Chó cắn – Wikipedia tiếng Việt

Chó cắn hay bị chó cắn là thuật ngữ chỉ về những cuộc tấn công của loài chó gây ra cho con người. Những con chó này bao gồm chó nhà hay chó hoang, chó thả rông không ai quản lý. Chó cắn là hiện tượng khá phổ biến trong xã hội do mức độ gắn bó chặt chẽ giữa chó và người trong đời sống hàng ngày và hiện tượng này trở nên phổ biến, tâm điểm trong truyền thông thế kỷ XX và XXI[1] nó còn được coi là một loại tai nạn thường hay gặp tại cộng đồng.[2] Ở Việt Nam có nhiều trường hợp trẻ bị chó cắn nát mặt hoặc đứt hẳn bộ phận sinh dục[3].

Tình hình chung[sửa|sửa mã nguồn]

Thông thường, ở thành phố, những con chó bị nhốt lâu trong chuồng thường cuồng chân, nên khi bị sổng ra dễ chạy nhảy khắp nơi và cắn lung tung, nguy khốn nhất là những con đã quen được cho ăn thịt sống. [ 4 ] Tại Hoa Kỳ nơi được ghi nhận là có khoảng chừng hai Tỷ Lệ dân số Hoa Kỳ tương tự với 4,7 triệu người bị chó cắn mỗi năm, [ 5 ] Trong những năm 1980 và 1990 ở Mỹ trung bình 17 trường hợp tử vong mỗi năm, trong khi ở những năm 2000 này đã tăng lên đến 26 %, trong đó 77 % chó cắn là từ những con vật cưng của mái ấm gia đình hoặc bè bạn và 50 % những cuộc tiến công xảy ra trên gia tài của chủ sở hữu chó. [ 6 ] Một thống kê khác cho thấy mỗi năm có 30 – 35 người chết ở Mỹ vì bị chó cắn. [ 7 ]

Tại Anh, mỗi năm có hơn 200.000 người bị chó cắn làm tiêu tốn chi phí y tế tới 3 triệu bảng. Cụ thể là mỗi năm có chừng 28.000 người bị chó cắn vào mặt, 19.000 trong số đó phải phẫu thuật thẩm mỹ để khôi phục dung nhan, nạn nhân phần nhiều là trẻ em và nhân viên đưa thư. Năm 2004 nước Anh có 2.652 người phải nhập viện vì bị chó cắn thì năm 2008 con số này tăng gấp đôi (5.221 người). Tại London, nếu năm 2003 chỉ có 58 trẻ em vào viện vì bị chó cắn thì năm 2008 con số này lên tới 496 trẻ. Từ năm 2005, ở Anh đã có 16 người bị chó cắn chết (trẻ em chiếm phần lớn). Hiện trung bình mỗi tuần có hơn 100 nạn nhân bị chó cắn nhập viện, tăng 66% so với 10 năm trước. Chưa kể hàng trăm con chó lành, chó hỗ trợ người tàn tật và các loại thú nuôi khác bị cắn chết mỗi năm.[8]

Một thống kê ở Nước Ta cho thấy, trong 110 trường hợp tử vong do chó dại cắn trên cả nước Nước Ta trong năm 2011 thì có đến hơn 40 nạn nhân dưới 14 tuổi. Vị trí mà trẻ thường bị chó tiến công là đầu, cổ và mặt. Nguyên nhân dẫn đến thực trạng là do trẻ 5-14 tuổi thường đùa nghịch với vật nuôi và chiều cao của khung hình của nhiều trẻ chưa tăng trưởng nên khi chó cắn thường bị thương ở những vị trí đầu cổ và mặt, khi trẻ nhỏ, kể cả người lớn bị chó cắn thì hậu quả về sức khỏe thể chất, ý thức và nghệ thuật và thẩm mỹ do vết cắn của chó để lại là vô cùng nặng nề, bởi vết thương do chó cắn thường làm da bị xé rách nát nên dễ nhiễm những loại tạp khuẩn, đặc biệt quan trọng là virus bệnh dại từ nước bọt và virus uốn ván từ móng của con chó. Những trường hợp bị chó cắn thường là trẻ nhỏ, vị trí bị tổn thương thường là vùng mặt nên rất nguy hại cho trẻ. Ngoài sự nguy cơ tiềm ẩn về vị trí tổn thương, một điều đáng lo lắng nữa là bệnh dại. [ 9 ]
Chó cắn người ở nhiều mức độ khác nhau từ vết trầy xước nhẹ cho đến những vết cắn nặng hơn và hoàn toàn có thể gây chết người, có trường hợp nạn nhân bị tử trận do chó dại cắn xảy ra ở nhiều địa phương [ 2 ] do sự tiến công kinh hoàng, nhất là đối tượng người tiêu dùng trẻ nhỏ bị chó cắn thì có rủi ro tiềm ẩn tổn thương càng lớn nhất là những con chó thuộc giống chó tây to lớn cắn đến mức toác đầu, đứt cánh tay, nguy khốn đến tính mạng con người trẻ nhỏ. [ 4 ] Ngoài ra chó cắn cũng hoàn toàn có thể dẫn đến rủi ro tiềm ẩn con người bị bệnh dại do bị chó dại cắn. Chó cắn gây ra nhiều hậu quả về sức khỏe thể chất, quan hệ hội đồng, tình làng nghĩa xóm, [ 10 ] [ 11 ] và đặc biệt quan trọng là về mặt pháp lý. Theo lao lý của Bộ Luật dân sự Nước Ta [ 12 ] thì chủ sở hữu súc vật phải bồi thường thiệt hại do súc vật gây ra cho người khác, nếu người bị thiệt hại trọn vẹn có lỗi trong việc làm súc vật gây thiệt hại cho mình thì chủ sở hữu không phải bồi thường. [ 13 ]Một số người cho rằng chó chăn cừu Đức có tiếng hay cắn và vì lý do đó bị cấm ở 1 số ít nơi. [ 14 ] Tuy nhiên, chó chăn cừu Đức là một trong năm giống chó được ưu thích nhất tại Mỹ, [ 15 ] và những chú chó được huấn luyện và đào tạo chu đáo cũng như được làm quen với người có tiếng là bảo đảm an toàn. Tại Mỹ, có nguồn cho rằng chó chăn cừu Đức hay cắn hơn những giống chó khác, và có lẽ rằng hay tiến công những giống chó nhỏ hơn. [ 16 ] Một báo cáo giải trình tại Úc năm 1999 đưa ra thống kê cho thấy chó chăn cừu Đức là giống chó hay cắn người vào hàng thứ ba tại một số ít địa phương tại Úc. [ 17 ] Tuy nhiên một nghiên cứu và điều tra lê dài 24 năm tại Mỹ cho thấy chó chăn cừu Đức không chiếm hầu hết trong những vụ tiến công người tại Mỹ [ 18 ]Theo Trung tâm phòng chống và trấn áp dịch bệnh Hoa Kỳ, ” không có cách nào xác lập đúng chuẩn số lượng chó của mỗi giống, và do đó không thể nào kiểm định đúng mực giống chó nào dễ cắn và giết người hơn. ” [ 19 ] Tương tự vậy, theo Thương Hội bác sĩ thú y Hoa Kỳ, ” có vài nguyên do vì sao khó xác lập tỷ suất cắn người của một giống hay so sánh tỷ suất giữa những giống. Thứ nhất, giống chó hoàn toàn có thể được báo cáo giải trình sai, và chó lai thường được báo là chó thuần chủng. Thứ hai, số vụ cắn người diễn ra tại một địa phương thường không được biết đến, nếu như không phải là vụ gây thương tích nghiêm trọng. Thứ ba, số lượng chó của một giống tại một địa phương không được biết rõ, vì ít khi tổng thể những chú chó đều được ĐK, và số liệu ĐK hiện tại không hoàn tất. ” [ 20 ]Thêm vào đó, những nghiên cứu và điều tra dựa trên số vụ cắn người được ” báo cáo giải trình “, khiến cho chương trình tivi National Geographic Channel, The Dog Whisperer, Tóm lại rằng những giống chó nhỏ thường hay cắn người hơn những giống chó lớn, nhưng thường không được báo cáo giải trình. [ 21 ] Thêm vào đó, theo chương trình ti-vi Geographic Channel, Dangerous Encounters, lực cắn của chó chăn cừu Đức là 108 kg ( so với chó Rottweiler, 136 kg, chó Pit bull, 106.5 kg, chó Labrador Retriever, khoảng chừng 56.6 kg, hoặc con người khoảng chừng 77 kg ), nghĩa là cần ghi nhận tác động ảnh hưởng của vết cắn và thương tích gây ra, và ghi nhận sự độc lạ giữa một vụ chó tiến công người với đặc tính ” hung ác ” của chó. [ 22 ]
Chó nuôi giữ nhà thường là loại dữ và khôn lanh. Nó không thích và thường tiến công người ăn mặc luộm thuộm, tóc nhuộm, đi dép lẹp xẹp, giọng nói âm lượng lớn. Khi sắp xông vào ai, chó thường nhìn thẳng vào mắt người đó, thân chồm về trước, nhe răng, gầm gừ … Chúng biết con người hay dùng tay, chân để chống trả nên thứ nhất chó thường cắn tay, chân của nạn nhân, kế đến là cổ. Khi sắp bị chó tiến công thì nên đứng im, đừng bỏ chạy, còn bị tiến công thì không nên chống trả, bởi bản tính hung tàn, nếu bị đối phương kháng cự thì chó càng dữ tợn, cắn mạnh. Hãy nhanh gọn nằm úp mặt xuống đất, hai bàn tay xen kẽ để sau cổ, khuỷu tay bịt kín tai để không bị tác động ảnh hưởng nhiều đến những bộ phận quan trọng của khung hình .Không được động đậy, đồng thời hãy la to kêu cứu. Hoặc nếu có bức tường thì đứng im, mặt úp và dựa người vào tường. Nếu gần đó có cây cối thì nhanh gọn trèo lên. Trường hợp biết bơi, nếu có hồ nước thì nhảy xuống. Những cách trên chỉ hạn chế thương tật do bị chó tiến công. Ngoài ra hoàn toàn có thể kêu đại tên của chúng ví dụ điển hình như ky, lu, nich, giôn …, nếu kêu đúng tên, nó sẽ trong thời điểm tạm thời khựng lại. Muốn cứu một người đang bị chó tiến công thì phải thật bình tĩnh. Tìm một đoạn cây cứng, vừa vờ vịt tiến công chó, vừa lùi chậm về sau. Cách này nhằm mục đích mục tiêu lôi cuốn chó về phía mình để người bị chó cắn có thời hạn thoát thân [ 23 ] .

Những con chó ngoại nhập thường rất dễ phản chủ, tức là cắn luôn cả chủ và những người trong nhà hay hàng xóm nếu không tìm hiểu và nuôi dạy đúng cách, do đó khi nuôi cần tìm hiểu về giống chó đó từ tính tình cha mẹ, ông bà nó và cuối cùng, phải hiểu tính tình con chó mình đang nuôi. Tuy rằng những giống chó dữ đã được nhân giống sàng lọc để tính tình hiền hơn, thích hợp với cuộc sống con người hiện nay. Một số giống chó đã hiền hơn rất nhiều so với tổ tiên của nó, nhưng bản năng vẫn còn tiềm ẩn, bản năng hung dữ của chúng có thể trỗi dậy bất ngờ nếu bị đánh thức hay bị kích thích.[24]

Biện pháp quan trọng là những mái ấm gia đình có vật nuôi trong nhà cần rất là thận trọng, súc vật phải được tiêm chủng vừa đủ, có rọ mõm bảo đảm an toàn và luôn trong tầm trấn áp của chủ. Đối tượng trẻ nhỏ cần luôn được người lớn trông nom, chăm nom cẩn trọng, không được để những bé ở một mình, dù bất kể khi nào, ở đâu, kể cả trong thời hạn ngắn. [ 4 ] Cần có những lao lý của pháp lý để kiểm soát và điều chỉnh hoạt động giải trí nuôi chó, mèo và những vật nuôi khác, đặc biệt quan trọng là những loại quái vật hung tàn. Chủ nuôi chó phải tiếp tục xích chó, nuôi chó trong nhà, không được thả rông để chó cắn người. Ở những thành phố, thị xã, thị xã, khu dân cư, khi dắt chó ra nơi công cộng phải có dây xích, phải đeo rọ mõm … [ 24 ]
Một vết cắn do chó gây raNếu có con bị chó cắn, việc tiên phong cần làm là đưa ngay bé tới bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất. Vết chó cắn cực kỳ nguy khốn, nhất là chó đi lạc. Cũng không được xem thường nếu con chó đó là vật nuôi trong nhà vì chúng vẫn mang một lượng bệnh và mầm bệnh trong miệng. Điều quan trọng thứ nhất là làm sạch vết thương do chó cắn. [ 25 ]Đầu tiên là đưa nạn nhân rời xa ra khỏi con chó và theo dõi con chó đó trong thời hạn từ 7 đến 15 ngày, [ 26 ] nên giữ, nhốt con chó lại để theo dõi, không nên giết ngay con chó vì sẽ làm mất năng lực theo dõi. Sơ cứu vết thương bằng cách rửa vết cắn với nước xà phòng, người sơ cứu phải quan tâm đeo găng tay và dùng bàn chải cọ khi rửa. Có thể sát khuẩn tại chỗ bằng nước muối hoặc dung dịch sát khuẩn để rửa vết thương, dùng băng bó lại vết thương và chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế. [ 26 ]Các trường hợp phải tiêm vaccine phòng bệnh dại cho nạn nhân khi con chó cắn bị hoài nghi mắc bệnh dại hoặc biết chắc như đinh con chó cắn là chó dại. Các trường hợp bị chó cắn vào vùng đầu, mặt, cổ, bàn tay hoặc bị nhiều vết cắn cũng được khuyến nghị tiêm vaccine phòng bệnh dại. [ 2 ] Tuy nhiên không nhất thiết khi bị chó cắn là phải tiêm phòng mà cần theo dõi con chó đó .
Theo lao lý ở một số ít nước thì trong thực tiễn, người nuôi chó sẽ phải bồi thường nếu để chó cắn người khác. [ 10 ] [ 27 ] Nuôi chó nhưng thả rông sẽ bị phạt tiền, để cắn người sẽ phải bồi thường ngân sách. Ngoài việc tiêm phòng ngừa dại bắt buộc, chó dữ phải được rọ mõm khi dắt nơi công cộng. Cá nhân nuôi chó phải liên tục xích chó, nuôi chó trong nhà, không được thả rông, để chó cắn người. Ở những thành phố, thị xã, thị xã, khu dân cư, khi dắt chó ra nơi công cộng phải có dây xích, phải rọ mõm ( so với loài chó dữ ) và có người dắt. Không để chó đi long dong ngoài đường phố làm mất vệ sinh nơi công cộng [ 28 ] .Ở Nước Ta, pháp lý có pháp luật việc nuôi chó phải ĐK với trưởng thôn hoặc tổ trưởng tổ dân phố để lập list trình Ủy ban nhân dânn phường, xã cấp sổ quản trị chó đồng thời phải chấp hành pháp luật tiêm phòng bệnh dại định kỳ và bổ trợ của cơ quan thú y. Thường xuyên xích chó, nuôi chó trong nhà, không được thả rông, để chó cắn người và tại những thị xã, thị xã, khu dân cư khi dắt chó ra nơi công cộng phải có dây xích, phải rọ mõm và có người dắt, không để chó đi long dong ngoài đường phố làm mất vệ sinh nơi công cộng và chịu mọi nghĩa vụ và trách nhiệm khi để chó chạy rông cắn người hoặc cản trở phương tiện đi lại giao thông vận tải gây tai nạn đáng tiếc. [ 10 ] [ 29 ]

Trong văn hóa truyền thống[sửa|sửa mã nguồn]

Trong tiếng Việt có một số thành ngữ, tục ngữ liên quan đến việc chó cắn như:

• Chó cắn áo rách: Chỉ về hoàn cảnh bi đát lại gặp xui rủi
• Chó cùng cắn dậu: Chỉ về hoàn cảnh đường cùng
• Chó cùng dứt đau: Chỉ về hoàn cảnh đường cùng và phản ứng dữ dội
• Chó dữ mất bạn hiền: Chỉ về quan hệ xã hội
• Vợ dữ mất họ, chó dữ mất láng giềng: Chỉ về quan hệ xã hội
• Chó khôn chớ cắn càn: Một câu đối của Trạng Quỳnh
• Hai chó cắn nhau cùng rách miệng: Chỉ về sự tương tàn gây hậu quả cho cả hai một cách mù quáng.

Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh