Động vật có dây sống – Wikipedia tiếng Việt

Động vật có dây sống hay ngành Dây sống (danh pháp khoa học: Chordata) là một nhóm động vật bao gồm động vật có xương sống (Vertebrata), cùng một vài nhóm động vật không xương sống có quan hệ họ hàng gần. Chúng được kết hợp lại do ở một số giai đoạn trong cuộc đời thì chúng đều có dây sống- dây thần kinh ở lưng và rỗng, các khe hở thuộc hầu, trụ trong và đuôi có bắp thịt mở rộng về phía sau hậu môn. Tuy nhiên, một số nhà khoa học cho rằng những loài động vật có dây sống thực thụ cần phải có khoang túi thuộc hầu hơn là các khe hở.

Ngành Chordata được chia thành những phân ngành là : Urochordata ( động vật hoang dã có đuôi sống, Cephalochordata ( động vật hoang dã đầu sống, như lưỡng tiêm ) và Vertebrata ( động vật hoang dã có xương sống ). Ấu trùng của Urochordata có dây sống và dây thần kinh nhưng mất đi khi chúng trưởng thành. Cephalochordata có dây sống và dây thần kinh nhưng không có xương sống. Ở tổng thể những dạng Vertebrata, ngoại trừ cá mút đá myxin, dây thần kinh ở sống lưng là rỗng được vây quanh bởi xương sống bằng chất sụn hoặc chất xương và dây sống nói chung bị giảm đi .Ngành dây sống và hai ngành có quan hệ khác là Hemichordata và Echinodermata, tạo thành một siêu ngành gọi là Deuterostomia .

Người ta cũng đưa ra lý thuyết là ngành này có nguồn gốc là kết quả của sự thay đổi trong phát sinh loài, trong đó các dạng trưởng thành của loài vẫn giữ được các đặc điểm trước đó chỉ có ở dạng con non, diễn ra trong dạng tổ tiên nguyên thủy của chúng.

Các nhóm động vật hoang dã có dây sống hiện còn sống sót và những họ hàng của chúng được chỉ ra trong cây phát sinh loài dưới đây. Nó không trọn vẹn thích hợp với những nhóm theo phân loại học truyền thống lịch sử, vì phân loại động vật hoang dã có dây sống luôn biến hóa, quan hệ giữa chúng chưa được hiểu rõ .

Phần lớn các động vật phức tạp hơn sứa và các động vật Cnidarians khác được chia thành 2 nhóm, protostome và deuterostome, và động vật có dây sống thuộc nhóm deuterostome.[1] Có thể Kimberella có tuổi 555 triệu năm là thành viên thuộc nhóm protostome.[2][3] Nếu vậy, các nhánh protostome và deuterostome phải tách ra vào thời điểm trước Kimberella ít nhất 558 triệu năm, và do đó trước khi bắt đầu kỷ Cambri.[1] Ernietta hóa thạch Ediacaran có tuổi 549 – 543 triệu năm có thể là đại diện của deuterostome.[4]

Haikouichthys có tuổi 518 triệu năm ở Trung Quốc có thể được xem là nhóm cá được biết đến sớm nhất.[5]có tuổi 518 triệu năm ở Trung Quốc hoàn toàn có thể được xem là nhóm cá được biết đến sớm nhất .

Các hóa thạch của một nhóm chính deuterostome, echinoderm (các thành viên hiện đại của nhóm này gồm sao biển, hải sâm huệ biển) thì khá phổ biến vào đầu kỷ Cambri (542 triệu năm).[6] Hóa thạch Rhabdotubus johanssoni thuộc kỷ Cambri giữa đã được phân tích thuộc nhóm pterobranch hemichordate.[7] Các ý kiến khác nhau về liệu hóa thạch Yunnanozoon thuộc hệ động vật Chengjiang có từ Cambri sớm là hemichordate hay chordate.[8][9] Một hóa thạch khác là Haikouella lanceolata cũng từ Chengjiang được phân tích là một chordata và có thể là craniate, vì nó thể hiện các dấu hiệu của tim, động mạch, mang sơi, đuôi, dây thần kinh quấn nhau với não ở phần tận cùng phía trước, và mắt— mặc dù nó cũng có xúc tu quanh miệng của nó.[9] HaikouichthysMyllokunmingia cũng từ Chengjiang fauna được xem là cá.[5][10] Pikaia được phát hiện sớm hơn nhiều nhưng từ đá phiến sét Burgess Cambri giữa cũng được xem là động vật có dây sống nguyên thủy.[11] Mặc khác các hóa thạch của động vật có dây sống ban đầu là rất hiếm vì các động vật có dây sống không xương sống không có xương hoặc răng, và chỉ có một loài được thông báo là còn tồn tại trong kỷ Cambri.[12]

Phân loại học[sửa|sửa mã nguồn]

Phát sinh loài[sửa|sửa mã nguồn]

Chordata
Urochordata

Larvacea

Thaliacea

Ascidiacea

Cephalochordata

Craniata

Myxini

Vertebrata

Conodonta †

Cephalaspidomorphi †

Hyperoartia

Pteraspidomorphi †

Gnathostomata

Placodermi †

Chondrichthyes

Teleostomi

Acanthodii †

Osteichthyes

Actinopterygii

Sarcopterygii
void

Tetrapoda

Amphibia

Amniota
Synapsida†

void

Mammalia

Sauropsida
void

Aves

Lưu ý: Biểu đồ này chỉ ra quan hệ tiến hóa có thể là đúng nhất, bao gồm cả các đơn vị phân loại đã tuyệt chủng với ký hiệu †.

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Rate this post

Bài viết liên quan