Và giống chó khiến những nhà bảo tồn giống sợ hãi là giống chó cộc đuôi ( chó Cộc ) – loại chó mà đồng bào Mông vùng cao Hà Giang và những tỉnh miền núi phía Bắc thường nuôi, và là một trong tứ đại quốc khuyển quý giá của Nước Ta, bên cạnh những giống chó khác như chó Phú Quốc, chó xù Bắc Hà, chó Lài ( Dingo Đông dương ) .
Loài chó quý phù hợp với nhiều người dân
Trước đây anh Phan Hữu Chính (Đống Đa, Hà Nội) đã nuôi nhiều loại chó, từ chó ta đến chó nhập ngoại, nhưng từ một cơ duyên, anh Chính đã tiếp cận và nuôi một con chó Cộc, được chuyển từ vùng cao Hà Giang về Hà Nội.
Chia sẻ với chúng tôi, anh Chính cho biết, dòng chó Cộc có 3 kiểu đuôi là cộc tịt hẳn, cộc đuôi thỏ và cộc lửng. Cộc có đuôi dạng cộc tịt, là loại đuôi cộc bẩm sinh, dài chỉ khoảng chừng 1 cm và chừa ra một phần lông cho có. Tuy vậy, nhưng chú Cộc có độ dài đuôi càng ngắn thì giá trị của chúng càng cao. Chó Cộc có loại thứ 2 là cộc đuôi thỏ, dạng này có đuôi vểnh lên y hệt như đuôi con thỏ. Loại đuôi cộc này có đuôi dài hơn so với loại thứ nhất, dài khoảng chừng 3 đến 8 cm. Chó cộc lửng, đây là loại chó Cộc có độ dài đuôi dài nhất, khoảng chừng hơn 10 cm. Chó Cộc có 3 màu lông thuần nổi bật là màu đen, màu vện hoặc màu hung nâu, đây là những màu được ưu thích nhất. Ngoài ra còn một số ít màu như màu lông trắng hay vàng nhạt tuy nhiên số lượng này không nhiều. Bên cạnh đó còn có loài chó Cộc đỏ rất quý và hiếm và khó tìm nhất, chúng rất hiếm khi gặp vì chiếm hữu bộ lông màu đỏ sậm .
Một con chó Cộc màu nâu đỏ, rất quý hiếm. Ảnh: Lâm Thế “ Do sống ở những nơi hoang vắng ít người nên chó Cộc vẫn giữ nguyên được thực chất hoang dã của tổ tiên chó rừng. Đến khi đồng bào dân tộc bản địa Mông đã tìm ra chúng và đưa về thuần hóa với mục tiêu chính là để tương hỗ họ trong việc săn bắt, chăn thả gia súc hay trông giữ nhà cửa, họ nhận thấy loài chó Cộc rất mưu trí, bởi ngay từ khi sinh ra loại chó này năng lực ghi nhớ cực tốt khiến việc huấn luyện và đào tạo trở nên nhanh và thuận tiện hơn. Nổi trội nhất ở chó Cộc chính là năng lực khuynh hướng và ghi nhớ đường rất tốt vì vậy nên loại chó Cộc luôn là người bạn sát cánh của đồng bào Mông mỗi khi đi vào rừng ” – anh Chính san sẻ .
Anh Nguyễn Tuấn Linh giới thiệu về con chó Cộc màu nâu đỏ được VKA cấp giấy chứng nhận giống năm 2019. Anh Linh cho rằng với quy định mới bổ sung của VKA thì con chó này năm nay sẽ trượt – không được cấp giấy chứng nhận. Ảnh: Lâm Cùng quan điểm với anh Chính, anh Nguyễn Tuấn Linh ( Long Biên, Thành Phố Hà Nội ) cung ứng thêm : “ Do sinh ra và lớn lên ở vùng núi hoang sơ phía Tây Bắc nên chó Cộc có sức đề kháng tự nhiên rất tốt. Chúng rất ít khi bị mắc bệnh hoặc nếu có thì chỉ bị ở thể nhẹ rồi tự khỏi. Bên cạnh đó, năng lực thích nghi của loài rất tốt. Chúng hoàn toàn có thể thích nghi nhanh với mọi điều kiện kèm theo khí hậu khác nhau từ những ngày hè nực nội đến những mùa đông lạnh buốt. Đặc biệt, chó Cộc tương thích với người dân thành phố, kể cả những mái ấm gia đình sống ở những khu nhà ở, bởi loại này thật sạch, không đi vệ sinh bừa bãi mà chỉ chọn những nơi chủ hướng dẫn ; ít gây ồn ào, rất tỉnh bơ – chỉ khi nào có người lạ, con chó khác xâm phạm vào nơi ở của mái ấm gia đình chủ và lãnh địa của nó thì loại chó này mới có phản ứng ; không phá phách như những loại chó khác ; nhịn đói, khát rất giỏi ” …
Người bảo tồn giống chó quý hoang mang
Vừa qua, ngày 24-25.10, tại Hà Nội đã diễn ra sự kiện Đánh giá tiêu chuẩn giống cho giống chó cộc đuôi do VKA tổ chức. Điều đặc biệt tại sự kiện là hơn 300 con chó cộc đuôi có màu nâu đỏ đều bị loại bởi những quy định mới của VKA…
Anh Trịnh Kiên ( Láng Hạ, TP. Hà Nội ) là một trong những chủ chó khi đi sự kiện thì phấn khởi, sau khi dự thi thì tuyệt vọng. Anh Kiên cho biết : “ Tham dự sự kiện, tôi mang đi con chó dòng F3 màu nâu đỏ ( cha mẹ con này có giấy ghi nhận nguồn gốc, do VKA cấp ). Tuy nhiên, tại sự kiện, con chó của tôi bị loại, không được cấp giấy ghi nhận nguồn gốc bởi giám khảo đưa ra bảng tiêu chuẩn mới, trong đó có những pháp luật về sắc tố lông, viền mắt, mũi … Theo bảng tiêu chuẩn mới, thì trên 300 con chó Cộc có sắc tố lông màu nâu đỏ, mép, mũi, viền mắt sáng màu đã bị loại ” .
Con chó Cộc tịt màu nâu đỏ, không được VKA cấp giấy chứng nhận công nhận giống chó vì sắc tố lông, viền mắt… Ảnh: Lâm Thế Điều mà những người nuôi chó Cộc địa phương bức xúc là VKA biến hóa bảng tiêu chuẩn mà không hề báo trước hay có hành động công bố thoáng đãng trên hội đồng …Anh Kiên rất bức xúc : “ Nếu biết được lao lý mới về sắc tố của giống chó Cộc mà VKA đưa ra trước khi sự kiện diễn ra thì những người nuôi chó địa phương sẽ không mang chó đi tham gia. Đặc biệt, tôi thấy cho rằng, sự kiện được tổ chức triển khai có nhiều “ sạn ” : Khi chó được chấm xong, chúng tôi ra hỏi giám khảo “ khác sắc tố màu ” là gì ? Thì cách lý giải của giám khảo còn quá chung chung không nghiên cứu và phân tích rõ được những lỗi vô hiệu ; hàng trăm chủ chó nộp phí tham gia sự kiện ( từ 750.000 – một triệu – 1.500.000 đồng ) cho ban tổ chức triển khai mà không có biên lai thu tiền theo đúng lao lý của nhà nước ” .
“Theo tôi, bảng tiêu chuẩn có bổ sung của VKA không dựa trên căn cứ nghiên cứu hay trắc nghiệm trên diện rộng về đặc tính của giống Cộc của Việt Nam. Vì vậy để xảy ra tình trạng trên 300 cá thể cộc màu nâu đỏ đều không đạt” – anh Nguyễn Hồng Phong (Tây Hồ, Hà Nội đánh giá.
Phản ánh với chúng tôi, nhiều người nuôi giống chó địa phương cho rằng, về việc cấp giấy ghi nhận cũng như chip cho loại chó Cộc lúc bấy giờ còn có nhiều chưa ổn .“ Theo tôi, việc quản trị, cấp giấy ghi nhận, chip về giống chó Cộc của VKA còn quá lỏng lẻo, phần lớn dựa trên lời tự khai của nhà nhân giống mà không có bất kể động tác xác nhận hay chế tài để kiểm tra độ trung thực của việc khai báo của chủ chó. Việc cấp giấy ghi nhận, chip và quản trị dễ dãi đã tạo lòng tham cho một số ít nhà nhân giống, làm chất lượng con giống ngày càng đi xuống ; khiến việc bảo tồn chở nên hỗn loạn và có rủi ro tiềm ẩn mất đi những đặc thù tượng trưng của dòng chó quý này của Nước Ta ” – anh Phong nhìn nhận .
Người nuôi chó Cộc mong rằng có một sân chơi công bằng, minh bạch. Ảnh: Lâm Thế Để tạo dựng một sân chơi chuyên nghiệp cho những người nuôi chó, góp thêm phần nâng cao trào lưu nuôi chó giống quý của Nước Ta lên ngang tầm với những nước khác trên quốc tế, để người Nước Ta hoàn toàn có thể dắt những con chó do mình chiếm hữu, do mình nhân giống ra tham gia vào những cuộc thi trên quốc tế … nhiều người nuôi dòng chó Cộc cho rằng, VKA cần phải làm rõ hơn về bảng tiêu chuẩn về dòng chó quý của Nước Ta để mọi người hiểu rõ, không sợ hãi ; minh bạch hơn trong công tác làm việc kinh tế tài chính ; đồng thời quản trị ngặt nghèo việc cấp giấy ghi nhận, gắn chip cho mỗi con chó …
