Khỉ vàng – Wikipedia tiếng Việt

Khỉ vàng (Danh pháp khoa học: Macaca mulatta) có phạm vi phân bố ở Afghanistan; Bangladesh; Bhutan; Trung Quốc; Ấn Độ (Punjab, Orissa, Nagaland, Mizoram, Meghalaya, Manipur, Maharashtra, Madhya Pradesh, Jharkand, Jammu-Kashmir, Himachal Pradesh, Haryana, Andhra Pradesh, West Bengal, Uttaranchal, Uttar Pradesh, Tripura, Sikkim, Rajasthan, Gujarat, Chattisgarh, Bihar, Assam, Arunachal Pradesh); Lào; Myanmar; Nepal; Pakistan; Thái Lan; Hoa Kỳ và Việt Nam[2]

Tại Nước Ta, chúng phân bổ từ biên giới phía Bắc Nước Ta tới những tỉnh Tây Nguyên [ 3 ]. Khỉ vàng là nguồn nguyên vật liệu đầu để sản xuất hàng chục triệu liều văcxin bại liệt mỗi năm, góp thêm phần vào việc giao dịch thanh toán trọn vẹn bệnh bại liệt tại Nước Ta vào những năm 2000 [ 4 ], chúng đang được nuôi rất nhiều ở hòn đảo Rều thuộc Quảng Ninh với số lượng hơn 1.000 thành viên .Tên tiếng Anh : Rhesus Monkey, Rhesus Macaque. Người ta còn gọi là khỉ vàng. Chữ “ vàng ” có nghĩa là chúng quý như vàng chứ không phải do chúng có lông màu vàng vì lông khỉ màu xám đất nhạt, xen lẫn lông vàng, đó chính là “ giá trị vàng ” của những con khỉ [ 5 ]. Ở Nước Ta, khỉ vàng còn có những tên khác như khỉ đỏ đít, khỉ đàn ( trong tiếng Việt ), Tu lình, Tăng kè ( trong tiếng Tày ), Bộc ( tiếng Mường ), Tu lình đeng ( tiếng Thái ), Lia pả tra ( tiếng Mông ) [ 6 ] .

Khỉ vàng này có thể sống trong điều kiện dao động rất lớn của nhiệt độ môi trường, lượng mưa cũng như độ cao. Từ vùng rất lạnh tới vùng nóng gần 50 °C, từ nơi rất khô tới nơi có lượng mưa hàng năm 10000 mm và từ độ cao so với mặt nước biển tới 3050m. Chúng thích sống trong các khu rừng nguyên sinh, thứ sinh, rừng khô, rừng hỗn giao, rừng tre nứa, rừng ngập nước, rừng thưa nhiệt đới, rừng thông, cây bụi, rừng ẩm nhiệt đới, gần khu nông nghiệp. Chúng sống tới độ cao 3000m. Nước là yếu tố ngăn cản của sự phân bố[3].

Ở Nước Ta, trước năm 1975, phân loài này còn gặp rất thông dụng ở những khu rừng những tỉnh phía Bắc tới Tây Nguyên trên diện tích quy hoạnh ước tính khoảng chừng > 20.000 km2. Từ năm 1975 trở lại đây thực trạng của phân loài đổi khác rõ ràng. Số lượng quần thể giảm mạnh. Số lượng tiểu quần thể lúc bấy giờ khoảng chừng 50 do nơi cư trú bị xâm hại, rừng bị chặt phá, diện tích quy hoạnh rừng tự nhiên bị thu hẹp và đây là đối tượng người dùng săn bắt để lấy thịt, nấu cao, kinh doanh và xuất khẩu. Từ năm 1962, khỉ vàng khởi đầu được nuôi theo chiêu thức bán tự nhiên tại trại chăn nuôi hòn đảo Rều, khỉ vàng tổ chức triển khai nhân nuôi với số lượng hàng nghìn con để sản xuất vacxin từ đó hòn đảo Rều có một vương quốc khỉ vàng quần tụ sinh sống. Hơn 1.000 con khỉ vàng được nuôi trên hòn đảo Rều Giao hàng sản xuất văcxin và những khu công trình nghiên cứu và điều tra y học. Đây là những chú khỉ được nuôi để sản xuất văcxin bại liệt và ship hàng nhiều khu công trình nghiên cứu và điều tra y học [ 7 ] .
Một con khỉ vàng ở Nước TaKhỉ vàng có thân màu nâu, phần mông, hai bên hông và đùi màu nâu đỏ, nhìn chung, body toàn thân màu nâu vàng [ 8 ]. Con trưởng thành mặt có màu đỏ. Lông trên đỉnh đầu ngắn, phía sau thân màu nâu nhạt hơn phía trước. Đuôi có độ dài trung bình ngắn hơn 3/4 chiều dài đầu và thân, được phủ một lớp lông tốt. Vùng mông ngoài và đùi có màu hung đỏ, da quanh chai mông tròn, không có lông. Khỉ cái mang thai khoảng chừng 6 tháng, đẻ một con và nuôi con nhỏ bằng sữa. Tuy nhiên, cũng có trường hợp khỉ cái đẻ sinh đôi. Khỉ vàng 4 tuổi là trưởng thành, chúng có tuổi thọ trung bình 25 năm [ 9 ]. Chúng là loài hoạt động giải trí ban ngày, phần nhiều dưới đất, một phần trên cây. Tuổi thành thục từ 42-48 tháng, thời hạn mang thai 164 ngày. Khoảng cách giữa những lần sinh 12-24 tháng. Thời gian sống 29 năm Thời gian sinh sản trong năm khoảng chừng 3-6 tháng. Khỉ có tuổi thọ khoảng chừng 25 năm, có con sống được đến 30 năm [ 5 ] .Hiện trên hòn đảo Rều ở Nước Ta có khoảng chừng 1.000 con khỉ những loại được nuôi, sinh sống trong điều kiện kèm theo bán hoang dã, khỉ ở đây là giống khỉ lông vàng đuôi ngắn, phân loài khỉ vàng này có khung hình tương đối sạch, ít bị nhiễm những mầm bệnh hơn những loài khỉ khác, Cơ thể sinh học của loài khỉ gần giống với người nên dễ nhiễm những căn bệnh giống người, mỗi năm trên hòn đảo có khoảng chừng 150 khỉ con được sinh ra. Khỉ trên hòn đảo là giống lông vàng đuôi ngắn, tuổi thọ trung bình khoảng chừng 30 năm. Khỉ mẹ mang thai 6 tháng và hoàn toàn có thể đẻ 7-10 lứa. Khỉ trên hòn đảo sống theo đàn khoảng chừng 30-50 con, mỗi đàn có một khỉ chúa là con đực to lớn, khoẻ nhất. Mỗi khỉ chúa thường sở hữu 3-4 con cháu [ 10 ] .Khỉ được chọn ra để chiết vắc-xin thường là khỉ con một năm rưỡi đến hai năm tuổi, có khối lượng khoảng chừng 2,5 kg ( khỉ trưởng thành nặng trung bình từ 6 – 7 kg, có con nặng tới 13 kg ) [ 5 ]. Những chú khỉ đủ tiêu chuẩn được lựa chọn thực thi điều tra và nghiên cứu là những chú khỉ trong độ tuổi 1,5 – 2 năm tuổi, cân nặng từ 1,5 – 2 kg và thường chọn khỉ đực để điều tra và nghiên cứu vì khỉ cái còn dùng để sinh sản. Trung bình khỉ đẻ 1 con / lứa, khi còn sung sức thì 1 năm / 1 lứa, sau đó thì cứ 2 – 3 năm / lứa. Một khỉ cái một cuộc sống chỉ đẻ được từ 7 – 10 lứa. Tuổi thọ trung bình của khỉ vàng là 30 tuổi. Khi 4 tuổi là những chú khỉ mở màn vào tuổi tình yêu [ 11 ] .

Trong tự nhiên, khỉ vàng sống thành nhóm tới 50 cá thể. Chúng sống theo từng bầy, mỗi bầy có một khỉ chúa[11]. Cấu trúc đàn dạng nhiều đực, nhiều cái. Trong đêm thường con cái sống tập thể. Con đực đầu đàn tuy có dẫn đầu nhưng thường ở phía ngoài của nhóm. Thông thường, số lượng cá thể trong đàn thường lớn 10-50 con có khi tới 90 con. Khi chúng kêu tiếng “hu hi hu hi” là tiếng gọi bầy đàn đến lấy thức ăn, tiếng “chí chóe” là tiếng mâu thuẫn đang có xô xát, tiếng “cách cách” của khỉ chúa là tiếng báo hiệu cho bầy đàn có nguy hiểm[11]. Riêng tại đảo Rều, Đàn khỉ trên đảo chia thành nhiều bầy, mỗi bầy do một chú khỉ đực trưởng thành thống lĩnh cư trú một vùng[4] Khỉ thường sống theo đàn khoảng 30 – 50 con/đàn, mỗi đàn có một con đầu đàn gọi là khỉ chúa, là con khỉ đực to lớn và có sức khoẻ nhất trong đàn. Mỗi khỉ chúa thường sở hữu đến 3 – 4 khỉ cái.

Khỉ vàng cũng tham vọng tranh giành quyền lực tối cao, cũng yêu thương mãnh liệt, cũng thù, ghét, đau buồn khi đồng loại qua đời. Những đêm trăng sáng chúng cả hòn đảo mất ngủ với khỉ, bởi có trăng chúng đi chơi suốt đêm. Chúng nô đùa, con nào có bạn tình rồi thì cùng ngồi áp vào nhau ngắm trăng. Trước khi chết vì già hay ốm đau, khỉ thường tìm đến máng nước của trạm xây ở khu vực nhà ăn của khỉ, để uống ngụm nước sau cuối trong đời rồi chết ở đó. Có con khỉ yếu quá không về được với máng nước, được đàn khỉ khênh về. Có khi con khỉ chết được mang chôn, đàn khỉ cũng kéo đến bên mộ ngồi thần ở đó mấy hôm, trông hình dáng rất buồn rầu [ 5 ] .Khỉ ở hòn đảo Rều mưu trí và nó cũng có linh cảm như con người, khi bắt chúng để sẵn sàng chuẩn bị hiến thân nó cũng khóc cũng buồn rầu và sợ hãi, những khi cho nó uống thử vaccin thì nhiều con cũng gan lỳ, phản đối lắm nhưng nó cũng biết nhìn vào ánh mắt của cán bộ để xử sự. Mỗi lần phải bắt khỉ con thì thấy sự quấn quýt của mẹ con khỉ, khỉ mẹ đều giữ chặt con không cho ai đụng đến. Khi đã bị mất con, khỉ mẹ sẽ hằn học với cả những người coi sóc hằng ngày, buồn bã một thời hạn dài [ 4 ]. Tình mẫu tử của khỉ rất đặc biệt quan trọng, chuẩn bị sẵn sàng quyết tử tính mạng con người để bảo vệ con. Nếu khỉ con không may bị bệnh mà chết, khỉ mẹ vẫn ôm xác trong lòng không rời, rất lâu sau mới mang chôn ở gốc cây [ 10 ]. Chúng là khỉ bán tự nhiên nên cũng có nhiều đổi khác trong tập tính so với khỉ tự nhiên trọn vẹn, như thời hạn sinh sản đổi khác, bản năng đấu tranh sống sót cũng hiền hơn khỉ trong tự nhiên vì chúng không phải đi kiếm thức ăn. Nhưng khi mình không có thiện cảm với nó, vờ vịt hù dọa, nhử thức ăn thì lần sau không khi nào hoàn toàn có thể lại gần được nó [ 11 ] .Có những cuộc tranh giành ngôi vị đầu đàn giữa hai con khỉ lớn trong đàn. Chúng xông vào cắn xé nhau rất mãnh liệt, chúng nhảy tót lên cây rồi đuổi nhau. Cả một vùng rừng cây náo động bởi hàng trăm con khỉ cùng đu mình, những cành cây rung ào ào như gặp bão. Tiếng khỉ kêu chí choé rồi khuất xa dần. Cuộc chiến như thế này thường diễn ra, được coi như một cuộc “ bầu chọn ” khỉ chúa trong đàn khỉ. Khỉ chúa đều là khỉ đực to lớn, bởi ngoài việc có sức khoẻ bảo vệ đàn, khỉ chúa còn phải bảo vệ thoãn mãn tình dục cho những khỉ cái trong đàn. Khỉ chúa tìm cách chiếm hữu toàn bộ những khỉ cái còn trẻ và vô hiệu những con đã già. Các con khỉ đực khác trong đàn chỉ được phép quan hệ với những con khỉ do khỉ chúa loại ra [ 5 ] .

Địa vị của khỉ chúa cũng không được ổn định. Khỉ chúa tham lam giành hết các con cái mà nó thích trong đàn, lại bạc tình loại bỏ các con khỉ mà nó đã chán, nên khỉ chúa thường bị các con khỉ đực trong đàn và bị ngay các con khỉ thê thiếp của nó ghen ghét. Lũ khỉ cái khi có cơ hội là hùa vào một phe với con khỉ đực mới nổi, đánh đuổi con khỉ chúa ra khỏi đàn để “bầu” vị trí lãnh đạo mới. Con khỉ chúa mới cũng không bao giờ dùng lại đám “thê thiếp” của khỉ chúa cũ, nhưng đám khỉ cái cũng không vì thế mà phật lòng, bù lại chúng được tự do tìm bạn tình. Con khỉ bại trận tuy đã mất vị trí thống lĩnh, nhưng thường nó cũng không chịu dưới trướng con khỉ nào. Nó sống lang thang cô độc và thường tỏ ra xấu tính, hay ăn trộm thức ăn trong nhà bếp của các cán bộ trên đảo, hoặc trêu ghẹo bắt nạt khỉ con, khỉ cái[5].

Chế độ ăn[sửa|sửa mã nguồn]

Thức ăn hầu hết của chúng là quả, hạt, lá, nõn cây, cỏ, 1 số ít bộ phận khác của cây và 1 số ít động vật hoang dã không xương sống. Gần 100 loài cây được dùng làm thức ăn. Khi nuôi nhốt, tùy vào lịch trong tuần mà sẽ bổ trợ trái cây tráng miệng theo mùa cho khỉ như chuối, táo, lê, dưa hấu [ 4 ]. Thức ăn của khỉ nuôi là gạo, đỗ đen, đỗ tương, lạc ( đậu phộng ) nấu chín kèm theo những loại hoa quả, mùa nào thức ấy. Hoa quả ăn theo mùa nào thức đấy mùa mía cho ăn mía đen, mía thuốc ; dưa hấu, cam, ổi xanh, chuối xanh. Thức ăn mà khỉ vàng này thích ăn nhất là hai loại quả : chuối xanh, trứng gà ( hút sống ) [ 11 ]. Riêng chính sách dinh dưỡng phải chú ý quan tâm tùy theo mùa. Mùa tình yêu phải cho ăn hoa quả nhiều hơn thông thường ( thường mùa tình yêu của khỉ là vào khoảng chừng tháng 8 âm lịch, tức tháng 9-10 dương lịch ). Thậm chí có những mùa tình yêu của khỉ, còn cho thêm cả giá đỗ vào thức ăn của chúng .Ngày cho khỉ ăn hai lần vào 9 h và 13 h30 [ 10 ] Trong bữa ăn, khỉ chúa, khỉ cái và khỉ con ăn vòng trong còn những con khỉ khác ăn vòng ngoài [ 5 ]. Khi cho khỉ ăn cũng phải rất chú ý quan tâm, nếu không sẽ có những con khỉ bị đói. Tập tính của khỉ là đi theo bầy, bầy nào có khỉ chúa mạnh nó sẽ đi tranh địa phận và ăn trước, ăn no nê, sau đó đàn yếu mới được vào ăn những thức ăn còn lại. Nếu thấy thức ăn bị hết sạch có nghĩa là sẽ có con khỉ bị đói. Thường thì khỉ mang thai 6 tháng. Vào mùa sinh sản cũng phải quan tâm cho ăn nhiều hoa quả hơn thông thường để khỉ cái có chất cho con bú [ 11 ] .Hàng ngày, những cán bộ trên hòn đảo Rều cho khỉ ăn 2 bữa cơm gạo lứt và chuối, khi đó vai trò của khỉ chúa được biểu lộ rõ. Khỉ chúa thường ăn trước cùng với khỉ cái và khỉ con rồi mới đến những con khác. Khi phát hiện khỉ của đàn khác đến quấy phá, khỉ chúa tỏ rõ là con thống trị, nó canh cho cả đàn ăn no nê rồi ăn ở đầu cuối. Khỉ ở đào Rều chia nhau ra thành những đàn nhỏ, mỗi đàn khoảng chừng 30-50 con. Đàn khỉ đông hay ít phụ thuộc vào vào khỉ chúa mạnh hay yếu. Đàn khỉ có khỉ chúa mạnh hơn có nhiều lợi thế, khi ăn chúng được ăn trước, đàn khỉ khác cứ đứng thập thò bên ngoài đợi đàn khỉ mạnh ăn xong mới đến lượt [ 5 ] .
Khỉ vàng sống theo đàn, mỗi con khỉ chúa sở hữu 10-12 con vợ trẻ. Tuy nhiên, trong đàn còn có nhiều con khỉ đực đến tuổi trưởng thành, nhưng bị lép vế nên thường tụ tập thành một nhóm chơi đùa với nhau. Đến mùa sinh sản, những cô khỉ cái thường bám riết lấy khỉ chúa, gạ gẫm giao phối. Con khỉ cái nào tốt mã ( béo múp, lông mượt, mắt sáng ) biết cách chiều chuộng khỉ chúa sẽ được chăm sóc giao phối thứ nhất. Cho đến khi nó đó mang thai, thì con khỉ khác mới có thời cơ được giao phối với con khỉ chúa. Bình quân, tuần trăng mật của đôi khỉ diễn ra trong vòng một tuần lễ ( 7 ngày ), sau đó khỉ cái làm mẹ [ 9 ] .Khỉ vàng có đặc tính gần giống người, những cô khỉ cái rất thích được làm thiếp yêu của người anh hùng ( khỉ chúa ), mặc dầu là đứng thứ thấp cũng vẫn gật đầu. Bởi khi đi bên khỉ chúa, những con khỉ vàng cái được bảo đảm an toàn, được ăn nhiều của ngon, vật lạ và trên hết là được những con khỉ khác trong bầy tôn trọng, không ai dám chọc ghẹo. Trong khi đó, nhiều con khỉ đực tài hèn, sức mọn khác trong bầy đàn vẫn phải tuân thủ sự chỉ huy của khỉ chúa [ 9 ]. Một năm có 4 mùa, mùa tình yêu ( sinh sản ) của khỉ vàng rơi vào mùa thu. Vào mùa tình yêu, khỉ cái đến tuổi trưởng thành con nào, con nấy đều trút bỏ vẻ e ấp, hiền dịu thường ngày, thay vào đó là mắt la, mày liếc, tính cách sồn sồn, tìm đủ mọi cách để khỉ đầu đàn và những con khỉ đực khác quan tâm, thân mật. Không giống như nhiều loài động vật hoang dã khác, khỉ cái thường dữ thế chủ động tìm đến khỉ đực, biểu lộ tình cảm trước với bạn tình. Các chiêu trò mà những con khỉ cái thường làm là bắt rận, chải lông, vuốt ve con khỉ đực mà mình yêu quý .Nói chung, khỉ cái thường chú động gạ con đực quan hệ. Nếu thành công xuất sắc, khỉ đực sẽ làm cho chúng khoái cảm đến khi mang thai. Trong những ngày động dục, con khỉ đực chỉ đi với một bạn tình. Cho đến khi con khỉ cái cảm nhận đã mang thai, liền tự tách đôi và không cho con khỉ đực giao phối nữa. Lúc này con khỉ đực liên tục đi tìm bạn tình mới. Thông thường, khỉ cái cho khỉ đực quan hệ một tuần thì thôi [ 9 ]. Tiêu hao nhiều nguồn năng lượng cho chuyện giao phối trong mùa sinh sản, những chú khỉ đực ở hòn đảo Rều được tẩm bổ thêm nhiều thức ăn có giá trị dinh dưỡng, đặc biệt quan trọng là giá đỗ. So với những chú khỉ ngoài tự nhiên, sức giao phối của khỉ nuôi bán tự nhiên trên hòn đảo Rều có phần nổi trội hơn, điều này bộc lộ ở sự lê dài mùa sinh sản muộn hơn so với khỉ sống ngoài tự nhiên [ 9 ] .Khi trời đất sang thu, khí hậu thoáng mát, những con khỉ vợ đến mùa động dục mới cạnh tranh đối đầu, vẽ ra đủ trò để điệu đàng khỉ đực giao phối. Lúc này, bản lĩnh con đực của khỉ vàng mới được phát ra. Bản lĩnh đàn ông của khỉ vàng hoàn toàn có thể đạt tới cả cao, một ngày hoàn toàn có thể giao phối được 30 lần mà không hề có tín hiệu căng thẳng mệt mỏi hay ốm yếu. Đặc biệt là vào mùa giao phối ( sinh sản ), mỗi con khỉ vàng đầu đàn hoàn toàn có thể phân phối 10-12 con khỉ vợ trẻ cho đến khi mang thai mới thôi mà thân thể vẫn tráng kiện, sung mãn, có con khỉ chúa một ngày giao phối đến 30 lần. Vừa mới quan hệ với bạn tình xong, độ mươi phút lại hoàn toàn có thể liên tục chuyện phòng the mà phong độ vẫn không hề giảm sút, mặc dầu giao phối rất nhiều lần trong một ngày, nhưng sức khỏe thể chất của khỉ đực vẫn sung mãn, hừng hực [ 9 ] .Nhiều con khỉ cái trong lúc bị khỉ chúa không chăm sóc đã tự đi tìm bạn tình cho riêng mình. Những con khỉ đực lép vế trong đàn sẽ là đối tượng người dùng để những con khỉ thất sủng này gạ tình. Ngoài tự nhiên, không có chuyện khỉ cái ngoại tình, do vậy dễ dẫn đến chuyện quan hệ cùng huyết thống làm bầy khỉ mắc nhiều bệnh tật, chết yểu. Đây là nguyên do lý giải vì sao bầy khỉ vàng ngoài tự nhiên chỉ có khoảng chừng 15 con. Còn ở hòn đảo Rều, có nhiều khỉ cái ngoại tình nên giảm nhiều tỷ suất quan hệ đồng huyết, rất tốt cho sự tăng trưởng của đàn khỉ [ 9 ]. Khi ngoại tình, hai con khỉ đực và khỉ cái phải đương đầu với sự trừng phạt khắc nghiệt của con khỉ đầu đàn nếu như bị nó phát hiện. Có khi con khỉ chúa nổi xung, mắt hằn những tia máu, tức giận cắn gãy cổ một con khỉ đực trong đàn vì dám ngoại tình với một con khỉ cái mà nó yêu quý. Các con khỉ khác trong đàn đứng xung quanh quan sát còn la ó, reo hò cổ vũ cho trận đánh kinh hoàng của khỉ chúa. Sau đó khỉ cái ngoại tình mang thai và sinh một con khỉ con kháu khỉnh, đáng yêu. Khỉ chúa đã bỏ lỡ mọi chuyện, không hề đánh hay họa nạt con khí con này [ 9 ] .

Một con khỉ vàng bị giết ở Việt Nam

Khỉ vàng thường được nuôi làm cảnh ở nhà riêng, nhà hàng quán ăn, khách sạn hoặc những cơ sở kinh doanh thương mại khác [ 12 ]. Được sử dụng trong sản xuất vacxin chống bệnh bại liệt trẻ nhỏ, làm vật mẫu, đối tượng người tiêu dùng nghiên cứu và điều tra khoa học. Khỉ vàng được lựa chọn là đối tượng người dùng nghiên cứu và điều tra của những đề tài khoa học cũng như kiểm định chất lượng, thử nghiệm tiền lâm sàng nhiều loại sản phẩm sinh học và văcxin. Năm 1962, hòn đảo Rều được Bộ Y tế góp vốn đầu tư thành trại nuôi khỉ để điều tra và nghiên cứu y học ship hàng sản xuất những loại văcxin phòng bại liệt, viêm gan A, thuốc phòng chống virút H5N1. Người ta dùng tế bào thận của loài khỉ vàng để điều chế những loại văcxin giúp khống chế nhiều bệnh tật truyền nhiễm nguy khốn [ 7 ] .Những con khỉ được lựa chọn sẽ được nuôi cách ly và kiểm tra xác nhận không có mầm bệnh, đưa về Trung tâm Nghiên cứu, sản xuất văcxin và sinh phẩm y tế ( POLYVAC ). Sau đó, những chuyên viên tại đây sẽ phẫu thuật lấy thận, tách những tế bào thận riêng rẽ để nuôi cấy trên những chai thủy tinh bằng thiên nhiên và môi trường tăng trưởng, khi tế bào đã tăng trưởng phủ kín một lớp trên mặt phẳng chai sẽ được gây nhiễm chủng virút polio đã giảm độc lực. Chủng virút này nhân lên trên tế bào, trưởng thành và giải phóng ra khỏi tế bào tạo thành hỗn dịch văcxin bại liệt bán thành phẩm đơn type. Khi sản xuất văcxin thành phẩm sẽ triển khai phối trộn ba type virút, bổ trợ chất dữ gìn và bảo vệ, lọc vô trùng và đóng lọ để trở thành văcxin thành phẩm .

Nhiều thế hệ khỉ đã góp công lớn cho sự nghiệp nghiên cứu, phát triển y học Việt Nam. Nhờ sự cống hiến của giống khỉ vàng, dịch bệnh bại liệt tại Việt Nam đã bị đẩy lùi. Khỉ vàng là nguồn nguyên liệu đầu để sản xuất hàng chục triệu liều văcxin bại liệt mỗi năm, góp phần vào việc thanh toán hoàn toàn bệnh bại liệt tại Việt Nam vào những năm 2000. Mỗi con khỉ chiết được gần một triệu liều vắc-xin giúp trẻ em thoát khỏi nhiều căn bệnh hiểm nghèo. Vì cơ địa khỉ vàng gần giống với con người, nên trong những năm gần đây khỉ vàng lại là vật thí nghiệm để thử phản ứng các loại vắc-xin H5N1, H1N1 trước khi tiêm vào con người[5]. Trên đảo Rều, người dân ở đây vẫn trìu mến gọi bằng cái tên “Hoa quả sơn”, người ta còn khắc tấm bia ghi nhớ sự đóng góp của khỉ vàng cho sự nghiệp y tế Việt Nam[4] với dòng chữ: “Đảo Khỉ, nơi chăn nuôi và cung cấp khỉ vàng Macaca Mulatta cho nghiên cứu y học và sản xuất vaccin”. Vào ngày rằm tháng 7 Âm lịch hàng năm, tất cả cán bộ trên đảo cùng lên đó thắp hương, rồi đứng mặc niệm[5].

Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh