Sẩn ngứa do bọ chét

Bọ chét mèo : Ctenocephalides felis .

Bọ chét chó : Ctenocephalides canis .

Bọ chét người : Pulex irrtans .

Bọ chét chuột miền Bắc : Nosospsyllus fasciatus .

Bọ chét phương Đông : Xenopsylla cheopis .

Việc hiểu biết về các loài bọ chét là rất quan trọng, giúp tất cả chúng ta nắm được sự phân bổ của chúng trên thể giới, tỷ lệ, năng lực gây bệnh và truyền bệnh của chúng .

Nhận dạng :

– Bọ chét có kích thứớc 0,5 x3. 5 mm

– Màu đen hoặc hơi nâu đỏ ( bọ chét chó hoạc mèo ) .

– Không có cánh, người có nhiều gai suôi về phía sau .

– Hai càng sau mập và dài, dùng để nhảy .

Hình ảnh bọ chét

Chu kỳ và môi trường tự nhiên sống của bọ chét :

Bọ chét là loài ký sinh trùng biến thái trọn vẹn. Vòng đời của bọ chét khoảng chừng 20 đến 35 ngày nhờ vào vào nhiệt độ và nhiệt độ của môi trường tự nhiên. Bọ chét tăng trưởng trong điều kiện kèm theo nóng ẩm, thích hợp ở nhiệt độ 21-35 oC và độ ẩm70 – 85 %. Gặp điều kiện kèm theo không thuận tiện, khi nhiệt độ bất thần hạ thấp thì bọ chét ngừng tăng trưởng và sống sót lê dài vài tháng đến một năm. Ở thiên nhiên và môi trường trong nhà bọ chét sinh sản quanh năm, ngoài trời chỉ tăng trưởng vào những tháng ấm. Ở miền Bắc nước ta thì bọ chét tăng trưởng nhiều vào tháng 2 tháng 3 khi thời tiết chuyển từ mùa đông sang mùa xuân hè. Vòng đời của bọ chét có làm 03 quá trình : Giai đoạn ấu trùng, tiến trình nhộng và tiến trình trưởng thành .

Vòng đời được khởi đầu từ bọ chét cái đẻ trứng. Điểm đặc biệt quan trọng của bọ chét cái trưởng thành là khi có năng lực sinh sản chúng mới hút máu và chỉ đẻ trứng sau khi đã hút máu. Sau mỗi lần hút máu, mỗi bọ chét cái đẻ từ 2-20 trứng. Suốt cuộc sống một bọ chét cái đẻ khoảng chừng trên 800 trứng. Trứng hoàn toàn có thể dính trên da, lông của vật chủ hoặc rơi xuống đất. Vì vậy, thường những vùng đất mà vật chủ ngủ hoặc trú ngụ là môi trường tự nhiên sống tiên phong của trứng để tăng trưởng thành ấu trùng bọ chét .

Khoảng 2-14 ngày, tuỳ theo điều kiện kèm theo thiên nhiên và môi trường, trứng nở thành ấu trùng không có chân. Ấu trùng sống ở đất, tăng trưởng bằng cách thay lông và lột xác 3 lần trong vòng 8 đến 24 ngày. Ấu trùng hoàn toàn có thể lê dài thời hạn tăng trưởng trên 6 tháng trong điều kiện kèm theo không thuận tiện. Ấu trùng bọ chét sống ở các kẽ sàn nhà, ga trải giường, thảm và ở chỗ ngủ của động vật hoang dã. Chúng không có chân nhưng hoạt động nhờ lông cứng trên khung hình. Ấu trùng thích chỗ tối, ẩm uớt, ở đó chúng ăn những mảnh chất hữu cơ như phân của bọ chét trưởng thành, phân và những mảnh thức ăn thừa của vật chủ .

Trước khi chuyển sang tiến trình nhộng bất hoạt, ấu trùng bọ chét tăng trưởng khá đầy đủ các bộ phận rồi tự nhả tơ quấn xung quanh mình để tạo thành kén. Giai đoạn nhộng lê dài từ 5 – 7 ngày nhưng hoàn toàn có thể tới một năm trong những điều kiện kèm theo không thuận tiện .

Bọ chét trưởng thành có kích cỡ nhỏ, dài khoảng chừng 1,5 – 3,3 mm, màu đỏ thẫm hoặc đen, đôi chân sau đổi khác, dài, to mập để nhảy. Bọ chét trưởng thành hoàn toàn có thể nhảy cao đến 18 cm và xa đến 33 cm. Thân chúng dẹt ở hai bên, sống lưng có những gai hướng về phía sau làm hoạt động giải trí của chúng chỉ tiến về phía trước xuyên vào lông, tóc của vật chủ và giúp chúng không bị tuột ra ngoài. Bọ chét trưởng thành sống sót ở trong kén cho đến khi gặp vật chủ thích hợp. Tuỳ theo điều kiện kèm theo của môi trường tự nhiên, bọ chét trưởng thành hoàn toàn có thể ở trong kén tới 5 tháng để chờ vật chủ. Trong kén, bọ chét trưởng thành nhận ra được sự xuất hiện của vật chủ thích hợp bằng cảm nhận hơi nóng, mùi của khung hình vật chủ, luồng khí, dung động của sàn và thiên nhiên và môi trường xung quanh. Khi phát hiện được vật chủ thích hợp, bọ chét chui ngay ra khỏi kén và tìm đến vật chủ. Đặc điểm sinh thái xanh này chính là nguyên do mà người ta thấy bọ chét trưởng thành Open nhiều khi người ta trở lại nhà sau chuyến du lịch hoặc khi dọn đến nhà mới .

Gây bệnh và truyền bệnh :

Bọ chét đốt người, để hút máu ngây bệnh sẩn ngứa, ở Nước Ta thường gặp bọ chét chó và bọ chét mèo ( Ctenocephalides felis, Ctenocephalides canis ). Thương tổn là các sẩn huyết thanh, size 1-2 mm, gờ cao hơn mặt da, đỉnh chóp sẩn có mụn nước nhỏ, rất ngứa. Những trường hợp phản ứng mạnh hoàn toàn có thể thấy hiện tượng kỳ lạ viêm tấy đỏ lan toả xung quanh sẩn. Thương tổn thường gặp ở phần da hở hoặc ở những vùng da tiếp súc trực tiếp với con vật khi người ta ôm, bế chúng như : Vùng cổ, mặt, tay, chân, vùng quanh thắt lưng. Ngoài ra bọ chét hoàn toàn có thể là vật chủ trung gian truyền một số ít bệnh. Bọ chét phương Đông ( Xenopsylla cheopis ) truyền 1 số ít bệnh dịch, bệnh sốt lê dài từ chuột sang người. Bọ chét mèo và chó truyền bệnh sán dây từ vật chủ này sang vật chủ khác …

Triệu chứng lâm sàng khi bị bọ chét cắn

Triệu chứng lâm sàng khi bị bọ chét cắn

Điều trị :

Khống chế được sự tăng trưởng của bọ chét là rất là phức tạp. Bởi vì vòng đời của bọ chét có nhiều tiến trình tăng trưởng ngoài vật chủ .

– Trước hết phải cắt nguồn lây. Vật nuôi trong nhà là nguồn lây tiên phong và là nguồn dự trữ mầm bệnh. Vì vậy, phải xác lập con vật nào có bọ chét ( chó, mèo … ) để vô hiệu hoặc điều trị cho chúng, đồng thời phải vệ sinh nơi ở của chúng bằng cách phun hoặc xịt thuốc trừ sâu, thuốc diệt côn trùng nhỏ để hủy hoại trứng, ấu trùng, nhộng và bọ chét trưởng thành .

– Điều trị sẩn ngứa ở người do bọ chét đốt .

+ Chủ yếu điều trị tại chỗ : Bôi kem kháng histamin hoặc kem corticoid hoặc DEP, nếu có viêm tấy, bội nhiễm dùng thuốc sát khuẩn hoặc kem kháng sinh .

+ Trường hợp ngứa nhiều hoàn toàn có thể phối hợp dùng kháng histamin body toàn thân .

+ Chú ý vệ sinh quần, áo, chăn chiếu và nơi ở .

Ban CNTT Viện Da liễu Quốc gia