Giới thiệu về con trùn quế – Sổ tay nuôi trùn Sfarm

PHẦN II. GIỚI THIỆU VỀ TRÙN QUẾ

2.1. Đặc điểm hình thái.

Cơ thể con trùn quế có hình trụ, dài hơi dẹp, phần đầu và đuôi hơi nhọn, cơ thể thon dài phân thành nhiều đốt. Mỗi đốt có một vòng tơ, khi di chuyển các đốt co duỗi kết hợp với lông tơ bên dưới các đốt bám vào cơ chất đẩy cơ thể di chuyển dễ dàng.

Trên khung hình con trùn quế đã trưởng thành về sinh dục thường có 1 vòng có dạng như chiếc nhẫn, đây là đai sinh dục. Đai sinh dục bộc lộ rất rõ khi trong quá trình sinh sản, thường vào ngày thứ 30 trong chu kỳ luân hồi đời sống .

2.1.1. Màu sắc:

Tùy theo tuổi, trùn mới nở có màu trắng, trùn con có màu hồng nhạt, trùn trưởng thành và già có màu đỏ với màu mận chín xuất hiện sống lưng màu nhạt dần về phía bụng. Bên ngoài khung hình có một lớp kitin mỏng dính chứa sắc tố do đó khi ra ánh sáng khung hình chúng phát quang màu xanh tím, có đường kẻ dưới bụng màu nhạt và sáng ở gần vành miệng .

2.1.2. Kích thước:

Trùn nhỏ dài khoảng 3cm, tiết diện 0,2cm. Trùn trung bình dài khoảng 3 – 10cm, tiết diện thân 0,2 – 0,5cm. Trùn lớn dài trên 10cm, đường kính 5 – 6mm (Gautam và Chaudhuri, 2002. Trích dẫn bởi Nguyễn Văn Bảy, 2002)

2.1.3. Cấu tạo cơ thể trùn:

Hệ thống tiêu hóa : Gồm lỗ miệng → xoang miệng → hầu → thực quản → mề → dạ dày → ruột → manh tràng → trực tràng và hậu môn .
Lỗ miệng : Trùn nuốt thức ăn bằng lỗ miệng, lỗ miệng nằm ở đỉnh đầu và hơi lệch về phía bụng .
Xoang miệng : Nằm ở đốt I và II, không có răng, vách xoang miệng mỏng dính có tính năng đảm nhiệm và giữ thức ăn .
Hầu : Vách hầu có tầng cơ dày lê dài từ đốt thứ III cho đến đốt thứ V .
Thực quản : Nằm ở đốt thứ VI và đốt thứ VII, hai bên thực quản nhô ra 1 hoặc nhiều đôi có dạng hình túi, đó là tuyến Ca, có công dụng điều tiết độ pH, tương hỗ những enzyme tiêu hóa hoạt động giải trí và hệ vi sinh vật có ích trong đường tiêu hóa sống sót và hoạt động giải trí đồng thời cũng có tính năng quan trọng trong việc thải khí CO2 ra ngoài .
Mề : Là bộ phận phình to của ống tiêu hóa có dạng túi tròn, thành mề mỏng mảnh, nằm ở đốt thứ VIII, IX, X. nó có công dụng chứa thức ăn trong thời điểm tạm thời, làm ướt và làm mềm thức ăn và cũng có công dụng nhất định trong việc tiêu hóa một phần protein của thức ăn .
Dạ dày : Là phần thu hẹp lại của ống tiêu hóa, nằm ở đốt thứ XI đến đốt thứ XIV, thông với ruột non, có tính năng tiết ra enzyme tiêu hóa như enzyme protease, amylase, lipase, cellulose, kitinase, ..
Trực tràng : Có thành mỏng dính và hẹp, không có công dụng tiêu hóa thức ăn mà chỉ là nơi chứa những chất thải sau khi tiêu hóa và đẩy ra ngoài qua hậu môn .
Lượng thức ăn mỗi ngày được ghi nhận là tương tự với khối lượng khung hình nó. Những vi sinh vật cộng sinh có ích trong hệ tiêu hóa theo phân ra khỏi khung hình trùn nhưng vẫn còn hoạt động giải trí ở màng dinh dưỡng trong một thời hạn dài. Đây là một trong những nguyên do làm cho phân trùn có hàm lượng dinh dưỡng cao và có hiệu suất cao tái tạo đất tốt hơn dạng phân hữu cơ phân hủy thông thường trong tự nhiên .
Hệ tuần hoàn : Có dạng ống khép kín, gồm có hệ mạch máu TT, hệ mạch xung quanh ruột và vòng tuần hoàn ngoại biên. Máu của trùn quế là dịch thể màu hồng, không chứa những tế bào hồng cầu, nhưng trong huyết tương có Hemoglobin nên máu có màu đỏ. Hệ tuần hoàn phối hợp với hệ hô hấp trải qua mạng lưới mao mạch dưới da tạo điều kiện kèm theo trao đổi khí qua da …
Hệ hô hấp : Không có cơ quan hô hấp riêng, trùn hô hấp qua da. Oxy trong thiên nhiên và môi trường được hòa tan vào chất nhầy trên mặt phẳng khung hình trùn, sau đó thấm vào mạng lưới hệ thống mạch máu phân nhánh li ti bên trong rồi được luân chuyển đến những cơ quan ; việc thải CO2 cũng trải qua một tiến trình tựa như .
Hệ bài tiết : Trùn bài tiết chất thải chứa đạm dưới dạng ammoniac và urea qua những cặp thận ở những đốt .
Hệ thần kinh : Gồm hạch não, chuỗi hạch thần kinh bụng và dây thần kinh cùng với cơ quan cảm xúc và cung phản xạ, trong hệ thần kinh còn có 1 số ít tế bào tiết ra những kích thích tố tác động ảnh hưởng rất lớn so với sinh sản và tái sinh sản. Đáng chú ý quan tâm là trùn quế không có mắt nhưng vẫn có cảm xúc với ánh sáng nhờ tế bào cảm nhận ánh sáng nằm phân tán dưới da .
Hệ sinh dục : Trùn quế là loại động vật hoang dã lưỡng tính, do đó chúng thụ tinh chéo để sinh sản, tuyến sinh dục tập trung chuyên sâu ở một số ít đốt và có mạng lưới hệ thống dẫn tinh riêng .

• Cơ quan sinh dục cái gồm : buồng trứng, ống dẫn trứng, túi nhận tinh .
• Cơ quan sinh dục đực gồm có : tinh hoàn, túi chứa tinh, ống dẫn tinh và tiến liệt tuyến. Cơ quan sinh dục nằm về phía đầu của khung hình .

2.2. Đặc điểm sinh lý.

Trùn quế sống trên mặt đất, thích sống nơi thiên nhiên và môi trường khí ẩm, tối, có nhiều chất hữu cơ đang phân hủy và độ pH không thay đổi. Tế bào da của trùn quế rất mỏng dính, tiếp tục tiết ra chất nhờn để bảo vệ khung hình và thích ứng với điều kiện kèm theo chui rúc trong thiên nhiên và môi trường tối và ẩm thấp đo đó trùn quế rất nhạy, phản ứng mạnh với ánh sáng, nhiệt độ và biên độ nhiệt độ cao, độ mặn và điều kiện kèm theo khô hạn .

Hình: hai cá thể trùn đang giao phối

2.2.1 Nhiệt độ:

Con trùn quế hoàn toàn có thể sống trong nhiệt độ từ 50C – 300C, nhiệt độ thích hợp nhất cho sự sinh trưởng và sinh sản của trùn là 250C – 300C, trong điều kiện kèm theo khí hậu nhiệt đới gió mùa tương đối không thay đổi và có nhiệt độ cao như điều kiện kèm theo của khu vực phía nam, chúng sinh trưởng và sinh sản rất nhanh. Ở nhiệt độ môi trường tự nhiên quá cao, để thích nghi trùn sẽ kêu gọi nguồn năng lượng bằng cách tăng cường hô hấp, kéo theo quy trình dị hóa tăng theo, từ đó tiêu tốn thức ăn cũng tăng lên do đó nhiệt độ cao chúng sẽ bỏ đi và chết dần. Quá trình trên theo chiều ngược lại ở nhiệt độ quá thấp, chúng sẽ ngừng hoạt động giải trí và hoàn toàn có thể chết .

Tóm lại, chúng có thể chết khi nhiệt độ cao, quá thấp hoặc khi quá khô và nhiều ánh sáng nhưng chúng lại có thể tồn tại khá lâu trong môi trường nước có đầy đủ oxy.

2.2.2. Độ ẩm:

Nước là thành phần quan trọng chiếm 80 – 85 % khối lượng khung hình trùn, nhiệt độ thích hợp nhất cho trùn sinh trưởng và tăng trưởng là 60 – 70 %. Độ ẩm và nhiệt độ có quan hệ lẫn nhau lên sự sinh trưởng và sinh sản của trùn, nhiệt độ quá cao hoàn toàn có thể làm kén trùn bị thối, không nở được .

2.2.3. Ánh nắng:

Trùn rất sợ ánh nắng nên cần phải che chắn để tránh ánh nắng trực tiếp rọi vào chuồng làm cho trùn sợ và chui xuống phía dưới để sống. Tuy nhiên, khi che chắn vẫn phải bảo vệ được sự thông thoáng của chuồng trại và nhiệt độ trong chuồng nuôi .

2.2.4. Độ pH:

Chúng hoàn toàn có thể sống ở phổ pH khá rộng từ 4 – 9, tuy nhiên trùn quế sống và sinh sản tốt nhất ở pH 6,5 – 7,5. Nếu quá thấp chúng sẽ bỏ đi .

2.2.5. Không khí:

Con trùn quế hô hấp qua da, chúng có năng lực hấp thu oxy và thải CO2. Do đó, môi trường tự nhiên sống yên cầu thoáng khí, thức ăn của trùn là phân nên hàm lượng khí ô nhiễm ( CO2, H2S, SO3, NH4 ) luôn sống sót trong luống nuôi và chuồng nuôi. Do đó phải tạo sự thông thoáng cho chuồng nuôi, tránh để tồn lưu khí ô nhiễm tác động ảnh hưởng tới sự tăng trưởng của trùn. Theo Willis ( 1995 ) và Edward ( 1998 ) cho rằng p.excavatus không hề sống tốt trong chất thải hữu cơ chứa nhiều NH3 .

2.2.6. Thức ăn:

Chúng ăn bất kể chất thải hữu cơ nào hoàn toàn có thể phân hủy trong tự nhiên ( rác đang phân hủy, phân gia súc, gia cầm … ). Tuy nhiên, những thức ăn có hàm lượng dinh dưỡng cao sẽ mê hoặc chúng hơn, giúp cho chúng sinh trưởng và sinh sản tốt hơn. Đặc biệt là phân bò sữa .

2.3. Đặc điểm sinh sản.

Con trùn quế là sinh vật lưỡng tính ( có cả cơ quan sinh dục đực và cái ). Chúng có đai và những lỗ sinh dục nằm ở phía đầu của khung hình, hoàn toàn có thể giao phối chéo với nhau để hình thành kén ở mỗi con trùn quế. Kén được hình thành ở đai sinh dục. Kén trùn vận động và di chuyển dần về phía đầu .
Kén trùn quế có dạng thon dài, một đầu tròn và đầu kia nhọn hơn, gần giống như hạt bông cỏ. Kích thước cỡ kén khoảng chừng 1 mm bắt đầu có màu trắng đục, sau chuyển sang xanh nhạt rồi vàng ngọc trai, sau đó chuyển tới màu xanh lục hoặc nâu nhạt rồi nâu sẫm khi kén sắp nở .

Thời gian nở trọn vẹn khác nhau tùy thuộc vào điều kiện kèm theo môi trường tự nhiên – nhiệt độ, nhiệt độ, trong điều kiện kèm theo thông thường thời hạn nở của kén trùn Perionys excavatus là 2 – 3 tuần, mỗi kén chứa từ 1 – 20 trứng. Khi nhiệt độ tăng thì thời hạn trung bình kén nở giảm và tỷ suất kén nở tăng .

Số lượng kén thay đổi theo giống loài. Thông thường nếu chăm sóc tốt trong điều kiện thích hợp trùn có thể đẻ kén liên tục, mỗi tuần đẻ một kén. Với loài sống hoang dã trong tự nhiên nó sinh sản theo mùa rõ rệt.
Số kén, tỷ lệ nở và tỷ lệ sinh sản mỗi tuần của con trùn quế trên chất hữu cơ động vật và thực vật đều cao hơn so với một số loài trùn khác.

Hình : kén trùn

Con trùn quế trưởng thành ( 0,12 g / con ) → mở màn sinh sản → Kén ( nở sau 2 – 3 tuần ). Mỗi kén hoàn toàn có thể nở từ 1 – 20 trùn con → Trùn con ( < 0,05 g / con, dài 2 – 3 mm ). Sau 5 – 7 ngày khung hình chúng sẽ chuyển dần sang màu đỏ và mở màn Open một vằn đỏ thẫm trên sống lưng dài 1 – 2 cm . Trùn sinh trưởng bằng cách tăng số lượng đốt thân hoặc tăng tiết diện đốt .

• Khoảng từ 15 – 30 ngày sau, chúng trưởng thành và khởi đầu Open đai sinh dục ( theo Arellano, 1997 ) ; từ lúc này chúng mở màn có năng lực bắt cặp và sinh sản. Con trưởng thành khỏe mạnh có màu mận chín và có sắc ánh kim trên khung hình .
• Sau 60 ngày, trùn đạt 8 – 10 cm ( thu trùn thịt lúc này là tốt nhất ) .
• Từ 70 – 90 ngày con trùn quế mở màn để trứng nhưng tỷ suất nở thấp .
• Từ 90 ngày tuổi trở đi, trùn trưởng thành hoàn hảo. Trùn đẻ rất khỏe ( 1 tuần / lần ). Và tỷ suất trứng nở cao nếu trùn được chăm nom, nuôi dưỡng tốt. Những con trùn quế đã già có đai sinh dục thoái hóa .

Thời gian sinh sản của trùn liên tục quanh năm và cứ diễn ra trung bình một tuần một lần. Nếu không có yếu tố bất lợi thì sự tăng trưởng của trùn quế luôn tăng theo cấp số nhân .

2.4. Tập tính ăn.

Con trùn quế thích nghi với phổ thức ăn rộng. Chúng hoàn toàn có thể ăn bất kể chất thải hữu cơ nào hoàn toàn có thể phân hủy như phân gia súc, gia cầm, rác mục … Tuy nhiên, thức ăn có hàm lượng dinh dưỡng cao sẽ mê hoặc và giúp chúng sinh trưởng, sinh sản tốt hơn .
Do vậy trong tự nhiên, trùn quế không đào hang sâu mà sống ở phía trên lớp mặt phẳng, những nơi ẩm thấp, gần cống rãnh, nơi có nhiều chất hữu cơ dễ phân hủy và thối rửa như trong đống phân động vật hoang dã, rác hoai mục. Chúng thường tìm thức ăn khi trời tối .
Con trùn quế ít hiện hữu trên những đồng ruộng canh tác dù nơi đây có nhiều chất thải hữu cơ. Có lẽ do tỉ lệ Carbon / Nitro của những chất thải này thường cao, không mê hoặc và do môi trường tự nhiên nơi đây không bảo vệ điều kiện kèm theo ẩm liên tục .

—

Bạn đang theo dõi bài viết trong phân mục Sổ tay nuôi trùn SFarm được triển khai bởi Đặng Gia Trang .

Bài viết tiếp theo: Lợi ích của trùn quế

Bài viết trước: Sổ tay nuôi trùn SFarm – Phần 1. Mở đầu

Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh