Cảm nhận khổ cuối bài thơ “Ánh trăng” của nguyễn Duy
I- Gợi ý
1.Xuất xứ:
Phong cách Hồ Chí Minh là một phần bài viết “ Phong cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại gắn với cái giản dị và đơn giản ” của tác giả Lê Anh Trà, trích trong cuốn sách “ Hồ Chí Minh và văn hóa truyền thống Nước Ta ”, Viện Văn hóa xuất bản, TP.HN, 1990 .
- Tác phẩm:
Mặc dù am tường và tác động ảnh hưởng nền văn hoá nhiều nước, nhiều vùng trên quốc tế nhưng phong thái của Hồ Chí Minh vô cùng giản dị và đơn giản, điều đó được bộc lộ ngay trong đời sống hoạt động và sinh hoạt của Người : nơi ở chỉ là một ngôi nhà sàn nhỏ bé với những đồ vật mộc mạc, phục trang đơn sơ, ẩm thực ăn uống đạm bạc .
- Tóm tắt:
Viết về phong cách Hồ Chí Minh, tác giả đưa ra luận điểm then chốt: Phong cách Hồ Chí Minh là sự kết hợp hài hoà giữa tính dân tộc và tính nhân loại, truyền thống và hiện đại, giữa vĩ đại và giản dị.
Để làm sáng tỏ vấn đề này, tác giả đã vận dụng một mạng lưới hệ thống lập luận ngặt nghèo, với những dẫn chứng xác nhận, giàu sức thuyết phục về quy trình hoạt động giải trí cách mạng, năng lực sử dụng ngôn từ và sự giản dị và đơn giản, thanh cao trong đời sống hoạt động và sinh hoạt hằng ngày của Bác .
II – Giá trị tác phẩm
Trong bài thơ Người đi tìm hình của nước, Chế Lan Viên viết :Có nhớ chăng hỡi gió rét thành Ba LêMột viên gạch hồng, Bác chống lại cả một mùa băng giá …Đó là những câu thơ viết về Bác trong thời hạn đầu của cuộc hành trình dài cứu nước gian nan. Câu thơ vừa mang nghĩa tả thực vừa có ý khái quát sâu xa. Sự trái chiều giữa một viên gạch hồng đơn giản và giản dị với cả một mùa đông băng giá đã phần nào nói lên sức mạnh và phong thái của vị lãnh tụ cách mạng vĩ đại. Sau này, khi đã quay trở lại Tổ quốc, sống giữa đồng bào, chiến sỹ, có vẻ như tất cả chúng ta vẫn gặp đã con người đã từng dạt dẹo khắp quốc tế ấy :
Nhớ Người những sáng tinh sương
Ung dung yên ngựa trên đường suối reoNhớ chân Người bước lên đèoNgười đi, rừng núi trông theo bóng Người .( Việt Bắc – Tố Hữu )Còn nhiều, rất nhiều những bài thơ, bài văn viết về cuộc sống hoạt động giải trí cũng như tình cảm của Bác so với quốc gia, nhân dân. Điểm chung điển hình nổi bật trong những tác phẩm ấy là phong thái từ tốn, thanh thản của một người luôn biết cách làm chủ cuộc sống, là phong thái sống rất riêng : phong thái Hồ Chí Minh .Với một mạng lưới hệ thống lập luận ngặt nghèo và những dẫn chứng vừa đơn cử vừa giàu sức thuyết phục, bài nghị luận xã hội của Lê Anh Trà đã chỉ ra sự thống nhất, tích hợp hài hoà của những yếu tố : dân tộc bản địa và trái đất, truyền thống cuội nguồn và hiện đại để tạo ra sự sự thống nhất giữa sự vĩ đại và đơn giản và giản dị trong phong thái của Người .Cách gợi mở, dẫn dắt yếu tố của tác giả rất tự nhiên và hiệu suất cao. Để lí giải sự thống nhất giữa dân tộc bản địa và trái đất, tác giả đã dẫn ra cuộc sống hoạt động giải trí đầy truân chuyên, tiếp xúc với văn hoá nhiều nước, nhiều vùng trên quốc tế … Kết luận được đưa ra sau đó trọn vẹn hợp lô gích : “ Có thể nói ít có vị lãnh tụ nào lại am hiểu nhiều về những dân tộc bản địa và nhân dân quốc tế, văn hoá quốc tế thâm thúy như quản trị Hồ Chí Minh … Người cũng chịu ảnh hưởng tác động toàn bộ những nền văn hoá, đã tiếp thu cái đẹp và cái hay … ”. Đó là những địa thế căn cứ xác đáng để lí giải về tính quả đât, tính văn minh – một vế của sự hoà hợp, thống nhất trong phong thái Hồ Chí Minh .
Ngay sau đó, tác giả lập luận: “Nhưng điều kì lạ là tất cả những ảnh hưởng quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc văn hoá dân tộc không gì lay chuyển được ở Người, để trở thành một nhân cách rất Việt Nam, một lối sống rất bình dị, rất Việt Nam, rất phương Đông, nhưng cũng đồng thời rất mới, rất hiện đại..”.
Đây hoàn toàn có thể coi là lập luận quan trọng nhất trong bài nhằm mục đích làm sáng tỏ vấn đề chính nói trên. Trong thực tiễn, những yếu tố “ dân tộc bản địa ” và “ quả đât ”, “ truyền thống lịch sử ” và “ tân tiến ” luôn có khuynh hướng loại trừ nhau. Yếu tố này trội lên sẽ ép chế yếu tố kia. Sự tích hợp hài hoà của những yếu tố mang nhiều nét trái chiều ấy trong một phong thái quả là điều kì diệu, chỉ hoàn toàn có thể thực thi được bởi một yếu tố vượt lên trên tổng thể : đó là bản lĩnh, ý chí của một người chiến sỹ cộng sản, là tình cảm cách mạng được nung nấu bởi lòng yêu nước, thương dân vô bờ bến và niềm tin sẵn sàng chuẩn bị quên mình vì sự nghiệp chung. Hồ Chí Minh là người quy tụ vừa đủ những phẩm chất đó .
Để củng cố cho lập luận của mình, tác giả đưa ra hàng loạt dẫn chứng. Những chi tiết hết sức cụ thể, phổ biến: đó là ngôi nhà sàn, là chiếc áo trấn thủ, đôi dép lốp đã từng đi vào thơ ca như một huyền thoại, là cuộc sống sinh hoạt hằng ngày, là tình cảm thắm thiết đối với đồng bào, nhất là với các em thiếu nhi… cũng đã trở thành huyền thoại trong lòng nhân dân Việt Nam. Với những dẫn chứng sống động ấy, thủ pháp liệt kê được sử dụng ở đây không những không gây nhàm chán, đơn điệu mà còn có tác dụng thuyết phục hơn hẳn những lời thuyết lí dài dòng.
Trong phần cuối bài, tác giả đã khiến cho bài viết thêm sâu sắc bằng cách kết nối giữa quá khứ với hiện tại. Từ nếp sống “giản dị và thanh đạm” của Bác, tác giả liên hệ đến Nguyễn Trãi, đến Nguyễn Bỉnh Khiêm – các vị “hiền triết” của non sông đất Việt:
Xem thêm: CHO TRẺ ĂN QUẢ ÓC CHÓ NHƯ THẾ NÀO LÀ TỐT
Thu ăn măng trúc, đông ăn giá
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao…
Đây cũng là một yếu tố trong hệ thống lập luận của tác giả. Dẫu các yếu tố so sánh không thật tương đồng (Bác là một chiến sĩ cách mạng, là Chủ tịch nước trong khi Nguyễn Trãi và Nguyễn Bỉnh Khiêm được nói đến trong thời gian ở ẩn, xa lánh
cuộc sống sôi động bên ngoài) nhưng vẫn được vận dụng hợp lí nhờ cách lập luận có chiều sâu: “Nếp sống giản dị và thanh đạm của Bác Hồ, cũng như các vị danh nho xưa, hoàn toàn không phải là một cách tự thần thánh hoá, tự làm cho khác đời, hơn đời, mà đây là lối sống thanh cao, một cách di dưỡng tinh thần, một quan niệm thẩm mĩ về cuộc sống, có khả năng đem lại hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn và thể xác”.
Bài văn nghị luận này giúp tất cả chúng ta hiểu sâu thêm về phong thái của Bác Hồ – vị lãnh tụ vĩ đại của dân tộc bản địa Nước Ta, danh nhân văn hoá của quốc tế .
Bài viết liên quan
Source: thucanh.vn
Category: Chó cảnh
