Tại sao người Sài Gòn ghét “sọc dưa” và thích làm ăn?

Một phụ nữ giúp người già qua đường -  một hình ảnh đẹp trên đường phố Sài Gòn (ảnh chụp trên đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Q.3, TP.HCM) - Ảnh: N.C.T.
Một phụ nữ giúp người già qua đường – một hình ảnh đẹp trên đường phố Sài Gòn (ảnh chụp trên đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa, Q.3, TP.HCM) – Ảnh: N.C.T.

Tôi xin phép đưa ra 1 số ít nhận định và đánh giá có tính chủ quan về người TP HCM .

Thứ nhất, người Sài Gòn chưa bao giờ nhận mình là người Sài Gòn và luôn dung hợp – hài hòa. Người Sài Gòn có phần dung hòa về lý thuyết nhưng lại thuần nhất về hành động. Lối sống người Sài Gòn vừa chất phác, giản dị vừa phóng khoáng, vừa có nét thoải mái tự do của người nông dân Nam bộ, vừa có kỷ cương tôn trọng pháp luật của xã hội công nghiệp.

Tại sao tôi phải nói điều này vì hầu hết đều có xuất phát điểm là “ lưu dân ” mà lưu dân thì thân phận như nhau, có những tương đương trong văn hóa truyền thống, số phận “ nghèo ” khó của thuở khởi đầu gần giống nhau, tìm hiểu và khám phá trên vùng đất mới còn biết bao nhiêu khó khăn vất vả khi đương đầu với thiên nhiên và môi trường phương Nam “ rừng thiêng, nước độc ” ; “ muỗi, rắn và nhất là cọp và cá sấu ” ; “ dưới sông sấu lội, trên rừng cọp um, chèo ghe sợ sấu cắn chưn ( chưn không phải chân ), xuống sông sợ đĩa, lên rừng sợ ma ” .

Để tồn tại, họ phải đoàn kết lại với nhau cải tạo môi trường để “cò bay thẳng cánh, chó chạy cong đuôi”; “ruộng đồng mặc sức chim bay, biển hồ lai láng cá bầy đua bơi”.

Mặt khác, người lưu dân với xuất thân là vùng Ngũ Quảng vào đây với môi trường tự nhiên mới, họ chưa biết thiên nhiên và môi trường này ra làm sao, nên họ vào đây là những quan hệ hàng ngang, mỗi nhà-làng-dòng họ đi chỉ một vài người, họ để lại anh cả ở lại vùng đất tổ, trông mồ mả, giỗ kỵ, tảo mộ … cho ông bà mình .
Và chỉ đi là những “ thằng con thứ ” ( Nam bộ và Hồ Chí Minh chỉ có anh Hai ), nếu lỡ không may chết “ bờ-bụi ” vẫn còn người ở lại lo cho ông bà ở quê nhà ( từ đây xuất hiện hình thức cúng giỗ kỵ tại TP HCM và Nam bộ mới có thêm mâm Chiến sĩ, Đất đai mà vùng Trung bộ-Bắc bộ không hề có ) .

Thứ hai, người Sài Gòn là có tính “mở”. Mở ở đây chúng ta cần nhìn bề rộng lẫn bề sâu. Bề rộng chính là không gian văn hóa của vùng đất phương Nam luôn mở rộng theo chiều dài của châu thổ. 

Đây là tác dụng vô cùng quan trọng tạo nên một khung “ kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa lại Open lạ lùng trong chính sách phong kiến tại Hồ Chí Minh ” trở thành một cái đạo : “ Đạo nào vui bằng đạo đi đi buôn, xuống biển lên nguồn gạo chợ nước sông ” .
Tại Hồ Chí Minh lại Open “ chành ” rồi trở thành “ chợ đầu mối ” mà chỉ có TP HCM mới có “ gom thì gom thật lớn, chia thì chia thật nhuyễn ”, tức là từ hàng sỉ đến hàng lẻ Hồ Chí Minh đều có .

Về chiều sâu, người Việt chúng ta vốn được xem là cư dân có bề dày khai phá đồng bằng, phát huy vai trò của cây lúa nước (từ Sài Gòn mới có châu thổ sông Cửu Long). 

Trong cái “ mở chiều sâu ” mới có phóng khoáng, hiếu khách, trọng nghĩa, khinh tài. Chẳng hạn khi bạn là người lỡ đường trên đất TP HCM, chỉ cần hỏi đường đi thì không chỉ một người chỉ, mà nhiều người chỉ một cách tường tận .

Thứ ba là luôn năng động, linh hoạt, sáng tạo và luôn trọng tính thực tế.Trên vùng đất mới mà không ra tay làm ngay, chờ lý luận dẫn đường thì chỉ có chết, đòi hỏi con người phải luôn năng động, sáng tạo thích nghi với cái mới để tồn tại trên vùng đất mới.

Hồ Chí Minh là nơi giao lưu văn hóa truyền thống mọi miền, giao lưu và tinh lọc. TP HCM tiếp thu, lưu giữ những điều hài hòa và hợp lý, vận dụng để biến hóa những điều không còn hài hòa và hợp lý và sự đổi khác đó diễn ra rất nhanh gọn. Nó được khẳng định chắc chắn, bổ trợ, nhân lên gấp bội trong điều kiện kèm theo hàng trăm năm kinh tế tài chính sản phẩm & hàng hóa, kinh tế thị trường tăng trưởng nhất nước .
Trong nghành chống giặc ngoại xâm, người Sài Gòn-TP. HCM nhạy cảm trong nhìn nhận quân địch và nhất quyết chống lại ; phát minh sáng tạo nhiều hình thức, giải pháp đấu tranh tương thích .

Về phần thực tế, nói rõ người Sài Gòn trọng nội dung hơn trọng hình thức, trọng thực hành nhiều hơn trọng lý thuyết. Người Sài Gòn tin vào tính thiện nên bộc trực thẳng thắn. Không tính kỹ, không nghĩ sâu mà thấy việc là làm ngay nhưng rõ ràng không chấp nhận kẻ “sọc dưa” – không rõ ràng, lối sống “sọc dưa”…

Người TP HCM nhìn nhận con người thường địa thế căn cứ việc làm, trọng những người làm giỏi hơn là nói nhiều. Từ tính cách trọng làm hơn trọng nói, người Sài Gòn-TP. HCM chú ý quan tâm nhiều đến làm kinh tế tài chính kinh doanh, làm thợ, thủ công nghiệp, công nghiệp hơn là văn chương, kim chỉ nan .
Tuy nhiên, do trọng thực hành thực tế hơn trọng triết lý cho nên vì thế có lúc người TP HCM không điều tra và nghiên cứu thống kê giám sát kỹ, không tâm lý sâu gây sự hiểu nhầm cho những người xung quanh .

* Trên đây là ý kiến chủ quan của tác giả, các bạn nghĩ sao về những nhận định này? Xin mời các bạn chia sẻ trong phần bình luận dưới bài.

5/5 - (1 vote)

Bài viết liên quan