Cá hề – Wikipedia tiếng Việt

Video một con cá hề Cinnamon đang bơi vòng quay một cây hải quỳ.

Cá hề hay còn được gọi là cá hải quỳ (tiếng Latin: Amphiprioninae; Tiếng Anh: anemonefish hay clownfish) là loài cá biển sống ở các dải đá ngầm và rạn san hô, nằm trong nhánh cá hề thuộc gia đình họ Cá thia. Cho đến nay ba mươi loài đã được nhận biết: một số thuộc chi Premnas, trong khi số còn lại thuộc chi Amphiprion. Trong tự nhiên, chúng thường sống cộng sinh với hải quỳ. Tùy thuộc mỗi loài, cá hề có màu vàng, cam, đỏ nhạt, đen nhạt xen bởi các sọc trắng. Những cá thể lớn nhất có thể dài tới 18 xentimét (7,1 in), trong khi loài nhỏ nhất chỉ cỡ 10 xentimét (3,9 in).

Phân bố và môi trường tự nhiên sống[sửa|sửa mã nguồn]

Cá hề sống ở những vùng nước ấm ở Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, gồm có dải sinh vật biển Great Barrier Reef và Biển Đỏ. Trong khi một số ít loài phân bổ hạn chế, số khác lại sống trải rộng. Cá hề sống ở dưới đáy những vùng biển nông trong những vùng ám tiêu có chỗ che hoặc đầm phá ao cạn. Không có loài cá hề nào sống trong Đại Tây Dương. [ 1 ]

Cá hề là loài ăn tạp và có thể ăn những thức ăn không tiêu hóa từ vật chủ hải quỳ. Vấn đề phân từ cá hề sẽ cung cấp chất dinh dưỡng cho hải quỳ. Cá hề chủ yếu ăn các loài động vật phù du nhỏ từ cột nước, chẳng hạn như copepod và ấu trùng sống đuôi, với một phần tập tính của chúng đến từ tảo ngoại trừ loài cá hề hồng, nhưng loài cá này cũng chủ yếu ăn tảo.[2][3] Chúng còn có thể tiêu hóa hết các xúc tu của vật chủ hải quỳ.[4] Ngoài ra cá hề thường giao tiếp với nhau bằng cách đập hai hàm vào nhau để tạo ra một chuỗi liên tiếp các tiếng lách cách nhanh khi chúng phát hiện một kẻ xâm lược lãnh thổ hoặc muốn tấn công một bạn tình tiềm năng.[5] Chúng phát ra khoảng 5 tiếng lách cách mỗi giây khi giao tiếp, song bằng cách nào chúng tạo ra tiếng động này thì đến nay vẫn là một bí ẩn.[5]

Mối quan hệ cộng sinh[sửa|sửa mã nguồn]

Cá hề và hải quỳ biển có mối quan hệ cộng sinh, nghĩa là liên tục đem lại quyền lợi cho nhau. Hải quỳ biển bảo vệ cá hề khỏi quân địch, cũng như phân phối thức ăn qua phần dư thừa bỏ lại từ những bữa ăn của hải quỳ và nhiều lúc là những xúc tu quỳ đã chết. Đổi lại, cá hề bảo vệ hải quỳ khỏi những quân địch của nó như ký sinh trùng. [ 6 ] [ 7 ] Hải quỳ còn thu nạp chất dinh dưỡng từ phân của cá hề và những chất này có công dụng làm nơi ẩn náu bảo đảm an toàn. [ 8 ] Lượng Nitơ bài tiết từ cá hề làm tăng số lượng tảo đưa vào mô của vật chủ, giúp hải quỳ tăng trưởng mô và tái sinh. [ 3 ] Có giả thuyết đặt ra rằng cá hề sử dụng sắc tố sáng của nó để lôi cuốn những loài cá nhỏ đến hải quỳ, [ 9 ] và hoạt động giải trí của cá hề dẫn đến sự lưu thông trong nước rộng hơn xung quanh hải quỳ. [ 10 ] Những điều tra và nghiên cứu về cá hề phát hiện rằng chúng làm đổi khác dòng chảy của nước xung quanh những xúc tu của hải quỳ bằng những ảnh hưởng tác động và hoạt động nhất định. Sự thông khí của những xúc tu vật chủ hải quỳ đem lại quyền lợi cho sự trao đổi chất của hai đối tác chiến lược, hầu hết bằng việc làm tăng size khung hình và cả hô hấp của hải quỳ và cá hề. [ 11 ]Có nhiều giả thuyết lý giải cách cá hề sống sót mà không bị hải quỳ nhiễm độc :

• Dịch nhầy bao ngoài con cá cấu tạo bởi đường hơn là protein. Từ đó, hải quỳ không thể nhận ra cá hề để tấn công bằng các tế bào châm ngứa.
• Sự đồng tiến hóa của các loài cá hề và hải quỳ đã làm cho cá hề miễn dịch được với chất độc của hải quỳ. Thí nghiệm đã cho thấy cá hề Amphiprion percula có thể tự chống lại chất độc từ Heteractis magnifica, nhưng không được hoàn toàn, một khi da không còn nước nhầy, chúng lập tức bị hải quỳ tấn công.[12]

Cá hề là ví dụ điển hình nhất về loài cá có thể sống trong những xúc tu hải quỳ chứa nọc độc, nhưng vẫn có một số loài khác tương tự, bao gồm Dascyllus trimaculatus, đôi khi là Họ Cá sơn (chẳng hạn như Pterapogon kauderni), anemone goby và Oxylebius pictus.[13][14][15]

Cá hề đẻ trứng trên bất kể bề mặt phẳng nào gần vật chủ hải quỳ của chúng. Trong tự nhiên, cá hề thường đẻ trừng vào khoảng chừng thời gian trăng tròn. Tùy theo loài, cá hề hoàn toàn có thể đẻ tới hàng trăm, thậm chí còn hàng nghìn quả trứng. Con đực bảo vệ trứng cho đến khi chúng nở khoảng chừng sáu đến mười ngay sau đó, thường là hai giờ sau hoàng hôn. [ 16 ] Sau khi trứng nở, cá hề sống ở ngoài biển khơi 10-20 ngày, hoàn toàn có thể do bị những dòng hải lưu cuốn ra, nhưng chúng vẫn hoàn toàn có thể tìm đường để trở lại răng sinh vật biển nơi chúng sinh ra. [ 17 ] Nhóm điều tra và nghiên cứu của Danielle Dixson, từ Đại học James Cook ở Townsville, Úc, đã triển khai thử nghiệm trên những con cá hề sinh ra và lớn lên trong hồ nuôi, chưa từng sống trên những rạn sinh vật biển hoặc ngoài biển. Kết quả là, chúng bị lôi cuốn bởi mùi của những chiếc lá và cỏ chân ngỗng rơi xuống biển từ khu rừng trên hòn đảo gần rạn sinh vật biển nhà chúng, chứng tỏ đây là những sở trường thích nghi bẩm sinh của chúng. [ 17 ]
Hầu hết cá hề là loài lưỡng tính tuần tự, nghĩa là chúng luân phiên giữa giới tính đực và cái ở 1 số ít thời gian trong cuộc sống. Bầy cá hề thường gồm có con đực sinh sản, con cháu và một vài con tuổi vị thành niên giúp trông nom đàn. [ 18 ] Mặc dù nhiều con đực cùng sinh sống trong một môi trường tự nhiên với một con cháu duy nhất, chính sách đa phu lại không diễn ra và chỉ có cặp trưởng thành biểu hiện hành vi sinh sản. Tuy nhiên, nếu con cháu đầu đàn của cả nhóm chết, con đực đầu đàn sẽ biến hóa giới tính và trở thành con cháu gây giống. Trong khi đó, một con thường dân khác lớn nhất lại được tăng cấp lên trở thành con đực gây giống. [ 19 ] [ 20 ] [ 21 ] Sự sống sót của tính đực chín trước trong cá hề hoàn toàn có thể ngừng lại trong trường hợp không con gây giống nào kiểm soát và điều chỉnh kiểu hình theo cách khiến những con gây giống chịu đựng chúng. Chiến lược này nhằm mục đích ngăn ngừa sự xung đột bằng việc giảm sự cạnh tranh đối đầu giữa những con đực với một con cháu. [ 22 ]

Trong bể nuôi[sửa|sửa mã nguồn]

Cá hề hiện chiếm 43% trong ngành thương mại cá cảnh toàn cầu và 25% trong ngành thương mại toàn cầu xuất phát từ việc nuôi cá trong điều kiện nuôi nhốt, trong khi phần lớn được bắt từ tự nhiên,[23][24] từ đó giải thích cho sự suy giảm mật độ tại những khu vực khai thác.[25] Bể nuôi công cộng và những chương trình nuôi giống sinh sản là rất cần thiết để duy trì ngành thương mại cá cảnh, và gần đây đã trở nên khả thi về mặt kinh tế.[26][27] Đây là một trong số ít loại cá cảnh hoàn thành vòng đời được hạn chế trong điều kiện nuôi nhốt. Các bộ phận của một vài loài cá hề, chẳng hạn như cá hề màu hạt dẻ trở nên hung dữ khi bị nuôi nhốt; các loài khác như Amphiprion ocellaris có thể được giữ thành công cùng những cá thể cùng loài khác trong bể.[28]

Lịch sử cá hề được xác lập dựa trên đặc tính hình thái, hoa văn sắc tố trên khung hình, trong khi trong phòng thí nghiệm còn có những đặc tính khác như : Vảy của con đầu đàn, hình dạng răng và tỷ suất khung hình. Những đặc tính này được sử dụng để phân những loài thành sáu phức hệ : clownfish, tomato, skunk, clarkii, saddleback và maroon. [ 2 ]

Người ta nghĩ rằng hỗ sinh bắt buộc là sự đổi mới quan trọng cho phép cá hề tỏa nhiệt nhanh chóng, với những thay đổi hình thái hội tụ tương quan với các hệ sinh thái do vật chủ hải quỳ cung cấp.[29] Có hai nhóm tiến hóa với các cá thể của hai loài được phát hiện trong cả hai, do đó hai loài thiếu đơn ngành thuận nghịch. Không có Haplotype được chia sẻ giữa các loài.[30]

Trong văn hóa truyền thống đại chúng[sửa|sửa mã nguồn]

Trong hai bộ phim hoạt hình của Pixar là Đi tìm Nemo (2003) và phần kế tiếp Đi tìm Dory (2016), hai nhân vật chính Nemo và Marlin đều là cá hề.[34] Loài được miêu tả trong phim là A. ocellaris.[6]

1. ^ A. fuscocaudatus have never been sequenced. The authors hypothetically placed this species in the Indian clade because it is the most parsimonious solution regarding the biogeography of anemonefish species.[31]Exemplars ofhave never been sequenced. The authors hypothetically placed this species in the Indian clade because it is the most parsimonious solution regarding the biogeography of anemonefish species .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh