Chironomid: Trùng huyết hay ruồi nhuế

Vắn tắt về loại côn trùng nhỏ này, chironomid được xếp vào lớp côn trùng nhỏ, bộ hai cánh, thuộc họ Chironomidae, loại này có trên 4.000 chủng loại. Cho đến nay, giới khoa học chỉ mới nghiên cứu và điều tra được dưới 100 loại thuộc họ này mà thôi .
Chironomid có tên thường gọi là trùng huyết, hoặc ruồi nhuế, trong bài viết này sẽ dùng là trùng huyết .
Chu kỳ sinh học của trùng huyết có 4 quá trình chính : trứng, ấu trùng, nhộng và trưởng thành. Giai đoạn ấu trùng, có hình dạng phân đốt, trông giống như con trùn, có kích cỡ chừng 15 mm, bên trong có chứa một chất giống như là huyết cầu tố ở người, do đó nó có màu đỏ tươi, vì vậy nó có tên gọi là trùng huyết. Nơi cư trú và tăng trưởng của trùng huyết là môi trường tự nhiên nước sạch, lưu chuyển. Nó hoàn toàn có thể sống trong điều kiện kèm theo thiếu oxy. Sau quá trình này, chuyển sang quy trình tiến độ nhộng và đến tiến trình trưởng thành. Trùn huyết ở quy trình tiến độ trưởng thành là một loại ruồi nhỏ có hai cánh, rất thân thiện với nhóm muỗi và loại trùng gương hay ruồi “ ma ” ( phantom midge ). Tuy nhiên loại trùn huyết trưởng thành hay ruồi nhuế không chích đốt như muỗi. Đời sống của nó hoàn toàn có thể lê dài một tuần cho đến vài tháng. Trùn huyết phân bổ gần như khắp nơi trên quốc tế, tùy theo vùng .

Thức ăn chính của trùng huyết là xác rữa động thực vật, một số loại vi khuẩn sống trong bùn. Nói chung nó có tác dụng thanh lọc môi trường chất thải của con người.

Vai trò của trùng huyết : Về kinh tế tài chính, trùn huyết được coi là một thành tố quan trọng trong mạng lưới cung ứng thức cho 1 số ít loại thủy hải sản. Công dụng chính của trùn huyết là làm mồi câu cá chính do trùn huyết là món ăn ưa thích của 1 số ít loại cá, ve nước và ấu trùng của những thủy trùng khác. Vì tác dụng chính này mà chúng tôi sử dụng tên trùn huyết cho loại chironomid, mặc dầu ở tiến trình trưởng thành nó là con ruồi. Ruồi nhuế thường không ăn gì, và nó là mồi của chim. Ngoài ra nó có ảnh hưởng tác động làm sạch thiên nhiên và môi trường do có năng lực phân hủy những và lắng đọng hữu cơ. Trùng huyết trưởng thành ( ruồi nhuế ) là thức ăn cho chim .
Tác hại : Cho đến nay chưa có nghiên cứu và điều tra nào cho thấy trùn huyết có tai hại nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất con người cũng như môi trường tự nhiên. Tuy nhiên, một mặt có lợi về kinh tế tài chính thì nó cũng có tai hại do sự sinh sản quá mức của quần thể trùn huyết trưởng thành ( ruồi nhuế ) trong thiên nhiên và môi trường. Bùng nổ tỷ lệ ruồi nhuế hay xảy ra những nơi có ô nhiễm làm giảm lượng thủy hải sản tiêu thụ trùng huyết. Khi lượng trùng huyết quá mức hoàn toàn có thể gây ảnh hưởng tác động đến quy trình giải quyết và xử lý nước thải, hoàn toàn có thể làm nghẽn tắc những cửa sông có tác động ảnh hưởng bởi thủy triều .
Tuy nhiên tai hại nghiêm trọng nhất của trùng huyết trưởng thành – ruồi nhuế là do tỷ lệ xum xê. Vì đặc tính dễ bị lôi cuốn bởi ánh sáng, do đó nó thường tập trung chuyên sâu vào những nơi có đèn sáng, khu dân cư, xa lộ, cộng thêm đặc tính đi thành đàn, và năng lực bay yếu, do đó ruồi nhuế dễ bị dạt cư dưới ảnh hưởng tác động của gió. Khi đã bị dạt vào đâu thì chúng tụ tập thành đám ở đó. Do vậy, chúng hoàn toàn có thể gây nguy hại cho tài xế bị dạt vào kính xe, làm chắn tầm nhìn ; hoặc ở khu dân cư thì sự hiện hữu của ruồi nhuế cũng làm tăng trưởng những quần thể côn trùng nhỏ khác như nhện. Với kích cỡ khá nhỏ, ruồi nhuế cũng thuận tiện xâm nhập vào trong nhà khi có đèn sáng. Về sức khỏe thể chất, tuy chưa tìm thấy được tai hại nghiêm trọng, nhưng trong y văn đã có báo cáo giải trình những trường hợp dị ứng do hít phải ruồi nhuế .

Các vương quốc như Nhật bản, Ý, Anh, Mỹ và một số ít nước như Úc đã gặp phải những nạn “ dịch trùng huyết ”, và đã tốn kém không ít tiền tài, nhân lực để đối phó với nạn này giống như dịch châu chấu ( tự nhiên ) hay dịch ốc bưu vàng ( tự tạo ) ở Nước Ta .
Vấn đề xử lý dịch ruồi nhuế lúc bấy giờ vẫn là yếu tố khó khăn vất vả nếu không nói là không hề, do ngân sách quá đắt và còn là yếu tố tác động ảnh hưởng vào hệ sinh thái chung. Một số hóa chất hoàn toàn có thể sử dụng để trấn áp ruồi nhuế, nhưng ruồi nhuế với đặc tính sinh sản nhanh và kháng thuốc rất nhanh, nên thuốc phần đông mất tính năng .

Tóm lại, trùng huyết là một loại côn trùng lưỡng cư như muỗi, nhưng chúng không đốt người. Nó là một thành tố trong hệ sinh thái nước, do đó nó có đóng góp trong quá trình tạo cân bằng sinh thái tự nhiên. Tuy nhiên, mọi sự bất cân bằng đều đưa đến tác hại. Hiện tại, khoa học vẫn chưa hiểu biết được hết đặc tính sinh thái cũng như đặc điểm sinh học của chủng loại trùng huyết này. Cho nên việc để nhập cư loại côn trùng hiếm có ở Việt Nam vào Việt Nam là một việc làm phải hết sức cẩn thận, kẻo không “lợi bất cập hại”.

BS Nguyễn Đình Nguyên (Australia)

Tài liệu tham khảo:
1. Tài liệu của Phân khoa Côn trùng học Đại học North Calorina, Washington.
2. Cranston PS, Gad El Rab MO, Kay AB.Chironomid midges as a cause of allergy in the Sudan. Trans R Soc Trop Med Hyg. 1981;75(1):1-4.
3. Ali A.. Perspectives on management of pestiferous Chironomidae (Diptera), an emerging global problem. J Am Mosq Control Assoc. 1991 Jun;7(2):260-81.

Rate this post

Bài viết liên quan