạt thuộc địa tại châu Phi và Thái Bình Dương. [ 57 ]
Cộng hòa Weimar và Đức Quốc Xã[sửa|sửa mã nguồn]
Ngày 11 tháng 8 năm 1919, Tổng thống Friedrich Ebert ký Hiến pháp Weimar dân chủ. Trong đấu tranh quyền lực tối cao tiếp theo, phái cộng sản đoạt quyền tại Bayern, tuy nhiên những thành phần bảo thủ tại những địa phương khác của Đức ra sức lật đổ Cộng hòa trong cuộc thay máu chính quyền Kapp. Sau đó là một tiến trình rối loạn gồm giao tranh ngã xuống trên đường phố tại những TT công nghiệp lớn, binh sĩ Bỉ và Pháp chiếm đóng vùng Ruhr và lạm phát kinh tế ngày càng tăng với đỉnh điểm là lạm phát kinh tế phi mã 1921 – 1923. Một kế hoạch tái cơ cấu tổ chức nợ cộng việc thiết lập một đơn vị chức năng tiền tệ mới vào năm 1924 mở ra Thập niên 20 hoàng kim, một thời kỳ ngày càng tăng phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật và hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống tự do. [ 60 ] [ 61 ]
Đại khủng hoảng toàn cầu lan đến Đức vào năm 1929. Sau bầu cử liên bang vào năm 1930, chính phủ của Thủ tướng Heinrich Brüning được Tổng thống Paul von Hindenburg trao quyền hành động mà không cần nghị viện phê chuẩn. Chính phủ của Brüning theo đuổi chính sách khắc khổ tài chính và giảm lạm phát, dẫn đến tỷ lệ thất nghiệp cao đến gần 32% vào năm 1932.[62] Cũng trong cùng năm, Đảng Quốc Xã do Adolf Hitler lãnh đạo giành thắng lợi trong một cuộc bầu cử liên bang đặc biệt. Sau một loạt các nội các thất bại, Hindenburg bổ nhiệm Hitler làm thủ tướng Đức vào ngày 30 tháng 1 năm 1933. Sau vụ hỏa hoạn tại tòa nhà quốc hội, chính phủ ban hành một sắc lệnh bãi bỏ các dân quyền cơ bản, và trong vài tuần trại tập trung Quốc xã tại Dachau được mở cửa.[64][65] Đạo luật Cho quyền năm 1933 trao cho Hitler quyền lực lập pháp không bị hạn chế, trên cả hiến pháp;[66] rồi chính phủ của ông tạo ra một nhà nước toàn trị tập trung hóa, rút khỏi Hội Quốc Liên sau một cuộc trưng cầu dân ý quốc gia, và bắt đầu tái vũ trang quân sự.[67] Sử dụng cách thức chi tiêu thâm hụt, một chương trình do chính phủ bảo trợ nhằm khôi phục kinh tế tập trung vào các dự án công trình công cộng, trong đó dự án nổi tiếng nhất là đường cao tốc gọi là autobahn.[68]
Năm 1935, chính sách quốc xã rút khỏi Hòa ước Versailles và vận dụng Luật Nürnberg nhằm mục đích vào người Do Thái cùng những dân tộc thiểu số khác. Đức cũng giành lại quyền trấn áp Saarland vào năm 1935, tái quân sự chiến lược hóa Rheinland vào năm 1936, sáp nhập Sudetenland của Tiệp Khắc bằng Hiệp ước München, sáp nhập Áo vào năm 1938, cũng như chiếm đóng Tiệp Khắc vào đầu năm 1939 mặc kệ hiệp ước trên. [ 70 ] Trong sự kiện Kristallnacht ( đêm thủy tinh ), nhiều giáo đường Do Thái bị đốt, shop Do Thái bị đập phá và hàng loạt người Do Thái bị bắt giữ. [ 71 ]Tháng 9 năm 1939, cơ quan chính phủ của Hitler đàm phán và ký kết Hiệp ước Molotov – Ribbentrop, phân loại Đông Âu thành những khu vực ảnh hưởng tác động của Đức và Liên Xô. [ 72 ] Rồi vào ngày 1 tháng 9 năm 1939, Đức lấn chiếm Ba Lan, lưu lại sự khởi đầu của Chiến tranh quốc tế thứ hai. [ 74 ] Phản ứng trước hành vi của Hitler, Anh và Pháp tuyên chiến với Đức vào ngày 3 tháng 9. [ 75 ] Mùa xuân năm 1940, Đức chinh phục Đan Mạch và Na Uy, Hà Lan, Bỉ, Luxembourg, và Pháp. Anh Quốc đẩy lui những cuộc không kích của Đức trong Không chiến tại Anh Quốc vào cùng năm. Đến năm 1941, binh sĩ Đức lấn chiếm Nam Tư, Hy Lạp và Liên Xô. Đến năm 1942, Đức và những thế lực Phe Trục khác trấn áp hầu hết châu Âu lục địa và Bắc Phi, tuy nhiên từ sau thắng lợi của Liên Xô trong Trận Stalingrad, Đồng Minh tái chiếm Bắc Phi và lấn chiếm Ý vào năm 1943, quân Đức chịu những thất bại quân sự liên tục. Đến tháng 6 năm 1944, Đồng Minh phương Tây đổ bộ tại Pháp và Liên Xô tiến vào Đông Âu. Sau khi Hitler tự sát trong Trận Berlin, quân đội Đức đầu hàng vào ngày 8 tháng 5 năm 1945, kết thúc Chiến tranh quốc tế thứ hai tại châu Âu. [ 76 ] [ 77 ] Sau cuộc chiến tranh, nhiều thành viên của Đức Quốc Xã đều bị xét xử vì tội ác cuộc chiến tranh tại TANDTC Nürnberg. [ 79 ]
Trong một chuỗi hệ thống hành động sau này được sử sách gọi là Holocaust, chính phủ Đức ngược đãi các cộng đồng thiểu số, sử dụng một hệ thống trại tập trung và hành quyết trên khắp châu Âu để tiến hành diệt chủng những người mà họ cho là thuộc chủng tộc hạ đẳng. Tổng cộng, có trên 10 triệu thường dân bị sát hại một cách có hệ thống, trong đó có sáu triệu người Do Thái, từ Đức và các quốc gia bị Đức chiếm đóng.[80] Chính sách của Quốc Xã tại các quốc gia bị Đức chiếm đóng gây ra cái chết của 2,7 triệu người Ba Lan,[81] 1,3 triệu người Ukraina,[82] và ước tính lên đến 2,8 triệu tù binh Liên Xô.[82][83] Số binh sĩ Đức tử vong do chiến tranh ước tính là 3,2–5,3 triệu,[84] và có đến 2 triệu thường dân Đức thiệt mạng.[cần số trang] Khoảng 12 triệu người dân tộc Đức bị trục xuất khỏi Đông Âu (gồm lãnh thổ bị mất). Đức phải nhượng lại khoảng một phần tư lãnh thổ trước chiến tranh của mình.
Đông Đức và Tây Đức[sửa|sửa mã nguồn]
Phe Đồng Minh phân chia Berlin và lãnh thổ còn lại của Đức thành 4 khu vực chiếm đóng quân sự đại diện cho 2 khối đối địch bằng hiệp ước ở Hội nghị Potsdam vào ngày 1 tháng 8 năm 1945. Do bất đồng và mâu thuẫn về ý thức hệ, các khu vực miền tây do Pháp, Anh và Hoa Kỳ kiểm soát được hợp nhất vào ngày 23 tháng 5 năm 1949 để hình thành Cộng hòa Liên bang Đức (tiếng Đức: Bundesrepublik Deutschland); đến ngày 7 tháng 10 năm 1949, khu vực do Liên Xô chiếm đóng trở thành Cộng hòa Dân chủ Đức (tiếng Đức: Deutsche Demokratische Republik); còn được gọi một cách không chính thức là “Tây Đức” và “Đông Đức”. Đông Đức chọn Đông Berlin làm thủ đô, còn Tây Đức chọn Bonn làm thủ đô lâm thời, nhằm nhấn mạnh lập trường nhất quán của mình rằng giải pháp hai nhà nước chỉ là một tình trạng tạm thời.[86]
Tây Đức là một nước cộng hòa nghị viện liên bang theo “kinh tế thị trường xã hội”. Bắt đầu vào năm 1948, Tây Đức trở thành một quốc gia nhận viện trợ tái thiết chính trong Kế hoạch Marshall. Konrad Adenauer được bầu làm thủ tướng liên bang (Bundeskanzler) đầu tiên của Đức vào năm 1949 và giữ chức vụ này cho đến năm 1963. Dưới quyền lãnh đạo của ông và Ludwig Erhard, Tây Đức có tăng trưởng kinh tế dài hạn bắt đầu từ đầu thập niên 1950, được cho là một “kì tích kinh tế” (tiếng Đức: Wirtschaftswunder).[88] Tây Đức gia nhập NATO vào năm 1955 và trở thành một thành viên sáng lập của Cộng đồng Kinh tế châu Âu (EEC) vào năm 1957, và cũng thu hồi được vùng Saar cùng năm.[89]
Đông Đức là một quốc gia thuộc Khối phía Đông, nắm dưới quyền kiểm soát chính trị và quân sự lớn của Liên Xô thông qua lực lượng chiếm đóng và Khối Warszawa. Mặc dù Đông Đức tự nhận là một quốc gia dân chủ, song quyền lực chính trị do các thành viên Bộ chính trị của Đảng Xã hội chủ nghĩa Thống nhất Đức độc quyền thi hành, được hỗ trợ từ cơ quan an ninh mật Stasi.[90] Một nền kinh tế chỉ huy theo kiểu Liên Xô được lập nên và Đông Đức trở thành một quốc gia thuộc Hội đồng Tương trợ Kinh tế SEV.[91] Tuyên truyền của Đông Đức dựa trên quyền lợi của các chương trình xã hội do chính phủ thực hiện, và liên tục cáo buộc mối đe dọa về Tây Đức xâm chiếm, song nhiều công dân của Đông Đức nhìn nhận phương Tây đại diện cho tự do và thịnh vượng.[92] Bức tường Berlin được xây dựng vào năm 1961 nhằm ngăn người Đông Đức đào thoát sang Tây Đức, nó trở thành một biểu tượng cho Chiến tranh Lạnh.[48] Sự kiện bức tường này sụp đổ vào năm 1989 trở thành một tượng trưng cho chủ nghĩa cộng sản sụp đổ, tái thống nhất Đức và bước ngoặt tại Đông Đức (Die Wende).[93]
Căng thẳng giữa Đông Đức và Tây Đức giảm thiểu vào đầu thập niên 1970 do chính sách mới của Thủ tướng Willy Brandt đối với phía Đông. Trong mùa hè năm 1989, Hungary quyết định phá Bức màn sắt và mở cửa biên giới, khiến hàng nghìn người Đông Đức nhập cư đến Tây Đức qua Hungary. Điều này có tác động tàn phá đến Đông Đức, tại đây các cuộc tuần hành đại chúng định kỳ nhận được ủng hộ ngày càng lớn. Nhà đương cục Đông Đức nới lỏng hạn chế biên giới, cho phép công dân Đông Đức đi sang Tây Đức; ban đầu nhằm giúp duy trì Đông Đức, song việc mở cửa biên giới thực tế dẫn đến tăng tốc chương trình cải cách Wende. Đỉnh điểm của chương trình này là Hiệp ước 2 + 4 vào ngày 12 tháng 9 năm 1990, theo đó bốn thế lực chiếm đóng từ bỏ mọi quyền lợi của họ theo Văn kiện Đầu hàng trước đây, và Đức thu hồi chủ quyền đầy đủ. Điều này cho phép Tái thống nhất Đức vào ngày 3 tháng 10 năm 1990, khi Cộng hòa Liên bang Đức tiếp nhận năm bang tái lập của Cộng hòa Dân chủ Đức cũ.[48]
Nước Đức thống nhất[sửa|sửa mã nguồn]
[94] Từ năm 1999, Tòa nhà Quốc hội tại Berlin là nơi hội họp của Đức thống nhất vào ngày 3 tháng 10 năm 1990. Từ năm 1999, Tòa nhà Quốc hội tại Berlin là nơi hội họp của Quốc hội Liên bang Đức
Nước Đức thống nhất được nhìn nhận là sự mở rộng thêm Cộng hòa Liên bang Đức và là một quốc gia kế thừa. Do đó, họ duy trì toàn bộ tư cách thành viên của Tây Đức trong các tổ chức quốc tế.[95] Dựa theo Đạo luật Berlin/Bonn được thông qua vào năm 1994, Berlin lại trở thành thủ đô của nước Đức tái thống nhất, còn Bonn duy trì vị thế độc nhất là một thành phố liên bang (Bundesstadt) và giữ lại một số bộ của liên bang.[96] Việc di chuyển chính phủ hoàn thành vào năm 1999,[97] và công tác hiện đại hóa nền kinh tế Đông Đức được dự kiến sẽ kéo dài đến năm 2019, với chuyển khoản hàng năm từ miền tây sang miền đông lên đến khoảng 80 tỷ USD.[98][99]
Sau khi khi tái thống nhất, Đức giữ một vai trò tích cực hơn trong Liên hiệp châu Âu. Cùng với những đối tác chiến lược châu Âu, Đức ký kết Hiệp ước Maastricht vào năm 1992, lập ra Khu vực đồng euro vào năm 1999, [ 100 ] và ký kết Hiệp ước Lisbon vào năm 2007. [ 101 ] Đức phái một lực lượng duy trì tự do đi bảo vệ không thay đổi tại Balkan và phái một lực lượng binh sĩ Đức đến Afghanistan trong một nỗ lực của NATO nhằm mục đích phân phối bảo mật an ninh tại đó sau khi Taliban bị lật đổ. [ 103 ] [ 104 ]Sau bầu cử năm 2005, Angela Merkel trở thành nữ thủ tướng tiên phong của Đức với cương vị là thủ lĩnh một đại liên minh. [ 48 ] Năm 2009, cơ quan chính phủ Đức phê chuẩn một kế hoạch kích thích kinh tế tài chính trị giá 50 tỷ euro nhằm mục đích bảo vệ một vài nghành nghề dịch vụ khỏi suy thoái và khủng hoảng. [ 105 ]
Năm 2009, một liên minh tự do-bảo thủ dưới quyền Angela Merkel nắm quyền lãnh đạo quốc gia. Năm 2013, một đại liên minh được lập ra trong nội các thứ ba của Angela Merkel. Trong số các dự án chính trị lớn của Đức vào đầu thế kỷ XXI có tiến bộ của hội nhập châu Âu, chuyển đổi năng lượng (Energiewende) sang nguồn cung cấp năng lượng bền vững, các biện pháp nhằm tăng tỷ lệ sinh, và các chiến lược công nghệ cao nhằm chuyển đổi tương lai nền kinh tế Đức, tổng kết lại là cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ 4 hoặc là Công nghiệp 4.0.[106]
Đức chịu ảnh hưởng tác động từ khủng hoảng cục bộ di cư châu Âu năm năm ngoái khi vương quốc này trở thành điểm đến ở đầu cuối trong lựa chọn của hầu hết di dân vào EU. Đức tiếp đón trên một triệu người tị nạn và tăng trưởng một mạng lưới hệ thống hạn ngạch nhằm mục đích tái phân chia những di dân khắp những bang của mình dựa trên thu nhập từ thuế và tỷ lệ dân cư hiện hữu. [ 107 ]
Nước Đức nằm trong Trung Âu, giữa 47 ° 16 ′ 15 ″ và 55 ° 03 ′ 33 ″ vĩ độ bắc và 5 ° 52 ′ 01 ″ và 15 ° 02 ′ 37 ″ kinh độ đông. Về phía bắc Đức có ranh giới với Đan Mạch ( có chiều dài 67 km ), về phía đông-bắc là Ba Lan ( 442 km ), về phía đông là Séc 811 km ), về phía đông nam là Áo ( 815 km không kể ranh giới trên hồ Bodensee ), về phía nam là Thụy Sĩ ( 316 km, với biên giới của chủ quyền lãnh thổ tách rời Büsingen nhưng không kể ranh giới trên hồ Bodensee ), về phía tây nam là Pháp ( 448 km ), về phía tây là Luxembourg ( 135 km ) và Bỉ ( 156 km ) và về phía tây-bắc là Hà Lan ( 567 km ). [ 4 ] Chiều dài ranh giới tổng số là 3.757 km. Trong khi ở phía tây-bắc là bờ biển của biển Bắc và ở phía đông bắc là biển Baltic tạo thành biên giới vương quốc tự nhiên thì về phía nam nước Đức là một phần của dãy núi Anpơ .Lãnh thổ bên ngoài duy nhất của Đức là Büsingen nằm trong vùng thượng lưu sông Rhein thuộc về huyện Konstanz của bang Baden-Württemberg. Büsingen có diện tích quy hoạnh là 7,62 km² và được phủ bọc trọn vẹn bởi ba bang của Thụy Sĩ là Schaffhausen, Thurgau và Zürich. Ngoài ra còn có Kleinwalsertal thuộc Áo và nếu bằng đường đi bộ hay bằng đường thủy thì chỉ xuyên qua chủ quyền lãnh thổ vương quốc Đức mới hoàn toàn có thể đến được .
Điểm TT và những điểm ngoài cùng của Đức[sửa|sửa mã nguồn]
Theo Niên giám thống kê Đức (Statistisches Jahrbuch Deutschland, thời điểm năm 2000) điểm trung tâm về địa lý của Đức nằm trong làng Niederdorla thuộc bang Thüringen, giữa đoạn đường từ Erfurt đến Göttingen, trên 51°09′54″ vĩ độ bắc và 10°27′19″ kinh độ đông. Điểm cực bắc của Đức nằm trên bán đảo Elenbogen thuộc đảo Sylt, điểm cực bắc trên đất liền của quốc gia nằm trên bờ biển tây của bang Schleswig-Holstein tại Rickelsbüller Koog, điểm cực nam là Haldenwanger Eck nằm về phía nam của Oberstdorf trên núi Anpơ. Từ Ellenbogen đến Haldenwanger Eck là khoảng 886 km (đường chim bay). Điểm cực tây của Đức nằm trong bang Nordrhein-Westfalen, không xa Isenbruch (là địa danh cực tây của quốc gia), điểm cực đông nằm giữa Neißeaue-Deschka (làng cực đông của quốc gia) và Neißeaue-Zentendorf trong một vòng cung của sông Neiße. Từ Isenbruch đến vòng cung này của sông Neiße gần Zentendorf là tròn 636 km (đường chim bay).
Bản đồ địa hình nước ĐứcĐịa hình đổi khác đặc biệt quan trọng là theo hướng từ Bắc vào Nam vì vị trí có khunh hướng cao hơn và dốc hơn về phía nam. Phần miền Bắc của nước Đức, vùng đồng bằng Bắc Đức, là một vùng đồng bằng phần nhiều được tạo thành từ thời kỳ Băng hà, sau đó về phía nam là vùng đồi núi có rừng ở TT và những phần đất miền Nam của Đức. Đặc biệt là tại bang Bayern nhưng cũng ở tại bang Baden-Württemberg, địa hình này chuyển tiếp đến vùng Alpenvorland Bắc tương đối cao, sau đấy lại chuyển tiếp đến vùng núi cao của dãy núi Anpơ .
Nước Đức đa dạng về địa chất. Trong khi các địa hình mang dấu ấu của thời kỳ Băng hà, các vùng đất thấp và các lưu vực sông chỉ thành hình từ niên đại Phân đại đệ Tam thì vùng đồi núi trung bình có niên đại lâu đời hơn rất nhiều. Các vùng đồi núi đã bị xói mòn, ví dụ như vùng Rừng Đen, đã hình thành từ thời Đại Cổ sinh và được cấu thành chủ yếu từ loại đá xâm nhập (tiếng Anh: plutonic rock) như đá gơnai và granite. Vùng cao Rhenish (Rheinisches Schiefergebirge) cũng có niên đại tương tự, được thành hình trong kỷ Silur và kỷ Devon. Tại ranh giới về phía bắc của vùng này còn có các thành hệ từ kỷ Than đá, trong đó vùng Ruhr có các mỏ than đá có trữ lượng lớn. Địa mạo miền Nam nước Đức phần lớn do những phát triển trong Đại Trung Sinh: trong khi Pfalz, Thüringen, nhiều phần của Bayern và Sachsen được tạo thành về mặt địa chất trong kỷ Trias thì vùng Schwäbische Alb và Fränkische Alb chạy ngang qua miền Nam nước Đức là kết quả của việc đáy biển nâng lên trong kỷ Jura. Các vùng được nhắc đến đầu tiên có sa thạch, các vùng sau có đá vôi là những thành hệ địa chất chiếm ưu thế. Hoạt động núi lửa không được quan sát thấy tại Đức. Tuy vậy, trong một số vùng vẫn có đá núi lửa xuất phát từ hoạt động núi lửa trước đây, đặc biệt là trong Vulkaneifel và trên dãy núi lửa Vogel trong bang Hessen. Nước Đức nằm hoàn toàn trên mảng Á-Âu vì vậy không có những trận động đất gây hậu quả nặng nề. Mặc dù vậy đứt gãy Rhein (Rheingraben) thuộc bang Nordrhein-Westfalen được xếp vào vùng nguy hiểm động đất trung bình, kéo dài đến các nước láng giềng Bỉ và Hà Lan.
Nước Đức giáp biển Bắc tại những bang Niedersachsen và Schleswig-Holstein. Đây là một biển nằm trên thềm lục địa thuộc Đại Tây Dương. Cùng với eo biển Manche, vùng phía nam của biển Bắc là vùng biển có tỷ lệ giao thông vận tải cao nhất quốc tế. Các bang Mecklenburg-Vorpommern và Schleswig-Holstein nằm cạnh biển Baltic, là một biển trong nước được thông suốt với biển Bắc qua eo biển Skagerrak. Độ biến hóa thủy triều ở biển Baltic ít hơn ở biển Bắc rất nhiều .
Những sông chính là các sông Rhein, Donau (còn có tên khác là sông Danube), Elbe, Oder, Weser và Ems. Dài nhất trong các sông này là sông Donau. Với 2.845 km từ nơi hợp lưu của hai sông Brigach và Breg và là nguồn của sông Donau tại Donaueschingen hay với 2.888 km từ nguồn của sông Breg tại vùng ranh của Rừng Đen, sông Donau là sông dài thứ hai châu Âu sau sông Volga. Thế nhưng chỉ một phần nhỏ của toàn bộ đoạn đường của sông Donau là chảy qua Đức (47 km). Sông Donau đổ ra biển Đen. Tất cả những sông Đức khác chảy ra biển Bắc hay biển Baltic. Đường phân thủy châu Âu qua nước Đức chạy về phía đông của vùng đồng bằng thượng lưu sông Rhein trên chỏm núi chính của vùng Rừng Đen. Trong những sông này, sông Rhein chính là con sông có đoạn đường dài nhất nước Đức. Trong số 1.320 km đường sông có 865 km nằm trong nước Đức. Thêm vào đó, sông này còn có một vai trò tạo bản sắc riêng cho người Đức, được kết tụ từ lịch sử và nhiều thần thoại cũng như truyền thuyết. Chức năng kinh tế của con sông này cũng rất quan trọng: sông Rhein là một trong những đường thủy có mật độ giao thông cao nhất châu Âu. Sông Elbe bắt nguồn từ Riesengebirge (tiếng Séc: Krkonoše) tại biên giới của Séc và Ba Lan và đổ ra biển Bắc tại Cuxhaven sau khoản 1.165 km, trong đó là 725 km nằm trong nước Đức. Đã có thời gian đây là một trong những sông bị ô nhiễm chất độc hại nhiều nhất châu Âu, nhưng trong thời gian gần đây chất lượng nước đã tốt hơn rõ rệt. Nguồn sông Oder nằm tại Beskiden (tiếng Séc: Beskydy) của Séc. Sau vài km sông Oder chảy sang Ba Lan và trung lưu của nó chạy qua Schlesien. Hạ lưu sông này tạo thành biên giới Đức-Ba Lan để rồi lại đổ vào vùng nước đông Stettin trong lãnh thổ Ba Lan. Qua eo biển Świna dòng sông này chảy qua giữa các đảo Usedom và Wollin đổ vào biển Baltic.
Các hồ trong nước Đức phần đông thành hình sau khi thời kỳ Băng hà chấm hết. Do vậy mà hầu hết những hồ lớn nằm trong những vùng đã từng bị băng tuyết bao trùm hay vùng đất cạnh trước đó, đặc biệt quan trọng là tại Mecklenburg và Alpenvorland. Hồ lớn nhất có phần thuộc Đức là Bodensee, hồ cũng là biên giới của Áo và Thụy Sĩ. Hồ lớn nhất trọn vẹn thuộc về chủ quyền lãnh thổ vương quốc của Đức là Müritz .
Núi và vùng thấp[sửa|sửa mã nguồn]
Anpơ là dãy núi cao duy nhất, có một phần thuộc về nước Đức. Tại đấy có ngọn Zugspitze ( 2.962 m ) cao nhất Đức. Vùng núi với độ cao trung bình có khuynh hướng cao dần và rộng ra từ Bắc xuống Nam. Ngọn núi cao nhất ở đấy là Feldberg trong vùng Rừng Đen với 1.493 m, tiếp nối là Große Arbern trong rừng Bayern với 1.456 m. Ngoài ra, có những ngọn núi trên 1.000 m là những vùng Erzgebirge, Fichtelgebirge, Schwäbische Alb và trường hợp đặc biệt quan trọng là Harz bị cô lập hẳn như là vùng đồi núi ở về phía bắc nhiều nhất trong những vùng đồi núi của nước Đức với ngọn Brocken nhô cao đến 1.142 m. Về phía bắc của đợt đồi núi này chỉ còn một vài thành hệ địa chất cao hơn 100 m, trong số đó có Hagelberg trong Fläming với 200 m là ngọn cao nhất. Địa điểm thấp nhất vẫn còn hoàn toàn có thể đi được của Đức nằm dưới mực nước biển 3,54 m trong một vùng trũng gần Neuendorf-Sachsenbande trong Wilstermarsch ( bang Schlewig-Holstein ). Cũng nằm trong bang này là điểm thấp nhất với 39,10 m dưới mực nước biển nằm ở đáy của hồ Hemmelsdorf về phía bắc-đông bắc của Lübeck. Điểm tự tạo thấp nhất với 293 m dưới mực nước biển nằm ở đáy của mỏ lộ thiên Hambach về phía đông của Jülich trong bang Nordrhein-Westfalen .
Vách đá vôi trên hòn đảo RügenSo với chiều dài bờ biển thì Đức có một số lượng hòn đảo đáng kể. Các hòn đảo trong biển Bắc hầu hết nằm trong dạng hình chuỗi chắn đất liền. Chúng được chia ra thành những hòn đảo bắc Friesen và đông Friesen, là một phần của bãi bồi Wattenmeer Đức. Các hòn đảo bắc Friesen của Đức thuộc bang Schleswig-Holstein và gồm có những hòn đảo lớn Sylt, Föhr, Amrum và Pellworm cũng như là những hòn đảo Hallig nhỏ hơn rất nhiều. Từ khi đắp đập Beltringharder Koog thì Nordrand đã trở thành một bán đảo. Các hòn đảo đông Friesen thuộc bang Niedersachsen có độ lớn tựa như. Các hòn đảo này hình thành từ những bãi cát bồi do tác động ảnh hưởng của sóng biển. Lớn nhất trong những hòn đảo này là Borkum. Một trường hợp ngoại lệ là hòn đảo Helgoland nằm ngoài khơi xa của biển Bắc .Các hòn đảo trong biển Baltic nằm gần bờ biển Bodden của Đức có khunh hướng lớn hơn và có địa hình biến hóa nhiều hơn. Đảo lớn nhất trong những hòn đảo này và đồng thời cũng là hòn hòn đảo lớn nhất của Đức là Rügen, tiếp theo đó là Usedom tuy nhiên đầu mũi hòn đảo về phía đông đã thuộc về Ba Lan. Cũng như những hòn đảo trên biển Bắc, những hòn đảo của biển Baltic là điểm đến du lịch được ưa thích .Trong 1 số ít sông hồ trong nước Đức cũng có hòn đảo mà trong đó được biết đến nhiều nhất là Mainau và Reichenau trên Bodensee cũng như là Herrenchiemsee trên Chiemsee .
Nước Đức thuộc về vùng khí hậu ôn hòa Trung Âu, trong khu vực của vùng gió Tây và nằm trong khu vực chuyển tiếp giữa khí hậu đại dương tại Tây Âu và khí hậu lục địa tại Đông Âu. Ngoài những yếu tố khác, khí hậu chịu ảnh hưởng tác động của dòng hải lưu Golfstream tạo nên những trị khí hậu ấm cúng khác thường so với vị trí vĩ độ này. Điều kiện thời tiết khắc nghiệt như hạn hán lê dài, gió xoáy, băng giá với nhiệt độ cực thấp hay nóng cao độ tương đối hiếm. Thế nhưng đôi lúc vẫn Open giông bão và chúng đã gây ra nhiều thiệt hại nặng như trong năm 2000 và 2002. Tại Đức cũng thường hay xảy ra nước lũ sau thời hạn mưa nhiều trong mùa hè hay sau khi tan tuyết trong mùa đông, hoàn toàn có thể dẫn đến lụt và gây tàn phá nặng. Việc hay có nước lũ tại sông Rhein hoàn toàn có thể là do việc đắp đập và đào thẳng sông Rhein trong thế kỷ XIX dưới sự chỉ huy của Tulla đã xóa bỏ những vùng ngập nước tự nhiên trước kia của con sông này. Hạn hán đa phần chỉ xảy ra ở vùng đông bắc nước Đức nhưng đôi lúc cũng tác động ảnh hưởng đến trên toàn nước Đức như trong đợt nóng năm 2003 .Số liệu khí hậu ( giá trị trung bình của những năm 1961 – 1990 ) :
| Cả năm | Tháng trong năm | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 3 đến 5 | 6 đến 8 | 9 đến 11 | 12 đến 2 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | ||
| Nhiệt độ trung bình (°C) | 8,4 | 7,8 | 16,5 | 9,1 | 0,9 | −0,5 | 0,5 | 3,7 | 7,6 | 12,2 | 15,5 | 17,1 | 16,9 | 13,8 | 9,4 | 4,2 | 0,9 |
| Nhiệt độ thấp nhất (°C) | 4,6 | 3,4 | 11,6 | 5,5 | −2,4 | −3,0 | −2,5 | 0,0 | 3,0 | 7,3 | 10,6 | 12,3 | 12,0 | 9,3 | 5,7 | 1,6 | −1,5 |
| Nhiệt độ cao nhất (°C) | 12,4 | 12,3 | 21,4 | 12,8 | 2,9 | 2,0 | 3,4 | 7,5 | 12,1 | 17,2 | 20,4 | 22,0 | 21,9 | 18,4 | 13,1 | 6,9 | 3,2 |
| Biên độ nhiệt (°C) | 7,8 | 8,8 | 9,8 | 7,3 | 5,2 | 5,0 | 5,9 | 7,4 | 9,1 | 9,9 | 9,8 | 9,7 | 9,8 | 9,0 | 7,5 | 5,3 | 4,7 |
| Số ngày có tuyết | 103,9 | 27,5 | 0,7 | 16,9 | 58,7 | 21,0 | 19,3 | 16,4 | 9,0 | 2,2 | 0,3 | 0,2 | 0,2 | 0,8 | 4,5 | 11,6 | 18,4 |
| Số ngày mưa | 178,2 | 44,0 | 44,3 | 43,0 | 46,8 | 16,6 | 13,4 | 14,9 | 14,3 | 14,9 | 15,1 | 14,8 | 14,4 | 13,6 | 13,5 | 15,9 | 16,8 |
| Lượng nước mưa (mm) | 700 | 163 | 221 | 166 | 150 | 51 | 40 | 48 | 51 | 65 | 77 | 72 | 71 | 57 | 50 | 58 | 59 |
| Áp suất không khí (hPa−1000) | 9,3 | 8,1 | 13,7 | 9,9 | 5,7 | 5,5 | 5,5 | 6,4 | 7,6 | 10,2 | 12,9 | 14,2 | 14,2 | 12,4 | 9,9 | 7,3 | 6,0 |
| Mây (%) | 72,0 | 69,3 | 63,0 | 73,8 | 81,9 | 83,5 | 78,0 | 74,8 | 69,3 | 63,8 | 64,8 | 63,5 | 60,6 | 66,9 | 72,9 | 81,5 | 84,3 |
| Nguồn: Tyndall Centre for Climate Change Report Lưu trữ 2015-09-23 tại Wayback Machine | |||||||||||||||||
Tùy theo vùng mà các trị về khí hậu vượt quá hay thấp dưới giá trị trung bình về khí hậu của toàn nước Đức rất nhiều. Miền Nam Baden ghi nhận nhiệt độ trung bình cả năm cao nhất là 11 °C trong khi ở Oberstdorf trị trung bình nằm dưới 6 °C. Thêm vào đó một xu hướng nóng lên đang hình thành: theo số liệu của Nhà khí tượng quốc gia Đức (Deutscher Wetterdienst) thì ngoại trừ năm 1996 nhiệt độ trung bình của tất cả các năm từ 1988 đều trên nhiệt độ trung bình lâu năm là 8,3 °C, trong năm 2003 còn đạt đến 9,9 °C. Đặc biệt là mùa hè đã nóng hơn rõ rệt. Thêm vào đó là mùa xuân cứ đến sớm hơn 5 ngày mỗi một thập niên. Chim di trú ở lại Đức lâu hơn gần 1 tháng so với thập niên 1970. Nhiệt độ thấp nhất từng được đo ở Đức là -45,9 °C được ghi nhận vào ngày 24 tháng 12 năm 2003 tại Funtensee. Nhiệt độ cao nhất cho đến nay là 40,3 °C vào ngày 8 tháng 8 năm 2003 tại Nennig.
Đất và sử dụng đất[sửa|sửa mã nguồn]
Thành phần và chất lượng đất rất khác nhau tùy theo vùng. Tại miền Bắc Đức một vành đai gần biển từ đất đầm lầy phì nhiêu tạo cơ sở cho một nền nông nghiệp có sản lượng cao trong khi vùng đất cát nằm tiếp sau đó chịu nhiều tác động ảnh hưởng của thời kỳ Băng hà chỉ có đất rất cằn cỗi. Tại Lüneburger Heide đất này đã bị thoái hóa trở thành đất podsol vì trồng cỏ qua nhiều thế kỷ nên gần như không còn hoàn toàn có thể trồng trọt được nữa. Cũng rất cằn cỗi là những vùng băng tích cũ và mới có cát bồi tụ lại. Thí dụ như Brandenburg trong lịch sử vẻ vang đã nổi tiếng như thể ” hộp cát rải của Đế quốc La Mã Thần thánh ” .Giữa những vùng băng tích và vùng núi cao trung bình là một dãy đất hoàng sa phì nhiêu chạy từ Tây sang Đông và được sử dụng nông nghiệp cao độ. Trong vùng núi cao trung bình ở miền trung nước Đức đa số là đất không phì nhiêu, hầu hết diện tích quy hoạnh là rừng. Trong miền Nam nước Đức những vùng đất tốt đặc biệt quan trọng là nằm dọc theo những sông Rhein, Main và Donau .
Tổng cộng có 53,5% diện tích nước Đức là đất nông nghiệp, 29,5% diện tích là đất rừng, 12,3% diện tích là đất ở và đất giao thông (với xu hướng ngày càng tăng) và 1,8% diện tích là nước mặt.[cần dẫn nguồn]
Hệ thực vật và hệ động vật hoang dã[sửa|sửa mã nguồn]
Hệ thực vật[sửa|sửa mã nguồn]
Nước Đức nằm ở vùng khí hậu ôn hòa. Do vậy, hệ thực vật được đặc trưng bằng những rừng cây lá rộng và lá kim. Sự độc lạ về những đặc thù địa hình, khí hậu theo từng khu vực tạo nên một hệ thực vật phong phú và đa dạng và phong phú. Hệ thực vật tự nhiên từ tây sang đông lưu lại quy trình biến hóa của khí hậu : Từ khí hậu đại dương phía tây sang khí hậu lục địa. Loại cây đa phần trong những rừng cây lá rộng là cây dẻ gai đỏ. Bên cạnh đó, những khu rừng ngập nước cạnh sông hồ ( ngày càng ít dần ) và rừng hỗn hợp những loại cây sồi, dẻ gai cũng là những loại rừng đặc trưng. Tiêu biểu cho khu vực núi Alpen và khu vực đồi núi miền trung là rừng khe núi dọc sông. Rừng trẻ được tạo thành từ những loại cây bạch dương và thông trên những vùng đất cát. Dĩ nhiên, những loại cây lá rộng rất phổ cập trước đây được thay thế sửa chữa bằng những rừng thông .
Rừng Thüringen vào mùa đôngNếu như không có sự tác động ảnh hưởng của con người thì hệ thực vật ở Đức cũng như ở hầu hết những nước ở vùng khí hậu ôn hòa được tạo thành từ rừng, trừ những vùng đất trũng nhiễm phèn, vùng đầm lầy cũng như vùng núi cao thuộc dãy Alpen và khu vực lân cận, là vùng núi nghèo thực vật và có khí hậu lạnh ôn hòa đặc trưng .29,5 % diện tích quy hoạnh chủ quyền lãnh thổ Đức lúc bấy giờ là rừng. Như vậy, Đức là một trong những nước có nhiều rừng ở Liên minh châu Âu. Tuy nhiên, những loại cây rừng được xác lập do mục tiêu sử dụng, tỉ lệ rừng thông không tương thích với những điều kiện kèm theo tự nhiên vốn thích hợp hơn cho những loại rừng dẻ gai hỗn hợp. Bên cạnh những loại cây địa phương thì một loạt những loại cây được nhập về trồng ( như keo gai ) cũng chiếm một vai trò quan trọng. Phần lớn đất hoang đã được sử dụng để trồng những loại cây lương thực và cây ăn trái như đại mạch, kiều mạch, lúa mạch đen, lúa mì, cũng như khoai tây và ngô được đưa về từ châu Mỹ. Ngoài ra còn có táo và cải dầu. Ở những thung lũng sông của những sông như Morsel, Ahr và Rhein được tái tạo để trồng nho .Bảo tồn vạn vật thiên nhiên là trách nhiệm công cộng ở Đức, ship hàng mục tiêu của nhà nước, được pháp luật trong điều 20 của Hiến pháp. Mục tiêu của việc bảo vệ vạn vật thiên nhiên ở Đức là giữ gìn vạn vật thiên nhiên và cảnh vật tự nhiên ( chương 1 Luật Bảo vệ vạn vật thiên nhiên của Liên bang ). Đối tượng quan trọng phải bảo vệ là cảnh vật tự nhiên, thực vật và động vật hoang dã. Những khu vực và đối tượng người tiêu dùng quan trọng nhất được bảo vệ lúc bấy giờ là 14 vườn vương quốc, 19 khu dự trữ sinh quyển, 95 khu vui chơi giải trí công viên tự nhiên cũng như hàng ngàn khu bảo tồn vạn vật thiên nhiên, khu bảo tồn cảnh vật tự nhiên và di tích lịch sử vạn vật thiên nhiên .
Hệ động vật hoang dã[sửa|sửa mã nguồn]
Đại bàng đuôi trắng, giống chim dữ được bảo vệPhần lớn những loại động vật hoang dã có vú ở Đức sống trong những khu rừng lá rộng ôn hòa. Ở rừng có những loại chồn khác nhau, hươu đỏ, hươu hoang, lợn rừng, linh miêu và cáo. Hải li và rái cá là những động vật hoang dã đã trở nên hiếm ở những khu rừng ngập nước, tuy nhiên gần đây số lượng của chúng lại phần nào có tăng. Các loại động vật hoang dã có vú lớn khác từng sống ở Trung Âu đã bị diệt vong : bò rừng châu Âu ( vào khoảng chừng năm 1470 ), gấu nâu ( 1835 ), nai sừng tấm ( ở thời Trung cổ hãy còn nhiều ), ngựa rừng ( thế kỷ XIX ), bò bizon châu Âu ( thế kỷ XVII / XVIII ), sói ( 1904 ). Thời gian gần đây, đôi lúc có một số ít nai sừng tấm, sói từ Ba Lan và Séc tới cư trú. Ở những nước đó, số lượng những loài vật này đã tăng trở lại. Loài sói thậm chí còn đã hình thành những bầy đàn mới, tiên phong ở vùng Sorben, thời hạn vừa mới qua cả ở phía tây, kể từ khi vào năm 2000 con sói con tiên phong được sinh ra. Vào tháng 3 năm 2010, một đàn bò bizon châu Âu được đưa vào cư trú ở vùng núi Rothaargebirge thuộc bang Nordrhein-Westfalen. Trong trường hợp sói và gấu nâu thì do một số ít điều phiền phức chúng đã gây ra trong thời hạn qua làm cho việc quy hoạch cư trú cho chúng gặp yếu tố. Ở những vùng núi cao thuộc dãy Anpơ có dê núi Alpen và sói mác-nốt. Ở vùng trung du như khu vực Rừng Đen, khu vực Frankische Alp có sơn dương .
Hải cẩu ở Biển BắcCác loài bò sát quen thuộc nhất ở Đức gồm có rắn cỏ, rắn vipera berus ( rắn lục ), rùa orbicularis. Bên cạnh đó còn có những loài lưỡng cư như kỳ giông, ếch, cóc, cóc tía, kỳ nhông : Tất cả những loài này đã được đưa vào sách đỏ. Đại bàng đuôi trắng được xem là nguyên mẫu cho biểu tượng hình chim trên huy hiệu những vùng, miền chủ quyền lãnh thổ, lúc bấy giờ còn tới 500 đôi, hầu hết sống ở vùng Mecklenburg-Vorpommern và Brandenburg. Đại bàng vàng chỉ có ở vùng núi Anpơ thuộc bang Bayern, loài diều hâu ở đó đã bị diệt vong, tuy nhiên lúc bấy giờ đã lại có 1 số ít thành viên từ Áo và Thụy Sĩ tới cư trú. Các loài chim săn mồi phổ cập nhất ở Đức lúc bấy giờ là diều hâu thường và cắt sống lưng hung. Tuy nhiên số lượng cắt lớn lại ít đi một những rõ ràng. Hơn 50% số chim ưng milvus được sinh ra ở Đức, tuy nhiên do sự tăng trưởng của sản xuất nông nghiệp nên số lượng của chúng ngày càng giảm. Đáng chú ý quan tâm là có một số lượng lớn những loài chim sống dựa vào sự hiện hữu của con người : Đó là những loài bồ câu, hoét thường thì, sẻ, bạc má, sống nhờ thức ăn công nghiệp mùa đông ; cũng như quạ và mòng biển sống nhờ rác thải. Một điều đặc biệt quan trọng là đàn chim hồng hạc ở phía bắc trong vùng rừng đầm lầy Zwillbrocker Venn. Cá hồi trước đây thường có ở những sông tuy nhiên gần như đã bị diệt vong ở khắp nơi do quy trình công nghiệp hóa vào thế kỷ XIX, chúng được thả trở lại ở sông Rhein vào những năm 80 của thế kỷ XX. Con cá tầm ở đầu cuối ở Đức bắt được vào năm 1969. Ở nhiều ao đầm được thả nuôi con cá chép là loài cá mà người La Mã cổ đại đã mang đến. Hải cẩu sống ở biển Bắc và biển Baltic có lúc gần như bị biến mất. Vừa qua có lại được khoảng chừng mấy nghìn con ở biển Wadden thuộc Biển Bắc. Hải cẩu xám đã có lúc trọn vẹn không còn nữa ở Bắc Âu do bị đánh bắt cá, tuy nhiên gần đây lại có nhiều và một số ít đã chuyển dời tới vùng bờ biển của Đức. Biển Wadden có ý nghĩa lớn là nơi dừng chân của 10 đến 12 triệu chim di trú mỗi năm. Loài cá voi quen thuộc nhất của Biển Bắc và Biển Baltic là cá voi họ chuột, ngoài những còn có bảy loại cá voi khác như : cá nhà táng, cá hố kình. Bên cạnh đó còn có loài cá heo mõm ngắn. Bên cạnh những loài thú địa phương thì một số lượng đáng kể những loài thú nhập cư đã tới sinh sống. Đại diện tiêu biểu vượt trội nhất là gấu mèo châu Mỹ, lửng chó, vẹt cổ hồng và ngỗng Ai Cập. Các loài thú nhập cư khác là ngỗng Canada, đà điểu Nam Mỹ, tôm sông châu Mỹ, ếch bò châu Mỹ, cừu núi châu Âu, cá rô gai .
Đức là một nước cộng hòa liên bang, nghị viện, và dân chủ đại diện thay mặt. Hệ thống chính trị Đức được quản lý và vận hành theo khuôn khổ được pháp luật trong văn bản hiến pháp năm 1949 mang tên Luật cơ bản. Sửa đổi theo thường lệ cần có hầu hết hai phần ba của cả lưỡng viện QH ; những nguyên tắc cơ bản của hiến pháp được biểu lộ trong những pháp luật về bảo vệ nhân phẩm, cấu trúc liên bang và pháp quyền có giá trị vĩnh viễn. [ 108 ]Tổng thống là nguyên thủ vương quốc và hầu hết được trao nghĩa vụ và trách nhiệm và quyền lực tối cao tượng trưng. Chức vụ này được bầu ra bởi Hội nghị Liên bang, một thể chế gồm những thành viên của Quốc hội Liên bang và một số lượng bình đẳng đại biểu từ những bang. Chức vụ cao thứ nhì theo thứ tự ưu tiên của Đức là quản trị Quốc hội Liên bang, là người do QH bầu ra và chịu nghĩa vụ và trách nhiệm giám sát những phiên họp thường nhật của cơ cấu tổ chức. Chức vụ cao thứ ba và người đứng đầu cơ quan chính phủ là Thủ tướng, do tổng thống chỉ định sau khi được QH bầu ra. [ 48 ]
Thủ tướng Olaf Scholz là người đứng đầu chính phủ từ năm 2021 và thi hành quyền lực hành pháp. Quyền lực lập pháp liên bang được trao cho quốc hội gồm có Bundestag (Viện Liên bang) và Hội đồng Liên bang, tạo thành cơ cấu lập pháp. Bundestag được bầu thông qua tuyển cử trực tiếp theo đại diện tỷ lệ (thành viên hỗn hợp).[4] Thành viên của Bundesrat đại diện cho chính phủ của mười sáu bang và là thành viên của các nội các cấp bang.[48]
Kể từ năm 1949, mạng lưới hệ thống chính đảng nằm dưới thế chi phối của Liên minh Dân chủ Cơ Đốc giáo và Đảng Dân chủ Xã hội Đức. Cho đến nay mọi thủ tướng đều là thành viên của một trong những đảng này. Tuy nhiên, Đảng Dân chủ Tự do ( Đức ) ( có ghế trong nghị viện từ 1949 đến 2013 ) và Liên minh 90 / Đảng Xanh ( có ghế trong nghị viện từ 1983 ) cũng giữ vai trò quan trọng. [ 109 ]Trong cuộc bầu cử liên bang năm 2017, Liên minh Dân chủ Kitô giáo Đức / Liên minh Xã hội Kitô giáo Bayern ( CDU / CSU ), chỉ huy bởi bà Angela Merkel, đã giành số phiếu bầu cao nhất, chiếm 33 % tổng số phiếu bầu ( tỉ lệ này giảm 8 % so với cuộc bầu cử năm 2013 ). Đảng Dân chủ Xã hội Đức ( SPD ) xếp thứ hai, nhưng chỉ với 20 % tổng số phiếu bầu, đây là tác dụng tệ nhất của Đảng này kể từ sau Chiến tranh quốc tế thứ hai. Alternative für Deutschland ( Con đường khác cho nước Đức ), một đảng có khuynh hướng cực hữu, xếp ở vị trí thứ ba, với 12,6 % tổng số phiếu. Đây là lần tiên phong AfD giành được ghế trong QH ( 94 ghế ) và là đảng cực hữu tiên phong tại Đức làm được điều này, sau Đảng Quốc xã. AfD điển hình nổi bật với lập trường chống nhập cư, chống Hồi giáo, chống chủ nghĩa nữ quyền văn minh, phản đối hôn nhân gia đình đồng tính, và chỉ trích Liên minh Châu Âu. Một số thành phần cực đoan của Đảng này theo chủ nghĩa dân tộc bản địa, chủ nghĩa bài ngoại, chủ nghĩa phân biệt chủng tộc, chủ nghĩa bài Do Thái và có liên hệ với những trào lưu Quốc xã mới. Xếp thứ tư là Đảng Dân chủ Tự do ( FDP ), với 10,7 % số phiếu bầu. Ở vị trí tiếp theo là Đảng Cánh tả, một đảng có khuynh hướng đi theo chủ nghĩa xã hội dân chủ và chủ nghĩa chống tư bản, với 9,2 % số phiếu bầu. Đảng còn lại giành đủ số phiếu để có ghế trong Quốc hội là Đảng Xanh, một đảng theo phe phái Chính trị Xanh nhấn mạnh vấn đề vào tiềm năng bảo vệ môi trường sinh thái, với 8,9 % số phiếu bầu .
Tỷ lệ nợ/GDP của Đức đạt đỉnh vào năm 2010 khi nó đạt 80,3% và giảm xuống kể từ đó.[110] Theo Eurostat, tổng nợ chính phủ của Đức lên đến 2.152 tỷ euro hay 71,9% GDP vào năm 2015.[111] Chính phủ liên bang đạt được thặng dư ngân sách 12,1 tỷ euro vào năm 2015.[112] Các cơ quan xếp hạng tín dụng Standard & Poor’s, Moody’s và Fitch Ratings xếp hạng Đức ở mức cao nhất có thể là AAA với triển vọng ổn định vào năm 2016.[113]
Bundesverfassungsgericht (Tòa án Hiến pháp Đức) tại Karlsruhe vào năm 1989
Các thẩm phán của(Tòa án Hiến pháp Đức) tại Karlsruhe vào năm 1989
Đức có hệ thống pháp luật dân sự dựa theo Luật La Mã với một số tham khảo luật German cổ. Tòa án Hiến pháp Liên bang là tòa án tối cao của Đức chịu trách nhiệm về sự vụ hiến pháp, có quyền lực phúc thẩm tư pháp.[48][114] Hệ thống tòa án tối cao của Đức gọi là Oberste Gerichtshöfe des Bundes và có tính chuyên biệt: đối với các vụ án dân sự và hình sự, tòa án kháng cáo cao nhất là Tòa án Tư pháp Liên bang, đối với các vụ án khác thì tòa án cao nhất là Tòa án Lao động Liên bang, Tòa án Xã hội Liên bang, Tòa án Tài chính Liên bang, và Tòa án Hành chính Liên bang.
Pháp luật hình sự và cá nhân được hệ thống hóa ở cấp quốc gia lần lượt trong Luật Xử phạt (Strafgesetzbuch) và Luật Dân sự (Bürgerliches Gesetzbuch). Hệ thống hình phạt của Đức tìm cách cải tạo tội phạm và bảo vệ dân chúng.[115] Ngoại trừ các vụ án nhỏ do một thẩm phán chuyên nghiệp xét xử, cũng như các tội chính trị nghiêm trọng, tất cả các cáo buộc được xét cử trước tòa án hỗn hợp, tại đó các thẩm phán không chuyên (Schöffen) ngồi cạnh các thẩm phán chuyên nghiệp. Nhiều vấn đề cơ bản trong pháp luật hành chính nằm dưới thẩm quyền của cấp bang.
Đức gồm mười sáu bang.[118] Mỗi bang có hiến pháp riêng[119] và phần lớn được tự trị về vấn đề tổ chức nội bộ. Do khác biệt về kích thước và dân số, phân cấp của các bang khác nhau, đặc biệt là giữa các thành bang (Stadtstaaten) và các bang có lãnh thổ lớn (Flächenländer). Vì mục đích hành chính khu vực, có năm bang là Baden-Württemberg, Bayern, Hessen, Nordrhein-Westfalen và Sachsen có tổng cộng 22 huyện chính quyền (Regierungsbezirke). Tính đến năm 2013 Đức được chia thành 402 huyện (Kreise) ở cấp khu tự quản; trong đó có 295 huyện nông thôn (Kreise hoặc Landkreise) và 107 huyện đô thị (Kreisfreie Städte).[120]
|
Đức đăng cai Hội nghị thượng đỉnh G20 tại Hamburg, 7 – 8 tháng 7 năm 2017Đức có mạng lưới 277 phái bộ ngoại giao tại quốc tế [ 124 ] và trong đó duy trì quan hệ ngoại giao chính thức với trên 190 vương quốc. [ 125 ] Tính đến năm 2011, Đức là nước góp phần lớn nhất vào ngân sách của Liên minh châu Âu ( cung ứng 20 % ) [ 126 ] và là nước góp phần nhiều thứ ba cho Liên Hiệp Quốc ( cung ứng 8 % ). [ 127 ] Đức là một thành viên của NATO, OECD, G8, G20, Ngân hàng Thế giới và IMF. Đức giữ vai trò có tác động ảnh hưởng trong Liên minh châu Âu từ khi tổ chức triển khai này khởi đầu, và duy trì một liên minh mạnh với Pháp và hàng loạt những vương quốc láng giềng khác kể từ năm 1990. Đức triển khai hình thành một cỗ máy chính trị, kinh tế tài chính và bảo mật an ninh châu Âu thống nhất hơn. [ 128 ] [ 129 ]Chính sách tăng trưởng của Đức là một khu vực độc lập trong chủ trương đối ngoại. Nó do Bộ Hợp tác và Phát triển Kinh tế kiến thiết xây dựng, và do những tổ chức triển khai thực thi. nhà nước Đức nhận thức chủ trương tăng trưởng là nghĩa vụ và trách nhiệm chung của hội đồng quốc tế. [ 130 ] Đây là nhà hỗ trợ vốn lớn thứ ba quốc tế vào năm 2009 sau Hoa Kỳ và Pháp. [ 131 ] [ 132 ]Năm 1999, cơ quan chính phủ của Thủ tướng Gerhard Schröder xác lập một cơ sở mới cho chủ trương đối ngoại của Đức khi tham gia trong quyết định hành động của NATO xung quanh Chiến tranh Kosovo và lần tiên phong phái binh sĩ Đức đi chiến đấu kể từ năm 1945. [ 133 ] Các cơ quan chính phủ Đức và Hoa Kỳ là liên minh chính trị mật thiết. [ 48 ] Liên hệ văn hóa truyền thống và quyền lợi kinh tế tài chính tạo mối ràng buộc giữa hai vương quốc đưa đến tác dụng là chủ nghĩa Đại Tây Dương. [ 134 ]
Bài chi tiết cụ thể : Bundeswehr
Quân đội Đức (Bundeswehr) được tổ chức thành các nhánh Heer (lục quân và lực lượng đặc biệt KSK), Marine (hải quân), Luftwaffe (không quân), Cục Y tế chung và Cục Hậu cần chung. Theo giá trị tuyệt đối, chi tiêu quân sự của Đức cao thứ chín trên thế giới vào năm 2011.[135] Năm 2015, chi tiêu quân sự là 32,9 tỷ euro, chiếm khoảng 1,2% GDP quốc gia, dưới mục tiêu của NATO là 2%.[136] Tính đến tháng 12 năm 2015, quân đội Đức sử dụng khoảng 178.000 thành viên phục vụ, trong đó có 9.500 tình nguyện viên.[137] Binh sĩ dự bị sẵn sàng cho quân đội và tham gia diễn tập phòng thủ và triển khai tại nước ngoài.[138] Từ năm 2001 phụ nữ có thể phục vụ trong toàn bộ các nhiệm vụ mà không bị hạn chế.[139] Khoảng 19.000 nữ binh sĩ đang tại ngũ. Theo SIPRI, Đức là nước xuất khẩu vũ khí hạng nặng lớn thứ tư trên thế giới vào năm 2014.[140] Vào thời bình, quân đội Đức do Bộ Quốc phòng chỉ huy. Trong tình trạng phòng thủ, Thủ tướng sẽ trở thành tổng tư lệnh của quân đội Đức.[141] Vai trò của Bundeswehr được mô tả trong Hiến pháp Đức là chỉ để phòng thủ. Sau một phán quyết của Tòa án Hiến pháp Liên bang vào năm 1994, thuật ngữ “phòng thủ” được xác định không chỉ bao gồm bảo vệ biên giới Đức, mà còn là đối phó với khủng hoảng và ngăn ngừa xung đột, hoặc rộng hơn là đảm bảo an ninh của Đức trên toàn thế giới. Tính đến tháng 1 năm 2015, quân đội Đức có khoảng 2.370 binh sĩ đồn trú tại nước ngoài trong vị thế thuộc các lực lượng duy trì hòa bình, trong đó có khoảng 850 binh sĩ Bundeswehr trong lực lượng ISAF do NATO lãnh đạo tại Afghanistan và Uzbekistan, 670 binh sĩ Đức tại Kosovo, và 120 binh sĩ trong UNIFIL tại Liban.[142] Cho đến năm 2011, phục vụ quân sự là bắt buộc đối với nam giới vào tuổi 18, và các binh sĩ nghĩa vụ phục vụ trong thời hạn sáu tháng; những người phản đối vì lương tâm có thể chọn phục vụ dân sự với thời gian tương tự, hoặc sáu năm phục vụ khẩn cấp (tự nguyện) như cứu hỏa tự nguyện và Chữ thập Đỏ. Năm 2011, nghĩa vụ quân sự chính thức bị đình chỉ và bị thay thế bằng phục vụ tự nguyện.[143][144]
Xe tăng Leopard 2A6
Khinh hạm Baden WurttembergLoại súng trường tiêu chuẩn dành cho lục quân Đức kể từ năm 1997 là Heckler và Koch G36, tuy nhiên đã dần được sửa chữa thay thế bởi dòng HK433 kể từ năm 2017. Súng tiểu liên được sử dụng phổ cập nhất lúc bấy giờ là Heckler và Koch MP7, trong khi dòng MP5 hiện vẫn đang được sử dụng bởi lực lượng biệt kích. Một số vũ khí thông dụng khác của Lục quân Đức gồm có súng máy hạng nhẹ Heckler và Koch MG4, súng máy đa công dụng Rheinmetall MG3 ( đang được sửa chữa thay thế bởi súng máy Heckler và Koch MG5 ), súng máy hạng nặng M2 Browning, súng phóng lựu Heckler và Koch HK69A1 ( đang được sửa chữa thay thế bằng Heckler và Koch AG36 ), rocket chống tăng Panzerfaust 3. Xe tăng chiến đấu nòng cốt của lục quân Đức lúc bấy giờ là Leopard 2, với khoảng chừng 224 chiếc đã được đưa vào hoạt động giải trí. Các phương tiện đi lại cơ giới khác gồm có xe chiến đấu bộ binh Marder ( đang được thay thế sửa chữa bằng dòng Puma ), thiết vận xa TPz Fuchs ( đang được thay thế sửa chữa bằng GTK Boxer ), xe chiến đấu bọc thép Wiesel 50%. Về vũ khí pháo binh, nổi tiếng nhất là pháo tự hành PzH 2000, một trong những loại pháo tự hành tốt nhất quốc tế lúc bấy giờ. Ngoài ra lục quân Đức còn được trang bị dàn pháo tên lửa M270 MLRS của Hoa Kỳ, và súng cối Tapella của Phần Lan .Về lực lượng không quân, Đức hiện đang chiếm hữu 141 máy bay tiêm kích Eurofighter Typhoon ( liên kết kinh doanh với những nước Anh, Ý và Tây Ban Nha ), cạnh bên đó còn có khoảng chừng 100 chiếc máy bay đa công dụng Panavia Tornado. Máy bay vận tải đường bộ của không quân Đức hầu hết được sản xuất bởi hãng Airbus, đáng quan tâm nhất là máy bay bốn động cơ phản lực cánh quạt Airbus A400M. Ngoài ra không quân Đức còn chiếm hữu những loại trực thăng như Sikorsky CH-53 ( Hoa Kỳ ), Eurocopter ( EU ) và máy bay không người lái IAI Heron TP ( Israel ) .Hải quân Đức hiện chiếm hữu 65 tàu chiến những loại, gồm có 4 khinh hạm F125 lớp Baden-Württemberg, 3 khinh hạm F124 lớp Sachsen, 4 khinh hạm F123 lớp Brandenburg, 1 khinh hạm F122 lớp Bremen, 5 hộ vệ hạm loại nhỏ, 6 tàu ngầm Type 212, cùng với 2 trục lôi hạm, 10 tàu phá mìn, 20 tàu bổ trợ và 11 tàu phụ trợ .
[145]Phát triển dân số Đức từ 1800 đến 2010Theo tìm hiểu nhân khẩu năm 2011, dân số Đức là 80,2 triệu, [ 146 ] và tăng lên 83,1 triệu vào năm 2019. [ 3 ] Đức là vương quốc đông dân nhất Liên minh châu Âu, đông dân thứ hai châu Âu chỉ sau Nga và thứ 19 quốc tế. [ 147 ] Mật độ dân số rơi vào khoảng chừng 227 dân cư cho mỗi kilômét vuông. Ước lượng tuổi thọ khi sinh là 80,19 năm ( 77,93 năm cho phái mạnh và 82,58 năm cho phái đẹp ). [ 4 ] Tỷ suất sinh là 1,41 trẻ nhỏ với mỗi phụ nữ ( ước tính năm 2011 ), một trong những mức thấp nhất quốc tế. [ 4 ] Kể từ thập niên 70, tỷ suất tử trận của Đức đã vượt tỷ suất sinh. [ 148 ] Tuy nhiên, Đức đang tận mắt chứng kiến tỷ suất sinh và tỷ suất nhập cư ngày càng tăng khởi đầu trong thập niên 2010, [ 149 ] đặc biệt quan trọng là tăng số lượng người nhập cư có tri thức. [ 150 ] [ 151 ]Bốn nhóm dân cư lớn được quy là ” dân tộc thiểu số ” do tổ tiên của họ sinh sống tại những khu vực tương ứng trong nhiều thế kỷ. [ 152 ] Đó là người dân tộc thiểu số Đan Mạch ( khoảng chừng 50.000 ) tại bang cực bắc Schleswig-Holstein. [ 152 ] Người Sorb thuộc nhóm Slav có khoảng chừng 60.000 người, sống tại khu vực Lusatia của những bang Sachsen và Brandenburg. Người Roma cư trú khắp chủ quyền lãnh thổ liên bang, và người Frisia sống tại duyên hải miền tây bang Schleswig-Holstein cũng như tại tây-bắc Niedersachsen. [ 152 ]Có khoảng chừng 5 triệu người có quốc tịch Đức cư trú tại quốc tế ( 2012 ). [ 153 ] Năm năm trước, có khoảng chừng bảy triệu người trong số 81 triệu dân cư Đức không có quyền công dân Đức. Sáu mươi chín Tỷ Lệ trong số đó sống tại miền tây của liên bang và hầu hết là tại những khu vực đô thị. [ 154 ] [ 155 ] Năm năm ngoái, Đức là vương quốc có số lượng di dân quốc tế cao thứ hai quốc tế, với khoảng chừng 5 % hay 12 triệu người. [ 156 ] Đức xếp hạng bảy trong EU và thứ 37 toàn thế giới về tỷ suất người nhập cư so với tổng dân số. Tính đến năm năm trước, những dân tộc-quốc gia đông nhất là từ Thổ Nhĩ Kỳ ( 2.859.000 ), tiếp đến là Ba Lan ( 1.617.000 ), Nga ( 1.188.000 ), và Ý ( 764.000 ). [ 157 ] Từ năm 1987, có khoảng chừng 3 triệu người dân tộc bản địa Đức, hầu hết từ những vương quốc Khối phía Đông, đã triển khai quyền quay trở lại của mình và di cư đến Đức. [ 158 ]
Khi thống nhất vào năm 1871, khoảng chừng 2/3 dân số Đức theo Tin Lành và 1/3 dân số theo Công giáo, cùng một hội đồng thiểu số Do Thái giáo đáng kể. Các giáo phái khác cũng hiện hữu tại Đức, tuy nhiên chưa từng có ý nghĩa về nhân khẩu và tác động ảnh hưởng về văn hóa truyền thống như ba nhóm trên. Cộng đồng Do Thái giáo thiểu số tại Đức gần như biến mất trong Holocaust và thành phần tôn giáo của Đức cũng đổi khác dần trong những thập niên sau năm 1945, khi Tây Đức trở nên phong phú hơn về tôn giáo do nhập cư còn Đông Đức trở thành vương quốc đa phần không theo tôn giáo do chủ trương của nhà nước. Tôn giáo tại Đức liên tục phong phú sau khi Đức tái thống nhất vào năm 1990, về tổng thể và toàn diện là tính mộ đạo giảm đi nhiều trên toàn nước tuy nhiên số Fan Hâm mộ phái phúc âm và Hồi giáo lại tăng lên .
Theo tìm hiểu nhân khẩu Đức năm 2011, Cơ Đốc giáo là tôn giáo lớn nhất tại Đức chiếm 66,8 % tổng dân số. [ 161 ] Trong đó, so với tổng dân số, 31,7 % công bố họ là Fan Hâm mộ Tin Lành, và 31,2 % công bố họ là Fan Hâm mộ Công giáo. [ 162 ] Tín đồ Chính thống giáo chiếm 1,3 % ; những tôn giáo khác chiếm 2,7 %. Về phương diện địa lý, Fan Hâm mộ Tin Lành tập trung chuyên sâu tại miền bắc, miền trung và miền đông của vương quốc. Đa số họ là thành viên Giáo hội Tin Lành tại Đức ( EKD ), gồm có Lutheran và Calvinist. Tín đồ Công giáo tập trung chuyên sâu tại miền nam và miền tây. Năm năm trước, Giáo hội Công giáo có 23,9 triệu thành viên ( 29,5 % dân số ) [ 163 ] và Giáo hội Tin Lành có 22,6 triệu thành viên ( 27,9 % dân số ). [ 164 ] Số lượng tín hữu của cả hai Giáo hội đều giảm trong những năm gần đây. Năm 2011, 33 % người Đức không phải thành viên của những tổ chức triển khai tôn giáo được công nhận chính thức với thực trạng đặc biệt quan trọng. [ 162 ] Nhóm Không tôn giáo tại Đức mạnh nhất là tại Đông Đức và những khu vực đại đô thị. [ 165 ] [ 166 ] [ 167 ] Hồi giáo là tôn giáo lớn thứ hai tại Đức, theo tìm hiểu nhân khẩu năm 2011 thì 1,9 % người Đức tự nhận là người Hồi giáo. [ 162 ] Các ước tính gần đây hơn cho thấy rằng có khoảng chừng 2,1 – 4,3 triệu người Hồi giáo cư trú tại Đức. [ 168 ] Hầu hết người Hồi giáo thuộc phái Sunni và Alevi từ Thổ Nhĩ Kỳ, tuy nhiên có lượng nhỏ Fan Hâm mộ thuộc những phái khác như Shia. [ 169 ] Các tôn giáo khác chiếm dưới 1 % dân số Đức [ 162 ] là Phật giáo với hơn 270.000 Fan Hâm mộ được ĐK chính thức, Do Thái giáo với 200.000 Fan Hâm mộ, và Ấn Độ giáo với 100.000 Fan Hâm mộ. Các hội đồng tôn giáo còn lại tại Đức có ít hơn 50.000 Fan Hâm mộ mỗi tôn giáo. [ 170 ]
Tiếng Đức là ngôn từ chính thức và chiếm lợi thế tại Đức. [ 171 ] Đây là một trong 24 ngôn từ chính thức và việc làm của Liên minh châu Âu, [ 172 ] và là một trong ba ngôn từ việc làm của Ủy ban châu Âu. Tiếng Đức là tiếng mẹ đẻ được nói phổ cập nhất trong Liên minh châu Âu, với khoảng chừng 100 triệu người bản ngữ. Các ngôn từ thiểu số địa phương được công nhận là tiếng Đan mạch, tiếng Hạ Đức, tiếng Sorbia, tiếng Roma, và tiếng Frisia ; chúng được bảo vệ chính thức theo Hiến chương châu Âu về những ngôn từ khu vực và thiểu số. Các ngôn từ nhập cư được sử dụng thông dụng nhất là tiếng Thổ Nhĩ Kỳ, tiếng Kurd, tiếng Ba Lan, những ngôn từ Balkan, và tiếng Nga. Người Đức có đặc trưng là đa ngôn ngữ : 67 % công dân Đức cho biết hoàn toàn có thể tiếp xúc bằng tối thiểu một ngoại ngữ và 27 % bằng tối thiểu hai ngoại ngữ. [ 171 ] Tiếng Đức tiêu chuẩn thuộc hệ Tây German, có liên hệ mật thiết và được phân loại cùng nhóm với tiếng Hạ Đức, tiếng Hà Lan, tiếng Frisia và tiếng Anh. Trong khoanh vùng phạm vi nhỏ hơn, nó cũng có liên hệ với những ngữ hệ Đông German ( đã tuyệt diệt ) và Bắc German. Hầu hết từ vựng trong tiếng Đức bắt nguồn từ nhánh German của ngữ hệ Ấn-Âu. [ 174 ] Thiểu số đáng kể những từ có nguồn gốc từ tiếng Latinh và Hy Lạp, cùng một lượng nhỏ hơn từ tiếng Pháp và gần đây nhất là tiếng Anh. Tiếng Đức sử dụng bảng vần âm Latinh để viết. Các phương ngữ tiếng Đức bắt nguồn từ dạng địa phương truyền thống cuội nguồn của những bộ lạc German, và độc lạ với những dạng tiêu chuẩn của tiếng Đức qua từ vựng, âm vị, và cú pháp. [ 175 ]
Đại học Heidelberg được thành lập vào năm 1386 là một đại học xuất sắc của Đức.
Trách nhiệm giám sát giáo dục tại Đức chủ yếu được tổ chức trong mỗi bang. Giáo dục mầm non tùy chọn được cung cấp cho toàn bộ trẻ từ ba đến sáu tuổi, sau cấp trường này trẻ tham gia giáo dục nghĩa vụ trong ít nhất chín năm. Giáo dục tiểu học thường kéo dài từ bốn đến sáu năm.[176] Giáo dục trung học gồm ba loại hình trường học truyền thống, tập trung vào các cấp độ học thuật: Các trường lý thuyết (Gymnasium) dành cho các trẻ tài năng nhất và là để chuẩn bị cho học sinh theo học đại học; các trường thực tế (Realschule) dành cho học sinh trung bình và kéo dài trong sáu năm, và các trường học phổ thông (Hauptschule) chuẩn bị cho học sinh theo học giáo dục nghề.[177] Các trường toàn diện (Gesamtschule) hợp nhất toàn bộ các loại hình giáo dục trung học.
Một hệ thống học nghề gọi là Duale Ausbildung có kết quả là có chuyên môn lành nghề, hầu như tương đương với một bằng cấp học thuật. Nó cho phép các học sinh khi tham gia đào tạo nghề được học tại một công ty cũng như tại một trường thương mại quốc lập.[176] Mô hình này được đánh giá cao và được mô phỏng trên khắp thế giới.[178]
Hầu hết các đại học tại Đức là công lập, và sinh viên không phải trả học phí.[179] Điều kiện chung cho bậc đại học là kỳ thi Abitur. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ tùy theo mỗi bang, trường học và đối tượng. Giáo dục học thuật miễn phí không hạn chế đối với sinh viên quốc tế và ngày càng có nhiều du học sinh đến Đức.[180] Theo một báo cáo của OECD trong năm 2014, Đức là quốc gia đứng thứ ba thế giới thu hút sinh viên quốc tế.[181]
Đức có truyền thống cuội nguồn lâu bền hơn về giáo dục bậc ĐH, phản ánh vị thế là một nền kinh tế tài chính tân tiến trên toàn thế giới. Trong số ĐH được xây dựng tại Đức, có 1 số ít trường ở vào hàng lâu năm nhất quốc tế, Đại học Heidelberg ( xây dựng 1386 ) là cổ nhất tại Đức. [ 182 ] Tiếp đến là Đại học Leipzig ( 1409 ), Đại học Rostock ( 1419 ) và Đại học Greifswald ( 1456 ). [ 183 ] Đại học Humboldt Berlin do nhà cải cách giáo dục Wilhelm von Humboldt xây dựng vào năm 1810, trở thành hình mẫu học thuật cho nhiều ĐH châu Âu và phương Tây. Tại nước Đức đương đại, tăng trưởng được 11 ĐH xuất sắc ưu tú : Đại học Humboldt Berlin, Đại học Bremen, Đại học Köln, Đại học Công nghệ Dresden, Đại học Tübingen, Đại học Công nghệ Rhein-Westfalen Aachen, Đại học Tự do Berlin, Đại học Heidelberg, Đại học Konstanz, Đại học Ludwig Maximilian München, và Đại học Công nghệ München. [ 184 ]
Hệ thống nhà tế bần của Đức mang tên spitals có từ thời Trung Cổ, và ngày nay Đức có hệ thống chăm sóc y tế phổ quát lâu năm nhất thế giới, từ pháp luật xã hội của Bismarck trong thập niên 1880.[185] Kể từ thập niên 1880, các cải cách và điều khoản đảm bảo một hệ thống chăm sóc y tế cân bằng. Hiện nay cư dân được bảo hộ thông qua một kế hoạch bảo hiểm y tế theo quy chế, có tiêu chuẩn cho phép một số nhóm lựa chọn một hợp đồng bảo hiểm y tế tư nhân. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, hệ thống chăm sóc y tế của Đức có 77% là do chính phủ tài trợ và 23% là do cá nhân chi trả tính đến năm 2013 .[186] Năm 2014, Đức chi 11.3% GDP của mình cho chăm sóc y tế.[187] Năm 2013, Đức xếp hạng 20 trên thế giới về tuổi thọ dự tính với con số 77 năm cho nam giới và 82 năm cho nữ giới, và có tỷ lệ tử vong trẻ sơ sinh rất thấp (4 trên 1.000 ca sinh).[186]
Năm 2019, nguyên do tử trận chính của người Đức là bệnh tim mạch với 37 %. [ 188 ] Năm 2008, khoảng chừng 82.000 người Đức bị nhiễm HIV / AIDS và 26.000 chết vì dịch bệnh này ( lũy tích, từ 1982 ). [ 189 ] Theo một khảo sát vào năm 2005, 27 % người Đức trưởng thành hút thuốc lá. [ 189 ] Béo phì ngày càng được cho là một yếu tố sức khỏe thể chất nghiêm trọng. Một điều tra và nghiên cứu vào năm 2007 cho thấy Đức có số người thừa cân cao nhất tại châu Âu. [ 190 ] [ 191 ]
[192]Frankfurt là trung tâm tài chính và kinh tế lớn của Châu Âu, đồng thời là chỗ tọa lạc của Ngân hàng Trung ương Châu Âu.Đức có nền kinh tế thị trường xã hội, với lực lượng lao động trình độ cao, vốn tư bản lớn, mức độ tham nhũng thấp, và mức độ phát minh sáng tạo cao. [ 4 ] [ 193 ] [ 194 ] Đây là nước xuất khẩu sản phẩm & hàng hóa lớn thứ ba trên quốc tế, [ 195 ] và có nền kinh tế tài chính quốc dân lớn nhất tại châu Âu, đứng thứ tư trên quốc tế theo GDP danh nghĩa [ 196 ] và thứ năm theo nhu cầu mua sắm tương tự. [ 197 ] Tính đến năm 2017, khu vực dịch vụ góp phần khoảng chừng 71 % cho tổng GDP ( gồm có công nghệ thông tin ), công nghiệp 31 %, và nông nghiệp 1 %. [ 4 ] Tỷ lệ thất nghiệp do Eurostat công bố là 3,2 % trong tháng 1 năm 2020, thấp thứ tư trong Liên minh châu Âu. [ 198 ]Đức nằm trong Thị Trường chung châu Âu, tương ứng với hơn 450 triệu người tiêu dùng. Số liệu năm 2017 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế cho biết vương quốc này chiếm 28 % kinh tế tài chính của khu vực đồng Euro. [ 199 ] Đức cho lưu thông đồng tiền chung châu Âu Euro vào năm 2002. [ 200 ] [ 201 ] Chính sách tiền tệ được thiết lập bởi Ngân hàng Trung ương Châu Âu có trụ sở tại Frankfurt. [ 192 ] [ 202 ]Đức là quê nhà của xe hơi tân tiến, ngành công nghiệp xe hơi tại Đức được nhìn nhận là nằm vào hàng cạnh tranh đối đầu và phát minh sáng tạo nhất trên quốc tế, [ 203 ] và đứng thứ tư về sản lượng. [ 204 ] Mười loại sản phẩm xuất khẩu lớn nhất của Đức là xe cộ, máy móc, hóa chất, mẫu sản phẩm điện tử, thiết bị điện, dược phẩm, thiết bị luân chuyển, sắt kẽm kim loại thường, loại sản phẩm thực phẩm, cao su đặc và chất dẻo ( năm ngoái ). [ 205 ]
Trong tổng số 500 công ty niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán theo doanh thu vào năm 2019 (tức Fortune Global 500), hết 29 công ty có trụ sở chính tại Đức.[206] DAX là chỉ số thị trường chứng khoán bao gồm 30 công ty lớn của Đức.[207] Một số thương hiệu nổi tiếng quốc tế là Mercedes-Benz, BMW, Volkswagen, Audi, Siemens, Allianz, Adidas, Porsche, Bosch và Deutsche Telekom.[208] Berlin là trung tâm của các công ty khởi nghiệp và đã trở thành địa điểm hàng đầu cho các công ty được tài trợ bởi đầu tư mạo hiểm trong Liên minh Châu Âu.[209] Đức có một lượng lớn các doanh nghiệp vừa nhỏ chuyên ngành đi theo mô hình Mittelstand.[210] Chúng đại diện cho 48% công ty dẫn đầu thị trường toàn cầu trong các phân khúc của mình và còn được gọi là Hidden champion.[211]
Do có vị trí tại trung tâm của châu Âu, Đức là trung tâm giao thông của lục địa.[212] Giống như các quốc gia láng giềng tại Tây Âu, mạng lưới đường bộ của Đức nằm vào hàng dày đặc nhất thế giới.[213] Hệ thống đường cao tốc quốc gia (Autobahn) được xếp hạng ba thế giới về chiều dài và nổi tiếng do không hạn chế tốc độ nói chung.[214]
Đức thiết lập một hệ thống đường sắt cao tốc đa tâm. Mạng lưới InterCityExpress hay ICE của Công ty Deutsche Bahn phục vụ các thành phố lớn của Đức cũng như điểm đến tại các quốc gia láng giềng với tốc độ lên đến 300 km/h (190 mph).[215] Đường sắt Đức được chính phủ trợ cấp, với 17 tỷ euro vào năm 2014.[216]
Các trường bay lớn nhất tại Đức là Sân bay Frankfurt và Sân bay München, cả hai đều là TT của Lufthansa. Các trường bay lớn khác gồm có Berlin Schönefeld, Hamburg, Köln / Bonn và Leipzig / Halle. [ 217 ] Cảng Hamburg là một trong hai mươi cảng container lớn nhất quốc tế. [ 218 ]
Năng lượng và hạ tầng[sửa|sửa mã nguồn]
Năm 2008, Đức là nước tiêu thụ năng lượng lớn thứ sáu thế giới,[219] và 60% năng lượng sơ cấp được nhập khẩu.[220] Năm 2014, các nguồn năng lượng là: dầu (35,0%); than đá, trong đó có than non (24,6%); khí đốt tự nhiên (20,5%); hạt nhân (8,1%); thủy điện và nguồn tái tạo (11,1%).[221] Chính phủ và ngành năng lượng hạt nhân chấp thuận ngưng dần toàn bộ các nhà máy điện hạt nhân đến năm 2021.[222] Họ cũng tiến hành các hoạt động bảo tồn năng lượng, công nghệ xanh, giảm phát thải,[223] và đặt mục tiêu vào năm 2020 các nguồn tái tạo sẽ đáp ứng 40% nhu cầu điện năng của quốc gia. Đức cam kết Nghị định thư Kyoto và một vài hiệp ước khác đề xướng đa dạng sinh học, tiêu chuẩn phát thải thấp, quản lý nước, và thương mại hóa năng lượng tái tạo.[224] Tỷ lệ tái chế tại hộ gia đình của Đức nằm vào hàng cao nhất thế giới, vào khoảng 65% (2015).[225] Tuy thế, tổng phát thải khí nhà kính của Đức cao nhất trong EU vào năm 2010 .[226] Chuyển đổi năng lượng Đức (Energiewende) là bước đi được công nhận để hướng đến một nền kinh tế bền vững bằng các biện pháp hiệu suất năng lượng và năng lượng tái tạo.
Khoa học và công nghệ tiên tiến và công nghệ tiên tiến[sửa|sửa mã nguồn]
Đức là nước số 1 toàn thế giới về khoa học và kỹ thuật do có thành tựu đáng kể trong những nghành nghề dịch vụ này. Các nỗ lực nghiên cứu và điều tra và tăng trưởng tạo thành một bộ phận không hề thiếu của kinh tế tài chính Đức. [ 228 ] Hơn 100 người Đức từng được trao Giải Nobel. [ 229 ] Tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp ngành khoa học và công nghệ tiên tiến của Đức cao thứ nhì quốc tế ( 31 % ) sau Nước Hàn ( 32 % ) vào năm 2012. [ 230 ] Đầu thế kỷ XX, người Đức giành được nhiều giải Nobel hơn bất kể vương quốc nào khác, đặc biệt quan trọng là trong khoa học ( vật lý, hóa học, y học ). [ 231 ] [ 232 ]Các nhà vật lý học Đức nổi tiếng trước thế kỷ XX gồm có Hermann von Helmholtz, Joseph von Fraunhofer và Gabriel Daniel Fahrenheit, cùng những người khác. Albert Einstein đưa ra thuyết tương đối cho ánh sáng và lực mê hoặc lần lượt vào năm 1905 và năm 1915. Cùng với Max Planck, ông có công trong khám phá cơ học lượng tử, sau đó Werner Heisenberg và Max Born cũng có những góp phần lớn trong nghành này. Wilhelm Röntgen phát hiện ra tia X. [ 234 ] Otto Hahn là một người tiên phong trong nghành nghề dịch vụ hóa học phóng xạ và phát hiện phân rã nguyên tử, trong khi Ferdinand Cohn và Robert Koch là những người sáng lập vi sinh học. Một số nhà toán học sinh tại Đức, gồm có Carl Friedrich Gauss, David Hilbert, Bernhard Riemann, Gottfried Leibniz, Karl Weierstrass, Hermann Weyl và Felix Klein .
Trung tâm quản lý và vận hành khoảng trống châu Âu ( ESOC ) tại DarmstadtĐức là quê nhà của nhiều nhà ý tưởng và kỹ thuật nổi tiếng, gồm có Hans Geiger phát minh sáng tạo bộ đếm Geiger và Konrad Zuse tạo ra máy tính kỹ thuật số tự động hóa trọn vẹn tiên phong. [ 235 ] Các nhà ý tưởng, kỹ sư và nhà công nghiệp như Ferdinand von Zeppelin, [ 236 ] Otto Lilienthal, Gottlieb Daimler, Rudolf Diesel, Hugo Junkers và Karl Benz giúp định hình công nghệ tiên tiến luân chuyển xe hơi và hàng không tân tiến. Các viện của Đức như Trung tâm Vũ trụ Đức ( DLR ) có góp phần lớn nhất cho ESA. Kỹ sư thiên hà Wernher von Braun tăng trưởng tên lửa khoảng trống tiên phong tại Peenemünde và về sau là một thành viên điển hình nổi bật của NASA và tăng trưởng tên lửa Mặt Trăng Saturn V. Công trình của Heinrich Rudolf Hertz trong nghành nghề dịch vụ bức xạ điện từ là mấu chốt để tăng trưởng viễn thông tân tiến. [ 237 ] Các tổ chức triển khai điều tra và nghiên cứu tại Đức gồm có Thương Hội Max Planck, Thương Hội Helmholtz và Thương Hội Fraunhofer. Lò phản ứng Wendelstein 7 – X tại Greifswald có những hạ tầng để điều tra và nghiên cứu nguồn năng lượng hợp hạch. [ 238 ] Giải Gottfried Wilhelm Leibniz được trao cho mười nhà khoa học và viện sĩ hàng năm. Với tối đa 2,5 triệu euro cho mỗi phần thưởng đây là một trong những giải điều tra và nghiên cứu tặng thưởng cao nhất quốc tế. [ 239 ]
Tính đến năm 2017, Đức là điểm đến du lịch đứng chín quốc tế với 37,4 triệu lượt đến của hành khách. [ 240 ] Berlin đã trở thành điểm đến nhiều thứ ba châu Âu. [ 241 ] Du lịch và lữ hành trong nước và quốc tế phối hợp lại góp phần trực tiếp € 105,3 tỉ vào GDP. Nếu tính luôn cả những tác động ảnh hưởng gián tiếp thì ngành công nghiệp này đã phân phối 4,2 triệu việc làm. [ 242 ]Các thắng cảnh được ghé thăm nhiều nhất là Nhà thờ chính tòa Köln, cổng Brandenburger Tor, tòa nhà của Quốc hội Đức, nhà thời thánh Frauenkirche ở Dresden, Lâu đài Neuschwanstein, Lâu đài Heidelberg, Lâu đài Wartburg và Cung điện Sanssouci. [ 243 ] Europa-Park gần Freiburg là khu nghỉ ngơi khu vui chơi giải trí công viên vui chơi đông khách thứ hai châu Âu. [ 244 ]
Weihnachtsmarkt) tại thành phố Chợ giáng sinh ( ) tại thành phố Jena
Văn hóa tại các bang của Đức được định hình từ các trào lưu tri thức và đại chúng lớn tại châu Âu, cả tôn giáo và thế tục. Trong lịch sử, do vai trò lớn của các nhà văn và triết gia Đức trong quá trình phát triển của tư tưởng phương Tây mà nước Đức được gọi là das Land der Dichter und Denker (vùng đất của các nhà thơ và các nhà tư tưởng).[245][246] Một cuộc thăm dò quan điểm toàn cầu của BBC cho thấy Đức được công nhận là có ảnh hưởng tích cực nhất trên thế giới trong năm 2013 và 2014.[247][248]
Đức nổi tiếng với các truyền thống lễ hội dân gian như Oktoberfest và phong tục giáng sinh―gồm các vòng hoa Mùa Vọng, hoạt cảnh Chúa Giáng sinh, cây thông Giáng sinh, bánh Stollen, cùng các nghi thức khác.[249][250] Tính đến năm 2016 UNESCO ghi danh 41 di sản tại Đức vào danh sách di sản thế giới.[251] Có một số ngày nghỉ lễ công cộng tại Đức, do mỗi bang xác định; ngày 3 tháng 10 là ngày quốc khánh của Đức từ năm 1990, được kỷ niệm với tên gọi Tag der Deutschen Einheit (Ngày thống nhất nước Đức).[252]
Nền âm nhạc cổ xưa Đức có những tác phẩm của 1 số ít nhà soạn nhạc nổi tiếng nhất quốc tế. Dieterich Buxtehude sáng tác ôratô cho organ, có tác động ảnh hưởng đến tác phẩm sau này của Johann Sebastian Bach và Georg Friedrich Händel ; họ là những nhà soạn nhạc có uy thế trong thời kỳ Baroque. Trong thời hạn làm nhạc công violon và giáo viên tại nhà thời thánh lớn Salzburg, nhà soạn nhạc Leopold Mozart sinh tại Augsburg đã dìu dắt một trong những nhạc sĩ được quan tâm nhất mọi thời đại : Wolfgang Amadeus Mozart. Ludwig van Beethoven là một nhân vật cốt yếu trong quy đổi giữa những thời kỳ cổ xưa và lãng mạn. Carl Maria von Weber và Felix Mendelssohn là những người quan trọng vào thời kỳ đầu lãng mạn. Robert Schumann và Johannes Brahms sáng tác bằng cách diễn đạt lãng mạn. Richard Wagner nổi tiếng với những tác phẩm opera của mình. Richard Strauss là một nhà soạn nhạc số 1 vào cuối thời kỳ lãng mạn và đầu thời kỳ tân tiến. Karlheinz Stockhausen và Hans Zimmer là những nhà soạn nhạc quan trọng trong thế kỷ XX và đầu thế kỷ XXI. [ 253 ]Tính đến năm 2013, Đức là thị trường âm nhạc lớn thứ hai châu Âu và lớn thứ tư quốc tế. [ 254 ] Âm nhạc đại chúng Đức trong thế kỷ 20 và 21 gồm có những trào lưu Neue Deutsche Welle, disco ( Boney M., Modern Talking, Bad Boys Blue ), pop, Ostrock, Heavy metal / rock ( Rammstein, Scorpions, Accept, Helloween ), punk, pop rock ( Herbert Grönemeyer ), indie và schlager pop. Âm nhạc điện tử Đức giành được ảnh hưởng tác động toàn thế giới, trong đó Kraftwerk và Tangerine Dream đi tiên phong trong thể loại này. [ 255 ] Các DJ và nghệ sĩ sân khấu techno và house music của Đức trở nên nổi tiếng ( ví dụ điển hình như Paul van Dyk, Paul Kalkbrenner, và ban nhạc Scooter ) [ 256 ]
Các họa sỹ Đức có tác động ảnh hưởng đến mỹ thuật phương Tây, Albrecht Dürer, Hans Holbein Trẻ, Matthias Grünewald và Lucas Cranach Già là những họa sỹ quan trọng của Đức trong Thời kỳ Phục hưng, Peter Paul Rubens và Johann Baptist Zimmermann của thời kỳ Baroque, Caspar David Friedrich và Carl Spitzweg của thời kỳ lãng mạn, Max Liebermann của thời kỳ ấn tượng và Max Ernst của thời kỳ siêu thực. [ 257 ] Một số nhóm mỹ thuật Đức được xây dựng trong thế kỷ XX, như Nhóm Tháng 11 hay Die Brücke ( Cây cầu ) và Der Blaue Reiter ( Kỵ sĩ Xanh ) tác động ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của chủ nghĩa biểu lộ tại München và Berlin. Sau Chiến tranh quốc tế thứ hai, những khuynh hướng mỹ thuật gồm có chủ nghĩa tân bộc lộ và phe phái Tân Leipzig. [ 258 ]
Phần đóng góp kiến trúc từ Đức bao gồm các phong cách Karoling và Otto, tiền thân của Kiến trúc Roman. Gothic Gạch là một phong cách Trung Cổ đặc biệt được tiến triển tại Đức. Trong kiến trúc Phục Hưng và Baroque, các yếu tố khu vực và điển hình của Đức tiến triển (như Phục hưng Weser và Baroque Dresden ). Trong số nhiều bậc thầy Baroque nổi danh có Pöppelmann, Balthasar Neumann, Knobelsdorff và anh em nhà Asam. Trường phái Wessobrunner gây ảnh hưởng quyết định lên, và đương thời thậm chí là chi phối, nghệ thuật trát vữa stucco tại miền nam Đức trong thế kỷ XVIII. Con đường Baroque Thượng Schwaben là một tuyến du lịch có chủ đề baroque, nêu bật đóng góp của các nghệ sĩ và thợ thủ công như Johann Michael Feuchtmayer, một trong các thành viên của gia tộc Feuchtmayer và anh em Johann Baptist Zimmermann và Dominikus Zimmermann.[259] Kiến trúc bản xứ tại Đức thường được nhận biết thông qua truyền thống khung gỗ (Fachwerk) và khác biệt giữa các khu vực, và trong các phong cách mộc.[260][261]
Khi công nghiệp hóa lan khắp châu Âu, chủ nghĩa cổ điển và một phong cách đặc biệt của chủ nghĩa lịch sử phát triển tại Đức, đôi khi được gọi là phong cách Gründerzeit, do bùng nổ kinh tế vào cuối thế kỷ XIX. Các phong cách lịch sử khu vực gồm có Trường phái Hannover, Phong cách Nuremberg và Trường phái Semper-Nicolai của Dresden. Trong số các tòa nhà nổi tiếng nhất của Đức, Lâu đài Neuschwanstein tiêu biểu cho Phục hưng Roma. Các tiểu phong cách nổi bật tiến hóa từ thế kỷ XVIII là kiến trúc suối khoáng và nghỉ dưỡng bờ biển. Các nghệ sĩ, nhà văn và nhà trưng bày của Đức như Siegfried Bing, Georg Hirth và Bruno Möhring cũng có đóng góp cho sự phát triển của Art Nouveau khi bước sang thế kỷ XX, được gọi là Jugendstil trong tiếng Đức.[262]
Kiến trúc biểu lộ tăng trưởng trong thập niên 1910 tại Đức và ảnh hưởng tác động đến Art Deco và những phong thái văn minh khác, có những kiến trúc sư điển hình nổi bật như Erich Mendelsohn. Đức đặc biệt quan trọng quan trọng vào đầu trào lưu tân tiến : đây là quê nhà của Werkbund do Hermann Muthesius khởi xướng ( Tân Khách quan ), và của trào lưu Bauhaus do Walter Gropius xây dựng. Do đó, Đức thường được đánh giá và nhận định là cái nôi của kiến trúc và phong cách thiết kế tân tiến. Ludwig Mies van der Rohe trở thành một trong những kiến trúc sư nổi tiếng nhất quốc tế vào nửa sau thế kỷ XX. Ông thai nghén tòa nhà chọc trời có kính bao trùm hình thức bề ngoài. [ 263 ] Các kiến trúc sư và văn phòng đương đại nổi tiếng gồm có Hans Kollhoff, Sergei Tchoban, KK Architekten, Helmut Jahn, Behnisch, GMP, Ole Scheeren, J. Mayer H., OM Ungers, Gottfried Böhm và Frei Otto – được trao giải Pritzker. [ 264 ]
Văn học và triết học[sửa|sửa mã nguồn]
Văn học Đức có thể truy nguyên đến thời kỳ Trung Cổ và tác phẩm của các nhà văn như Walther von der Vogelweide và Wolfram von Eschenbach. Các tác gia Đức nổi tiếng gồm Johann Wolfgang von Goethe, Friedrich Schiller, Gotthold Ephraim Lessing và Theodor Fontane. Bộ sưu tập các truyện dân gian do Anh em nhà Grimm xuất bản đã truyền bá văn học dân gian Đức trên cấp độ quốc tế.[265] Anh em nhà Grimm cũng thu thập và hệ thống hóa các biến thể khu vực của tiếng Đức; tác phẩm Deutsches Wörterbuch (từ điển tiếng Đức) của họ được bắt đầu vào năm 1838 và các tập đầu tiên phát hành vào năm 1854.[266]
Các tác gia có ảnh hưởng tác động trong thế kỷ XX gồm Gerhart Hauptmann, Thomas Mann, Hermann Hesse, Heinrich Böll và Günter Grass. [ 267 ] thị trường sách của Đức lớn thứ ba trên quốc tế, sau Hoa Kỳ và Trung Quốc ( năm trước ). [ 268 ] Hội chợ Sách Frankfurt có vị thế quan trọng nhất trên quốc tế về thanh toán giao dịch và mua và bán quy mô quốc tế, có truyền thống cuội nguồn lê dài hơn 500 năm. [ 269 ] Hội chợ Sách Leipzig cũng duy trì một vị thế quan trọng tại châu Âu. [ 270 ]Triết học Đức có tầm quan trọng lịch sử vẻ vang : những góp phần của Gottfried Leibniz cho chủ nghĩa duy lý ; triết học khai sáng của Immanuel Kant ; chủ nghĩa duy tâm Đức cổ xưa được lập ra bởi Johann Gottlieb Fichte, Georg Wilhelm Friedrich Hegel và Friedrich Wilhelm Joseph Schelling ; tác phẩm của Arthur Schopenhauer về chủ nghĩa bi quan trừu tượng ; Karl Marx và Friedrich Engels kiến thiết xây dựng triết lý cộng sản ; Friedrich Nietzsche tăng trưởng chủ nghĩa quan điểm ; Gottlob Frege góp phần cho buổi đầu của triết học nghiên cứu và phân tích ; Martin Heidegger có những tác phẩm về sự sống sót ; phe phái Frankfurt tăng trưởng nhờ công Max Horkheimer, Theodor Adorno, Herbert Marcuse và Jürgen Habermas .
Các công ty truyền thông online hoạt động giải trí quốc tế lớn nhất tại Đức là Bertelsmann, Axel Springer SE và ProSiebenSat. 1 Media. Thông tấn xã Đức DPA cũng đáng quan tâm. Thị trường truyền hình của Đức lớn nhất tại châu Âu, với khoảng chừng 38 triệu hộ xem TV. [ 271 ] Khoảng 90 % số hộ mái ấm gia đình Đức có truyền hình cáp và vệ tinh ( 2012 ), phong phú về những kênh truyền hình đại chúng không lấy phí và thương mại. [ 272 ] Có hơn 500 đài phát thanh công cộng và tư nhân tại Đức, trong đó Deutsche Welle là cơ quan phát thanh và truyền hình đa phần của Đức phát bằng những ngoại ngữ. [ 273 ] Mạng lưới phát thanh vương quốc của Đức là Deutschlandradio, trong khi những đài ARD bao trùm ship hàng địa phương .
Nhiều báo chí bán chạy nhất châu Âu được xuất bản tại Đức. Các báo (và phiên bản internet) có lượng lưu hành lớn nhất là Bild, Die Zeit, Süddeutsche Zeitung, Frankfurter Allgemeine Zeitung và Die Welt, các tạp chí lớn nhất là Der Spiegel, Stern và Focus.[274]
Thị trường video game của Đức nằm vào hàng lớn nhất thế giới.[275] Hội chợ Gamescom tại Köln là hội nghị game dẫn đầu thế giới.[276] Các loạt game phổ biến đến từ Đức gồm có Turrican, Anno, The Settlers, Gothic, SpellForce, FIFA Manager, Far Cry và Crysis. Các nhà phát triển và phát hành game liên quan là Blue Byte, Crytek, Deep Silver, Kalypso Media, Piranha Bytes, Yager Development, và một số công ty game mạng xã hội lớn nhất thế giới như Bigpoint, Gameforge, Goodgame và Wooga.[277]
Điện ảnh Đức có đóng góp lớn về kỹ thuật và nghệ thuật cho thế giới. Các tác phẩm đầu tiên của Anh em Skladanowsky được chiếu cho khán giả vào năm 1895. Xưởng phim Babelsberg nổi tiếng tại Potsdam được thành lập vào năm 1912, là xưởng phim quy mô lớn đầu tiên trên thế giới và nay là xưởng phim lớn nhất châu Âu.[278] Các xưởng phim ban đầu và vẫn hoạt động là UFA và Bavaria Film. Điện ảnh Đức ban đầu có ảnh hưởng đặc biệt với các nhà biểu hiện Đức như Robert Wiene và Friedrich Wilhelm Murnau. Metropolis (1927) của đạo diễn Fritz Lang được cho là phim khoa học viễn tưởng lớn đầu tiên.[279] Năm 1930, Josef von Sternberg làm đạo diễn cho Der blaue Engel, phim có âm thanh quy mô lớn đầu tiên của Đức, có mặt diễn viên Marlene Dietrich.[280] Các phim của Leni Riefenstahl đặt ra các tiêu chuẩn nghệ thuật mới, đặc biệt là Niềm tin chiến thắng.
Xưởng phim Babelsberg gần Berlin, xưởng phim quy mô lớn tiên phong của quốc tế
Sau năm 1945, nhiều phim vào giai đoạn ngay sau chiến tranh có thể được mô tả là Trümmerfilm (phim gạch vụn), như Die Mörder sind unter uns (1946) của Wolfgang Staudte và Irgendwo in Berlin (1946) của Werner Krien. Các phim Đông Đức nổi bật phần lớn do hãng quốc doanh DEFA sản xuất, gồm có Ehe im Schatten của Kurt Maetzig (1947), Der Untertan (1951); Die Geschichte vom kleinen Muck (1953), Der geteilte Himmel (1964) của Konrad Wolf và Jakob der Lügner (1975) của Frank Beyer. Thể loại phim được định nghĩa tại Tây Đức trong thập niên 1950 có lẽ là Heimatfilm (“phim quê hương”); các phim này miêu tả cảnh đẹp của địa phương và đạo đức chính trực của cư dân sống tại đó.[282] Đặc trưng của phim trong thập niên 1960 là các phim thể loại bao gồm các phim phỏng theo tác phẩm của Edgar Wallace và Karl May. Một trong các loạt phim Đức thành công nhất trong thập niên 1970 có phim phóng sự tình dục mang tên Schulmädchen-Report (Phóng sự nữ sinh). Trong thập niên 1970 và 1980, các đạo diên Điện ảnh Đức Mới như Volker Schlöndorff, Werner Herzog, Wim Wenders, và Rainer Werner Fassbinder khiến điện ảnh tác giả chủ nghĩa Tây Đức được hoan hô.
Trong số các phim thành công về doanh thu phòng vé, có Erinnerungen an die Zukunft (1970), Das Boot (1981), Die unendliche Geschichte (1984), Otto – Der Film (1985), Lola rennt (1998), Der Schuh des Manitu (2001), Resident Evil series (2002–2016), Good Bye, Lenin! (2003), Gegen die Wand (2004), Das weiße Band – Eine deutsche Kindergeschichte (2009), Konferenz der Tiere (2010), và Cloud Atlas (2012). Giải Oscar cho phim ngoại ngữ hay nhất từng được trao cho Die Blechtrommel vào năm 1979, cho Nirgendwo in Afrika vào năm 2002, và cho Das Leben der Anderen vào năm 2007. Nhiều người Đức từng thắng giải “Oscar” vì thực hiện các bộ phim khác.[283]
Trao Giải Điện ảnh châu Âu được trao tặng mỗi năm tại Berlin, nơi đặt trụ sở của Viện Hàn lâm Điện ảnh châu Âu. Liên hoan phim quốc tế Berlin trao giải ” Gấu Vàng ” và được tổ chức triển khai thường niên kể từ năm 1951, là một trong những liên hoan phim số 1 quốc tế. [ 284 ] Tượng ” Lola ” được trao tặng thường niên tại Berlin trong khuôn khổ Giải phim Đức được tổ chức triển khai từ năm 1951. [ 285 ]
Xúc xích Bratwurst vùng Bayern ăn kèm mù tạc, bánh Brezel và biaẨm thực Đức biến hóa giữa những khu vực và thường thì những khu vực lân cận san sẻ 1 số ít điểm tương đương về nấu nướng ( như những khu vực miền nam là Bayern và Schwaben san sẻ 1 số ít truyền thống cuội nguồn với Thụy Sĩ và Áo ). Các loại món ăn quốc tế như pizza, sushi, đồ ăn Trung Quốc, đồ ăn Hy Lạp, đồ ăn Ấn Độ và doner kebab cũng thông dụng và hiện hữu, nhờ những hội đồng dân tộc bản địa phong phú .
Bánh mì là một bộ phận quan trọng trong ẩm thực Đức và các tiệm bánh Đức sản xuất khoảng 600 loại bánh mì chính và 1.200 loại bánh ngọt và bánh mì nhỏ (Brötchen). Pho mát Đức chiếm khoảng một phần ba toàn bộ pho mát sản xuất tại châu Âu.[286] Năm 2012, trên 99% số thịt sản xuất tại Đức là thịt lợn, gà hoặc bò. Người Đức sản xuất xúc xích khắp nơi với khoảng 1.500 loại, trong đó có Bratwurst, Weisswurst, và Currywurst.[287] Năm 2012, thực phẩm hữu cơ chiếm 3,9% tổng doanh số bán thực phẩm.[288]
Mặc dù rượu vang đang trở nên thông dụng hơn tại nhiều phần của Đức, đặc biệt quan trọng là tại những khu vực sản xuất rượu vang, [ 289 ] tuy nhiên đồ uống có cồn vương quốc là bia. Tiêu thụ bia Đức trung bình đạt 110 lít / người vào năm 2013 và duy trì ở những mức cao nhất quốc tế. [ 290 ] Các quy tắc nguyên chất của bia Đức có niên đại từ thế kỷ XV. [ 291 ]Năm năm ngoái, Michelin Guide trao tặng cho mười một nhà hàng quán ăn tại Đức hạng ba sao, là nhìn nhận cao nhất, trong khi có thêm 38 nhà hàng quán ăn được hai sao và 223 nhà hàng quán ăn được một sao. [ 292 ] Các nhà hàng quán ăn Đức được trao tặng huy chương nhiều thứ nhì quốc tế sau Pháp. [ 293 ] [ 294 ]
27 triệu người Đức là thành viên của những câu lạc bộ thể thao, và có thêm 12 triệu người tập luyện thể thao cá thể. [ 295 ] Bóng đá là môn thể thao thông dụng nhất và là một trong những thế mạnh của nước này, Thương Hội bóng đá Đức có trên 6,3 triệu thành viên và là liên đoàn thể thao phần đông nhất quốc tế. Giải bóng đá cao nhất của Đức là Bundesliga, lôi cuốn lượng người theo dõi trung bình cao thứ nhì trong những giải thể thao chuyên nghiệp trên quốc tế. [ 295 ] Đội tuyển bóng đá vương quốc Đức giành chức vô địch FIFA World Cup vào những năm 1954, 1974, 1990 và năm trước và giành chức vô địch châu Âu vào những năm 1972, 1980 và 1996 cũng như Olympic 1976. Đức từng đăng cai FIFA World Cup năm 1974, 2006 và UEFA Euro 1988. Đức cũng vô địch Cúp Liên đoàn những lục địa 2017 ở Nga. Các môn thể thao có người theo dõi phổ cập khác ở tại nước Đức gồm thể thao ngày đông, quyền Anh, bóng rổ, bóng ném, bóng chuyền, khúc côn cầu trên băng, quần vợt, đua ngựa và golf. Các môn thể thao dưới nước như thuyền buồm, chèo thuyền, và bơi cũng thông dụng tại Đức. [ 295 ]Đức là một trong những vương quốc đứng vị trí số 1 quốc tế về thể thao xe hơi, những hãng như BMW và Mercedes là nhà phân phối điển hình nổi bật của thể thao xe hơi. Porsche giành thắng lợi giải đua 24 giờ tại Mans trong 17 lần và Audi 13 lần ( tính đến năm năm ngoái ). Tay đua Michael Schumacher từng lập nhiều kỷ lục thể thao xe hơi trong sự nghiệp của mình, giành 7 chức vô địch quốc tế đua xe công thức một. Ông là một trong những vận động viên được trả lương cao nhất trong lịch sử vẻ vang. [ 296 ] Sebastian Vettel cũng nằm trong số 5 tay lái công thức một thành công xuất sắc nhất mọi thời đại. [ 297 ]
Trong lịch sử, các vận động viên Đức là các đối thủ thành công tại các vòng chung kết Thế vận hội (đặc biệt là mùa hè), xếp hạng ba trong bảng tổng sắp huy chương Thế vận hội mọi kỳ (tính cả các huy chương vòng chung kết của Đông Đức và Tây Đức). Đức từng đăng cai Thế vận hội mùa hè và mùa đông năm 1936 lần lượt tại Berlin và Garmisch-Partenkirchen.[298] Thế vận hội Mùa hè 1972 được tổ chức tại München.[299]
Xem thêm: Chó Béc giê là giống chó gì?
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
- Chính phủ
- Thôn tin tổng quát
Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh
