Các loại ký sinh trùng sống trên cơ thể người

1. Sán lá Schistosoma mansoni – làm ổ trong não

Schistosoma mansoni là một loài sán lá hút máu của những động vật có vú. Chúng sống ở những hồ nước ngọt ở châu Phi, châu Á, và Nam Mỹ. Vòng đời của chúng bắt đầu khi một con giun trưởng thành đẻ trứng trên các mạch máu quanh thành ruột của vật chủ. Trứng theo phân đi ra ngoài. Khi tiếp xúc với nước, chúng nở thành những ấu trùng cực nhỏ.

Ấu trùng này sẽ bám vào mình những con ốc và chui qua phần thân mềm của ốc. Ở đó chúng phát triển thành ấu trùng giun, lớn lên và dần trồi ra khỏi mình con ốc để tìm sinh vật chủ khác với nguồn cung cấp máu.

Sán lá Schistosomiasis là một bệnh phổ biến ở các vùng nhiệt đới đặc biệt là châu Phi. Ước tính hàng năm có khoảng 200 triệu cá thể trên khắp thế giới bị nhiễm loại sán này. Nó có thể tồn tại trong cơ thể vật chủ hàng chục năm mà không bị phát hiện, âm thầm phá hủy nội tạng của vật chủ như gan, ruột, phổi, lá lách. Nó có thể nguy hiểm chết người nếu giun đi lạc lên não

Khi gia súc hoặc con người tiếp xúc với vùng nước này, axít béo trên da sẽ mê hoặc ấu trùng, khiến chúng bơi đến và bám vào mình vật chủ. Chúng tìm đến vết thương hở hoặc lỗ chân lông, phóng thích một chất hóa học có năng lực phân hủy da để tạo một lỗ nhỏ bé đủ cho chúng bơi vào khung hình vật chủ. Khi đã ở trong vật chủ, chúng hút máu và tăng trưởng thành giun trưởng thành. Chúng thường sống trong những mạch máu gần gan .

Ở trẻ nhỏ, bệnh hoàn toàn có thể gây thiếu máu, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng tác động đến năng lực học tập. Một số trường hợp nghiêm trọng, giun chuyển dời lên não, đẻ trứng và làm ổ ở não hoặc tủy sống, gây nên tai biến, liệt, hoặc thậm chí tử vong .

Chúng giao phối trong những mạch máu và đẻ trứng gần thành ruột. Trứng này sẽ bám theo phân của vật chủ và mở màn vòng đời mới .

Điều trị: uống thuốc sổ giun có chứa Praziquantel làm tê liệt giun là cách phổ biến nhất.

Phòng ngừa: tránh tiếp xúc với nguồn nước bị ô nhiễm, đặc biệt là nước thải.

2. Ấu trùng ruồi botfly – làm ổ dưới da

Botfly thuộc họ Oestroidea, sống chủ yếu ở Mexico, trung và nam Mỹ. Vòng đời của nó bắt đầu khi một con botfly cái bắt cóc và đẻ trứng lên mình của một động vật chân đốt chuyên hút máu, ví dụ như muỗi hay bọ chét. Con vật trung gian truyền bệnh này sau đó sẽ được thả ra để tiếp tục đi kiếm ăn ở các loài động vật khác, thường là các loài gia súc và con người.

Ấu trùng làm ổ trong vật chủ khoảng 12 tuần cho tới lúc phát triển đủ lớn. Sau đó chúng bò ra ngoài, rớt xuống đất và phát triển thành nhộng ở trong đất. Ở đó chúng làm kén cho tới khi phát triển thành botfly trưởng thành và lại bắt đầu vòng đời mới.

Trứng của botfly sẽ nhờ đó mà lây sang vật chủ. Chúng phản ứng với sự biến hóa nhiệt độ khi truyền từ vật trung gian sang vật chủ và nở thành ấu trùng. Ấu trùng này sẽ đào xới để làm ổ và hút máu dưới da của vật chủ qua vết đốt của vật trung gian hoặc là qua lỗ chân lông. Chỗ chúng làm ổ sẽ sưng tấy, tiết ra mủ và dịch gây đau nhức .

Điều trị: cách thông thường là lấy ấu trùng ký sinh ra khỏi vật chủ bằng giải phẫu hoặc đơn giản là nặn chỗ vết thương để đẩy ấu trùng ra.

Cách phòng tránh: thoa thuốc chống muỗi, mặc quần áo bảo vệ, ngủ trong màn để tránh bị muỗi hoặc bọ chét đốt.

3. Ký sinh trùng Amip – ăn não

Naegleria fowleri là một loài ký sinh được tìm thấy chủ yếu ở nước ngọt và trong đất. Vòng đời của chúng bắt đầu ở dạng bào xác bám ở đáy các hồ nước ngọt. Chúng xâm nhập vào cơ thể người qua đường mũi khi tiếp xúc với nước bị nhiễm ấu trùng giun, nhất là lúc vật chủ bơi ở vùng nước ngọt như sông, hồ hoặc hồ bơi chưa tẩy trùng. Từ mũi, chúng bơi lên não và tủy sống, ở đây chúng bắt đầu phá hủy mô não. Khi bị hệ miễn dịch tấn công, hoặc khi môi trường không thuận lợi, chúng có khả năng tự tạo ra một chiếc áo giáp để tự vệ. Khi nguy hiểm đã qua, chúng lột xác, bắt đầu tự phân chia và một vòng đời mới bắt đầu. Chúng là loài ký sinh ưa nhiệt, vì thế bệnh lây nhiễm nhanh vào mùa hè.

Ký sinh trùng amip (Naegleria fowleri) thường gây viêm não nghiêm trọng dẫn đến tử vong do mô não bị phá hủy. Triệu chứng thường xuất hiện sau 2 tuần nhiễm khuẩn, biểu hiện ở nhức đầu, sốt, buồn nôn, cổ bị cứng. Nặng hơn, người bệnh cảm thấy choáng váng, mất thăng bằng. Cũng có thể bị đột quỵ, ảo giác. Quá trình phát bệnh rất nhanh, có thể gây tử vong trong 3-7 ngày.

Điều trị: chưa có thuốc đặc trị.

Phòng tránh: tránh tiếp xúc với nước bị ô nhiễm. Dùng kẹp mũi khi đi bơi để hạn chế sự lây lan

4. Ký sinh trùng Toxoplasma gondii – gây bệnh viêm não toxoplasma

Bệnh toxoplasma gây ra bởi kí sinh trùng đơn bào toxoplasma gondii. Mèo là vật chủ duy nhất trong giai đoạn giao phối của loài này, vì thế mèo thường là nguồn lây nhiễm. Vòng đời của loài kí sinh này bắt đầu khi chúng sinh sản ra một lượng lớn bào tử ở ruột non của mèo. Số bào tử này ra ngoài qua đường bài tiết của mèo. Sau đó chất thải lại được các loài gặm nhấm như chuột ăn phải. Một điều kỳ lạ là khi bị nhiễm loại ký sinh, các con vật gặm nhắm (chuột) thường có những thay đổi về mặt thần kinh. Thực chất là loài ký sinh này đã thâu tóm phần não bộ điều khiển cảm giác sợ hãi của loài chuột đối với mèo, vì thế những con chuột bị nhiễm khuẩn thường mất kiểm soát và bị mèo bắt ăn thịt và vòng đời của loài ký sinh này theo đó lại bắt đầu.

Con người hoàn toàn có thể vô tình bị nhiễm loài ký sinh này qua đường nhà hàng hoặc những đường lây nhiễm khác. Phân mèo nhiễm bệnh hoàn toàn có thể làm lây nhiễm những đồ vật trong nhà, ô nhiễm đất và thậm chí còn nguồn nước uống. Sản phụ bị nhiễm ký sinh trùng toxoplasma sẽ truyền sang cho thai nhi .

Khi nhiễm vào khung hình người, ký sinh trùng toxoplasma tạo thành những u nang ở mô, thường là cơ xương, ở não và mắt. Mặc dù nhiều người bị nhiễm loại ký sinh này nhưng lại không bộc lộ triệu chứng gì vì hệ miễn dịch của họ trấn áp được loại ký sinh này. Khi khung hình bị ốm, hệ miễn dịch yếu đi, lúc này sẽ có một số ít biểu lộ giống bệnh cảm cúm. Chúng lê dài khoảng chừng vài tuần rồi biến mất. Tuy nhiên, ký sinh trùng vẫn ngủ trong khung hình và sẽ hoạt động giải trí trở lại khi hệ miễn dịch bị yếu gây ra 1 số ít bệnh mắt cấp tính như viêm võng mạc màng mạch và hoàn toàn có thể dẫn đến mất thị lực .

Một số điều tra và nghiên cứu khác đang được triển khai để kiểm tra xem liệu ký sinh trùng – với năng lực gây ra đổi khác hành vi ở động vật hoang dã bị nhiễm – có tương quan đến bệnh tâm thần phân liệt hay không .

Trong trường hợp sản phụ bị nhiễm ký sinh trùng hoàn toàn có thể gây sẩy thai, chết non, hoặc trẻ mắc bệnh toxoplasma bẩm sinh với bộc lộ đầu to dị thường .

Điều trị: người khỏe mạnh có sức đề kháng với loại ký sinh này mà không cần điều trị. Những trường hợp bị nhiễm nặng, có thể điều trị bằng hỗn hợp thuốc chức pyrimethamine, sulfadiazine và folinic axit. Phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, những người có bệnh mắt và những cá nhân có hệ miễn dịch yếu cần một số điều trị hỗ trợ khác.

Phòng tránh: ăn chín, uống sôi. Thịt để đông đá vài ngày cũng làm giảm nguy cơ lây nhiễm, gọt vỏ và rửa rau quả cẩn thận, khi làm vườn nên đeo găng tay. Nên cho mèo ăn thực phẩm chín. Phụ nữ mang thai không nên tiếp xúc với mèo.

5. Rệp – hút máu

Vòng đời của rệp mở màn bằng hành động giao phối đấm đá bạo lực của con đực khi nó dùng cơ quan sinh dục của mình đâm vào sống lưng con cháu và thụ tinh cho những cái trứng. Vết thương ở con cháu sẽ liền trong vòng 24 tiếng, sau đó nó sẽ mở màn đẻ trứng ; mỗi ngày nó đẻ khoảng chừng 12 trứng, và trong một vòng đời nó hoàn toàn có thể đẻ 500 trứng. Trong vòng 10 ngày, những cái trứng sẽ nở thành nhộng, và những con nhộng này lập tức bị mê hoặc bởi nguồn máu nóng của động vật hoang dã như gia súc hoặc con người .

CO2 trong hơi thở và nhiệt độ khung hình con người là những yếu tố mê hoặc rệp. Chúng dùng vòi của mình để hút máu những vật chủ chủ quan ( trong lúc ngủ ) ( rệp thường hoạt động và sinh hoạt về đêm ). Sau khi hút no, rệp ẩn trốn để tiêu hóa trong khoảng chừng 7 ngày, sau đó chúng lại Open để kiếm ăn. Chúng lột xác khoảng chừng 4 lần trước khi trưởng thành, giao phối và khởi đầu vòng đời mới .

Khi bị cắn thường Open triệu chứng ngứa, vết cắn bị sưng đỏ. Chúng cũng gây trằn trọc, không dễ chịu vào buổi tối .

Điều trị: các thuốc chứa antihistamine hoặc corticosteroids thường được chỉ định để giảm các triệu chứng do rệp cắn. Các loại thuốc mỡ khử trùng và kháng sinh cũng được dùng để tránh nhiễm trùng. Sau khi phát hiện bị rệp cắn, phải giặt toàn bộ quần áo, đệm, giường để diệt tận gốc.

Phòng tránh: vệ sinh quần áo, đệm, giường, ghế thường xuyên.

6. Giun chỉ Wuchereria – gây bệnh chân voi

Giun chỉ Wuchereria bancrofti là loài ký sinh phổ biến ở Đông Nam Á. Vòng đời của nó bắt đầu từ khi một con muỗi nhiễm ấu trùng giun hút máu sinh vật chủ, hàng trăm ấu trùng sẽ lúc nhúc di chuyển vào mạch máu. Chúng sẽ di chuyển đến mạch bạch huyết, ở đó chúng phát triển thành giun trưởng thành dài từ 7-10cm. Giun trưởng thành sinh ra vô số ấu trùng, chúng rời mạch bạch huyết di chuyển đến các cơ quan khác của cơ thể. Vào ban ngày, ấu trùng nằm trong phổi, đến đêm, khi nhiệt độ cơ thể vật chủ hạ thấp, chúng bò ra ngoài da để nhờ muỗi mang đi phát tán, bắt đầu vòng đời mới.

Những trường hợp nhiễm nghiêm trọng, giun chỉ gây ra bệnh phù chân voi – hiện tượng kỳ lạ sưng phù ở chân với kích cỡ kinh khủng. Giun chỉ hoàn toàn có thể ký sinh hàng chục năm trong khung hình trước khi bị phát hiện trải qua những triệu chứng về hô hấp ( do ấu trùng tập trung chuyên sâu trong phổi ) thường bị nhầm với hen suyễn. Qua nhiềm năm, xác chết của giun tích tụ ở mạch bạch huyết gây hiện tượng kỳ lạ sưng phù ở chân, mưng mủ, chảy nước dịch ở chân lông .

Điều trị: thuốc diệt ký sinh anti-parasitic kết hợp với việc tắm rửa và chăm sóc da triệt để. Tập thể dục, matxa có thể làm dịu các cơn đau.

Phòng tránh: bôi thuốc chống côn trùng và mắc màn khi đi ngủ.

7. Giun lươn Strongyloidiasis stercoralis

Strongyloides là giun ký sinh ở người gây ra các bệnh về đường ruột. Ở giai đoạn ấu trùng chúng có hình dạnh như sợi chỉ, tồn tại độc lập trong đất mà không cần vật chủ. Vòng đời của nó bắt đầu khi ấu trùng tiếp xúc với vật chủ khi vật chủ tiếp xúc với đất có nhiễm phân, ấu trùng khi đó sẽ xâm nhập qua da, di chuyển đến các động mạch ở phổi, từ đó chúng tiếp tục di chuyển đến cơ quan hô hấp của vật chủ đợi cho đến khi được nuốt vào ruột.

Ở hệ tiêu hóa, chúng làm tổ và ăn ở một cách tự do ở ruột non cho đến khi trưởng thành và liên tục sinh sản. Mỗi con cháu trưởng thành hoàn toàn có thể sống đến 5 năm. Chúng đẻ đẻ ấu trùng vào phân của vật chủ, ấu trùng theo phân ra ngoài và liên tục vòng đời bất tận của chúng. Đôi khi ấu trùng không rời khung hình qua đường phân mà chúng tự lột xác để tăng trưởng thành một dạng ấu trùng sống ký sinh trong ruột, những ấu trùng này sau đó sẽ đâm xuyên thành ruột và chuyển dời khắp khung hình đến gan và phổi .

Vật chủ nhiễm giun lươn thường có biểu lộ những bệnh về đường ruột như bụng trương phồng, đau bụng, tiêu chảy, chúng cũng hoàn toàn có thể gây phát ban, thường là ở chân, và nhiều lúc là lan khắp khung hình. Nếu thực trạng nhiễm nặng khắp khung hình hoàn toàn có thể gây ho, thở khò khè và 1 số ít triệu chứng giống như bệnh viêm màng não .

Điều trị: khi phát hiện bị nhiễm giun lươn, cần điều trị ngay. Thuốc để trị loại giun này thường là ivermectin hoặc albendazole. Nếu có nghi ngờ bị nhiễm giun, hãy đi khám ngay để kịp thời điều trị, tránh biến chứng nguy hiểm.

Phòng tránh: giun thường có mặt nhiều ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, ở những vùng này cần tránh để da tiếp xúc trực tiếp với đất có nhiễm phân. Xây dựng hệ thống xử lý chất thải.

Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh