Có một phương cách cai trị hữu hiệu của chính phủ Bảo hộ Phú Lãng Sa thuở ấy ở Đông Dương là chia để trị. Hào phóng cho cai trị xứ Thái Tây Bắc những Lai Châu, Sơn La mênh mang là Vua Thái Đèo Văn Long.
Tương tự bên Hà Giang và đạo Bảo Lạc là Vua Mèo Vương Chính Đức và sau là Vương Chí Sình rồi còn có cả Vua mèo Vương Trung Nhân. Bên mạn Lào Cai Mường Khương có Vua Tày Hoàng A Tưởng … Vua Mèo, gọi chính thức lẫn nôm như vậy, sau này thuận miệng đâm quen. Vua Mèo đây là ai vậy ?
Vương lão chiến sỹ và ông Đỗ Mười .
Bạn đang đọc: Đưa Vua Mèo về núi
Ông là Vương Quỳnh Sơn gọi Vua Mèo Vương Chính Đức là ông nội. Gọi Vua Mèo Vương Chí Sình ( Vương Chí Thành ) là chú ruột .
Vương Chí Thành nối được chí cha, bằng mặt nhưng không bằng lòng với chính thể thực dân bảo lãnh nên đã tự nguyện nhiệt huyết tham gia đội quân bí hiểm do ông nội và người chú lập ra nhằm mục đích để bảo vệ quê nhà cao nguyên đá Đồng Văn. Đội quân đó là tiền thân của đội quân du kích sau này của huyện Đồng Văn được Việt Minh chỉ huy từ tháng 3/1945 đến tháng 12/1946 đã làm nhiều việc đánh Pháp đuổi phỉ quấy nhiễu cao nguyên đá Đồng Văn. Anh người trẻ tuổi Vương Quỳnh Sơn đã được người chú ruột tin dùng vào nhiều việc .
Vua Mèo xuống núi là cả một việc trọng chỉ, Vương Chí Sình tham gia Khóa I và Khóa II – Quốc hội của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Xuống núi, Vương Chí Sình mang theo thằng cháu mưu trí mưu trí Vương Quỳnh Sơn. Chính Vương Quỳnh Sơn tận mắt tận mắt chứng kiến buổi quản trị Hồ Chí Minh làm lễ kết nghĩa đồng đội với Vua Mèo Vương Chí Thành và chính quản trị Hồ Chí Minh tự tay trao thanh gươm báu do Người viết hàng chữ : Tận Trung Báo Quốc / Bất Thụ Nô Lệ cho người chú Vương Chí Thành ( Nhiều tài liệu đề cập đến cái tên Vương Chí Thành cũng do quản trị Hồ Chí Minh đặt ? ) .
Cũng chính Vua Mèo Vương Chí Sình ưng thuận gợi ý của Hồ Chí Minh gửi cháu Vương Quỳnh Sơn vào Trường sĩ quan Lục quân Trần Quốc Tuấn .
Giản dị quan tài Vương lão chiến sỹ bằng một khúc pơmu .
Bền bỉ tham gia với kháng chiến của nhà nước Hồ Chí Minh theo lời dặn của ông chú Vua Mèo, thời gian năm 1947, 1948 người ta thấy Vương Quỳnh Sơn chững chạc ở vị thế Bí thư Đoàn người trẻ tuổi huyện nhà Đồng Văn. Rồi cuối năm 1948 là Tiểu đoàn trưởng Bộ đội địa phương còn gọi là Trưởng D350 Khu 10. Rồi tiếp đó là Chi đội trưởng Liên quân Việt – Trung .
Đây là thời gian lịch sử dân tộc khá đặc biệt quan trọng, Quân đội nhân dân Nước Ta tiếp tục phối hợp với Hồng quân Trung Hoa nhằm mục đích mục tiêu tiễu phỉ giữ yên một khu vực to lớn biên giới của cả hai nước. Bộ đội của Vương Quỳnh Sơn và cá thể ông Vương đã để lại những tình cảm sâu đậm trong đồng bào những dân tộc bản địa dọc hai biên giới Việt – Trung nhất là người Mông đến tận giờ đây .
Hòa bình, ông Vương Quỳnh Sơn liên tục được giao những trách nhiệm mới. Hết Trợ lý Quân Khu Việt Bắc rồi Ủy viên thường trực Khu Hành chính Tỉnh Lào Cai – Yên Bái còn gọi là Khu Hành chính Lào – Yên. Thời gian xảy ra việc không ổn định trên cao nguyên Đồng Văn, ông Vương Quỳnh Sơn còn được cấp trên giao cho những việc làm đặc biệt quan trọng. Bằng uy tín đại diện thay mặt một dòng họ, ông đã không quản gian truân có nhiều cách làm độc lạ phát minh sáng tạo góp thêm phần xuất sắc làm bình ổn tình hình giữ vững bảo mật an ninh trật tự ở một địa phận phức tạp …
Hình như nước mình chưa ai có chẵn 30 năm ở ngôi vị Chuyên viên hạng sang ngoài lão Vương chiến sỹ ? Từ năm 1971 đến năm 2000 Vương Quỳnh Sơn là Chuyên viên hạng sang Ủy ban Dân tộc Trung ương, nay là Ủy ban Dân tộc và Miền núi của nhà nước .
Cũng vui là bạn bè ở Ủy ban dân tộc bản địa Trung ương sau này là Ủy ban Dân tộc và Miền núi hầu hết đều gọi ông bằng cái tên thân thiện Vua Mèo, hoặc Vương lão chiến sỹ. Vua Mèo Vương Quỳnh Sơn tiếng là về hưu nhưng liên tục có những chuyến công tác làm việc dài ngày ở những vùng cao, vùng xa, vùng sâu. Bằng nhiệt tình cộng với cách làm năng động độc lạ phát minh sáng tạo, ông đã góp thêm phần làm bình ổn tình hình ở những địa phận nóng phức tạp về trật tự bảo mật an ninh cũng như ở những nơi bọn xấu tận dụng yếu tố tôn giáo, dân tộc bản địa. Bất kỳ đi đến đâu, ở địa phận công tác làm việc nào, một thứ như là trời cho, ông lập tức trở thành người thân trong gia đình của bà con những dân tộc bản địa bạn bè .
Rất nhiều nhà nghiên cứu thuộc nghành nghề dịch vụ dân tộc bản địa, miền núi hoặc xã hội học, những nhà văn, nhà báo đã tìm thấy, đã học hỏi, san sẻ ở ông nhiều kiến thức và kỹ năng kinh nghiệm tay nghề. Nhà văn Tô Hoài vốn thân quý và nể Vương lão chiến sỹ. Lần đó, ông quản trị Hội văn bút Hữu Thỉnh làm cái công văn kính đề xuất Ủy ban Dân tộc và Miền núi mượn Vua Mèo Vương Quỳnh Sơn đi với nhà văn cao niên Tô Hoài trong chuyến công tác làm việc lên cao nguyên đá Đồng Văn ( trong đó có tác giả bài viết này ). Mọi việc đã suôn sẻ, đùng cái cụ bà Tô Hoài ngại cụ chồng yếu không đồng ý chấp thuận cho đi. Vậy là chỉ mình tôi được lẽo đẽo theo Vương lão trong chuyến đi non một tháng qua điệp trùng cao nguyên đá Đồng Văn Mèo Vạc rồi Lũng Cú ấy .
Năm đã xa, 1993 tôi cũng có chuyến tháp tùng Vương lão chiến sỹ đi Hội chợ tam thất quốc tế tổ chức triển khai tại Châu Văn Sơn ở Quảng Tây. Có ở trong cuộc mới biết mới kiểm chứng được thịnh tình mà quan lẫn dân vùng biên ải Quảng Tây này dành cho Vua Mèo. Mối thâm giao ấy bền chặt từ những ngày bộ đội của Liên quân Việt – Trung Vương Quỳnh Sơn phối hợp với bạn chiến đấu giành dân …
Rồi một dịp thích hợp, cũng xin hầu bạn đọc những câu chuyện hơi bị lạ trong chuyến Vua Mèo đi Mỹ. Độc đáo nhất là chuyến ấy Vua Mèo Vương Quỳnh Sơn đã có cuộc gặp tình cờ với tướng phỉ Vàng Pao. Cũng chuyến ấy, Vương lão đồng chí đã nối kết tình thân với dòng họ Mèo Dương Trung Nhân hiện đang lưu lạc ở Mỹ và nước ngoài. Chuyện này thì dài lắm. Trước đây ở Đồng Văn Mèo Vạc có hai dòng họ Mông thế lực là họ Vương và họ Dương. Hai họ đã suýt mấy lần chạm súng do những xích mích từ thời thâm căn cố đế. Năm tháng trôi cùng bao biến thiên thời cuộc mối hiềm khích ấy vẫn dai dẳng. Vương lão đồng chí đã làm được cái việc hàn nối hai dòng họ Vương ấy!
Vua Mèo có những ngày cuối đời ở nhà công vụ Hoàng Cầu. Thi thoảng lui tới, tôi cũng quen với người con trai của Vua Mèo mà chắc cánh viết lách xứ mình đều biết. Đó là Vương Duy Bảo, một thời hạn dài đảm nhiệm nhà sáng tác Đại Lải .
Chắc Vương Duy Bảo thấm hơn ai hết nỗi đau câu tục ngữ Mông : Có cha mẹ than thân không ra nước mắt / Mất cha mẹ khóc than đến chết ngất trong quy trình chăm nom Vương lão từ lúc phát hiện ra bệnh K phổi cho đến lúc ông trút hơi thở sau cuối. Bữa ông yếu mệt, qua Hoàng Cầu thoáng thấy nhiều yếu nhân đến thăm hỏi động viên ông trong đó có ông Nông Đức Mạnh khi ấy là Tổng Bí thư. Vương Duy Bảo cho tôi biết sẽ tạm để ông ở TP. Hà Nội. Khi sang cát ( bốc mộ ) sẽ đưa Vua Mèo về Sà Phìn, Đồng Văn .
Một góc Lễ ma khô .
Thấm thoát mà ngày làm ma khô cho Vua Mèo đã đến. Qua Vương Duy Bảo ( giờ đây ta gọi là Vua Mèo hay là Vương con nhỉ ? ) tôi được biết, hay tin ông quản trị nước Trương Tấn Sang đã thông tư cho bà Hà Thị Khiết, Bí thư Trung ương Đảng và ông Giàng Seo Phử, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc và Miền núi phối hợp với mái ấm gia đình tổ chức triển khai chu đáo việc đưa Vương lão chiến sỹ về Sà Phìn, Đồng Văn .
2 giờ sáng, việc cất bốc xong. Hài cốt Vua Mèo đã được đưa vào tiểu sành. Ngày xưa chàng trai Vương Quỳnh Sơn theo Vua Mèo Vương Chí Sình xuống núi bằng ngựa ròng rã hàng mấy ngày đường. Nay ông về núi về với bản Sà Phìn cũng đường ấy bằng ôtô vèo vèo qua Cổng Trời Quản Bạ Yên Minh rồi ngược Đồng Văn .
Một khúc gỗ pơmu trong số cây pơmu ven dinh thự đá Sà Phìn đã được khôn khéo chế thành cái áo quan trước đó .
Từ tiểu sành, Vua Mèo được nâng niu một cách khôn khéo sang lòng cây pơmu xếp thành hình người. Và quần áo cẩn trọng .
Bắt đầu những thủ tục ma khô cho Vua Mèo theo phong tục người Mông. Biên ra thì dài nhưng đại để, đám ma khô có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong đời sống tâm linh của đồng bào dân tộc bản địa Mông. Làm ma khô ( thả hồn người chết ) thì người chết sẽ được hóa kiếp và hòa nhập được với tổ tiên .
Người Mông không có ngày giỗ ? Lễ thả vía là lễ sau cuối của người sống cúng cho người chết, tiễn hồn người chết vĩnh viễn về với tổ tiên. Khi làm ma khô xong đồng nghĩa tương quan với việc trong bữa cơm sẽ không gọi người chết ăn nữa. Vì vậy, những nghi thức trong đám ma khô luôn phải vừa đủ, thận trọng. Thời gian đám ma khô phụ thuộc vào vào điều kiện kèm theo kinh tế tài chính mái ấm gia đình mà quyết định hành động ngày, giờ làm .
Chẳng hay có những phát minh sáng tạo linh động này khác ? Nhưng tôi chắc ông trưởng nam Vua Mèo Vương Duy Bảo đã thực thi rất thận trọng những thủ tục. Có cụ thầy cúng người Sà Phìn trực tiếp hành lễ suốt 3 ngày 2 đêm trong đó quan trọng nhất là lễ thả vía .
Khách huyện khách tỉnh Trung ương về cả. Khu chợ thênh thang trước dinh thự đá Sà Phìn ôtô đậu kín. Người đi lại sinh động đông hơn cả phiên chợ. Khói thui bò phảng phất thơm. Mấy con bò này Trung ương gửi về làm ma cho ông Sơn đấy, người Mông Sà Phìn nói với khách .
Kính cẩn đặt tay lên nắp quan tài, một cảm xúc nao nao truyền qua thớ gỗ mộc sù sì. Vương lão chiến sỹ ơi, mới ngày nào chỗ này đây, ngồi chuyện với nhau, bao nhiêu những cảm khái thân ái …
Các can rượu ngô cao nguyên đá được dốc hết lòng…
Ai cũng được ăn thịt uống rượu. Âm sắc Mông râm ran đủ mọi cung bậc. Không có kiểu ơ hờ thảm thiết như vùng xuôi. Có lẽ tuổi quá bát tuần về với ông bà tổ tiên cũng là hợp nhẽ Giàng ? Vương lão chiến sỹ sẽ nằm kia trong khu mộ trước dinh thự đá bên cạnh những cụ Vương Chính Đức, Vương Chí Sình. Thể xác linh hồn sẽ hòa nhập với tổ tiên theo cái lẽ thả vía vừa người Mông ta !
Theo An ninh quốc tế
Source: thucanh.vn
Category: Mèo Cảnh
