bài 49: QUẦN XÃ SINH VẬT

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.56 MB, 13 trang )

BÀI 49: QUẦN XÃ SINH VẬT
TIẾT: 53 __ SINH HỌC 9
VÕ NGỌC LỢI

Kiểm tra bài cũ:
Sự khác nhau đó là do con người
có tư duy, có trí thông minh nên
có khả năng tự điều chỉnh các đặc
trưng sinh thái trong quần thể,
đồng thời cải tạo thiên nhiên
Vì sao quần thể người
lại có một số đặc trưng
mà quần thể sinh vật
khác không có?
Bài 49: QUẦN XÃ SINH VẬT
Bài 49: QUẦN XÃ SINH VẬT

I. Thế nào là một quần xã sinh vật?
Đọc thông tin SGK và quan sát các hình sau đây:
Cho biết trong một cái ao tự nhiên có những quần thể
sinh vật nào?
Quần thể cá, tôm,cua, rong, tảo…
Thứ tự xuất hiện các quần thể trong ao đó như thế
nào?
Quần thể thực vật xuất hiện trước quần thể động vật
xuất hiện sau
Các quần thể có mối quan hệ sinh thái như thế nào?
Quan hệ cùng loài hoặc khác loài

Em hãy tìm các ví dụ khác tương tự và phân tích?

Rừng Nhiệt Đới
Vườn quốc
gia tràm
chim
Trong 1 bể cá người ta thả 1 số loài cá như: Cá chép, cá mè, cá
trắm… vậy bể cá này có phải là quần xã hay không? Tại sao?
Không phải là quần xã vì chỉ là ngẫu nhiên nhốt chung
không có mối quan hệ thống nhất
I. Thế nào là một quần xã sinh vật?
Vậy quần xã sinh vật
là gì?
Quần xã sinh vật là một tập hợp những quần thể sinh vật
thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không
gian nhất định. Các sinh vật trong quần xã có mối quan hệ
gắn bó như một thể thống nhất và do vậy, quần xã có cấu
trúc tương đối ổn định. Các sinh vật trong quần xã thích
nghi với môi trường sống của chúng
Ví dụ:Rừng mưa nhiệt đới, ao cá tự nhiên…

Trong sản xuất mô
hình VAC có phải
là quần xã sinh vật
hay không ?
Mô hình VAC là
quần xã nhân tạo
Mô hình VAC
Em hãy phân biệt những nét cơ bản
giữa quần xã sinh vật với quần thể
sinh vật
Quần thể Quần xã

–
Tập hợp các thể cùng loài
sống trong cùng một sinh
cảnh.
– Đơn vị cấu trúc là cá thể.

–
Độ đa dạng thấp
–
Không có hiện tượng
khống chế sinh vật
–
Tập hợp các quần thể của
các loài khác nhau trong
cùng một sinh cảnh.
– Đơn vị cấu trúc là quần
thể.
–
Độ đa dạng cao.
– Có hiện tượng khống chế
sinh học.

II. Những dấu hiệu điển hình của một quần xã
Nghiên cứu nội dung bảng 49: trang 147
và quan sát các hình sau đây:
Độ đa dạng
Độ nhiều
Loài đặc trưng
Loài ưu thế

Hãy cho biết thế nào là độ đa
dạng, độ nhiều, độ thường gặp.
Cho ví dụ
Đặc điểm Các chỉ số Thể hiện
Thành phần
loài trong
quần xã
Độ đa dạng
Độ nhiều
Độ thường gặp
Loài ưu thế
Loài đặc trưng
Mức độ phong phú về số loài trong
quần xã
Mật độ cá thể của từng loài trong
quần xã
Tỉ lệ % số địa điểm bắt gặp một loài
trong tổng số địa điểm quan sát
Loài đóng vai trò quan trọng trong
quần xã
Loài chỉ có ở một quần xã hoặc có
Nhiều hơn hẳn các loài khác
Số lượng
các loài
trong quần
xã
Các đặc điểm của quần xã
Thế nào là loài ưu thế, loài đặc
trưng cho ví dụ minh họa?
II – Những dấu hiệu điển hình của một quần xã

III – Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
Nghiên cứu thông tin, ví dụ
trong sách giáo khoa trang 148
Điều kiện ngoại cảnh ảnh
hưởng tới số lượng cá thể
trong quần xã như thế nào?
Cho ví dụ
Sự thay đổi chu kỳ ngày đêm,
chu kỳ mùa dẫn đến hoạt động
theo chu kỳ của sinh vật
Ví dụ: Các loài động vật như: Chim
cú, ếch nhái, muỗi… ít hoạt động
vào ban ngày.
Cây rụng lá vào mùa đông…
Ảnh hưởng của ngoại cảnh đến sinh vật
Dơi hoạt động về đêm
Chim cú mèo săn mồi về đêm
Cây rụng lá vào mùa đông

III – Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
Gặp điều kiện thuận lợi thì
sinh vật phát triển như thế
nào? Cho ví dụ
Điều kiện thuận lợi thực vật phát
triển→ động vật cũng phát triển.
Số lượng loài sinh vật này khống
chế số lượng loài sinh vật khác
Quan sát mối quan hệ sau:
Khi chim ăn hết sâu

Khi cây phát triển

III – Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã
Tại sao quần xã luôn có
cấu trúc ổn định?
Quần xã luôn có cấu trúc
ổn định là do sự căn
bằng các quần thể trong
quần xã
Vậy giữa quần xã và
ngoại cảnh có mối quan
hệ với nhau như thế nào?
–
Khi ngoại cảnh thay đổi dẫn tới số lượng cá
thể trong quần xã thay đổi và luôn được
khống chế ở mức độ phù hợp với môi trường.
–
Cân bằng sinh học là trạng thái mà số lượng
cá thể mỗi quần thể trong quần xã luôn dao
động ở vị trí cân bằng nhờ khống chế sinh học
Những tác động nào của con người gây mất cân bằng
sinh học trong quần xã?
Săn bắn bừa bãi, gây cháy
rừng, mua bán động vật
Các hoạt động gây mất cân bằng sinh học
Chặt phá rừng
Đốt rừng
Mua bán động vật hoang dã
Chúng ta phải làm gì để
bảo vệ thiên nhiên

Chúng ta phải bảo vệ và tuyên
truyền mỗi người tham gia bảo
vệ môi trường, thiên nhiên,
không chặt phá cây rừng và
mua bán động vật hoang dã
Hãy bảo vệ môi trường sống của chúng ta

Củng cố
Thế nào là quần xã sinh vật? Quần xã sinh vật khác
với quần thể sinh vật như thế nào?
Thế nào là sự cân bằng sinh học? Cho ví dụ minh
họa về sự cân bằng sinh học.
Các em phải làm gì để bảo vệ sự đa dạng sinh học ?

Ghi nhớ:
I. Thế nào là một quần xã sinh vật:
Quần xã sinh vật là một tập hợp những quần thể sinh vật thuộc nhiều loài
khác nhau, cùng sống trong một khoảng không gian nhấtđịnh. Các sinh vật
trong quần xã có mối quan hệ gắn bó như một thể thống nhất và do vậy, quần
xã có cấu trúc tương đối ổn định. Các sinh vật trong quần xã thích nghi với
môi trường sống của chúng.
II. Những dấu hiệu điển hình của một quần xã:
Bảng 59: Các đặc điểm của quần xã ( Trang 147 )
III. Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã:
– Khi ngoại cảnh thay đổi dẫn tới số lượng cá thể trong quần xã thay đổi và
luôn được khống chế ở mức độ phù hợp với môi trường.
–
Cân bằng sinh học là trạng thái mà số lượng cá thể mỗi quần xã trong quần
xã dao động quanh vị trí cân bằng nhờ khống chế sinh học.

Hướng dẫn về nhà:
–
Học bài, trả lời câu hỏi SGK
–
Trả lời câu hỏi 2 và 4 SGK trang 149
–
Tìm hiểu trước bài 50: Hệ sinh thái
Bài học đến đây đã hết.
Hẹn gặp lại các em ở
tiết học sau!
Rừng Nhiệt ĐớiVườn quốcgia tràmchimTrong 1 bể cá người ta thả 1 số loài cá như : Cá chép, cá mè, cátrắm … vậy bể cá này có phải là quần xã hay không ? Tại sao ? Không phải là quần xã vì chỉ là ngẫu nhiên nhốt chungkhông có mối quan hệ thống nhấtI. Thế nào là một quần xã sinh vật ? Vậy quần xã sinh vậtlà gì ? Quần xã sinh vật là một tập hợp những quần thể sinh vậtthuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một khônggian nhất định. Các sinh vật trong quần xã có mối quan hệgắn bó như một thể thống nhất và do vậy, quần xã có cấutrúc tương đối không thay đổi. Các sinh vật trong quần xã thíchnghi với thiên nhiên và môi trường sống của chúngVí dụ : Rừng mưa nhiệt đới gió mùa, ao cá tự nhiên … Trong sản xuất môhình VAC có phảilà quần xã sinh vậthay không ? Mô hình VAC làquần xã nhân tạoMô hình VACEm hãy phân biệt những nét cơ bảngiữa quần xã sinh vật với quần thểsinh vậtQuần thể Quần xãTập hợp những thể cùng loàisống trong cùng một sinhcảnh. – Đơn vị cấu trúc là thành viên. Độ phong phú thấpKhông có hiện tượngkhống chế sinh vậtTập hợp những quần thể củacác loài khác nhau trongcùng một sinh cảnh. – Đơn vị cấu trúc là quầnthể. Độ phong phú cao. – Có hiện tượng kỳ lạ khống chếsinh học. II. Những tín hiệu nổi bật của một quần xãNghiên cứu nội dung bảng 49 : trang 147 và quan sát những hình sau đây : Độ đa dạngĐộ nhiềuLoài đặc trưngLoài ưu thếHãy cho biết thế nào là độ đadạng, độ nhiều, độ thường gặp. Cho ví dụĐặc điểm Các chỉ số Thể hiệnThành phầnloài trongquần xãĐộ đa dạngĐộ nhiềuĐộ thường gặpLoài ưu thếLoài đặc trưngMức độ phong phú và đa dạng về số loài trongquần xãMật độ thành viên của từng loài trongquần xãTỉ lệ % số khu vực phát hiện một loàitrong tổng số khu vực quan sátLoài đóng vai trò quan trọng trongquần xãLoài chỉ có ở một quần xã hoặc cóNhiều hơn hẳn những loài khácSố lượngcác loàitrong quầnxãCác đặc thù của quần xãThế nào là loài lợi thế, loài đặctrưng cho ví dụ minh họa ? II – Những tín hiệu nổi bật của một quần xãIII – Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xãNghiên cứu thông tin, ví dụtrong sách giáo khoa trang 148 Điều kiện ngoại cảnh ảnhhưởng tới số lượng cá thểtrong quần xã thế nào ? Cho ví dụSự biến hóa chu kỳ luân hồi ngày đêm, chu kỳ luân hồi mùa dẫn đến hoạt độngtheo chu kỳ luân hồi của sinh vậtVí dụ : Các loài động vật hoang dã như : Chimcú, ếch nhái, muỗi … ít hoạt độngvào ban ngày. Cây rụng lá vào mùa đông … Ảnh hưởng của ngoại cảnh đến sinh vậtDơi hoạt động giải trí về đêmChim cú mèo săn mồi về đêmCây rụng lá vào mùa đôngIII – Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xãGặp điều kiện kèm theo thuận tiện thìsinh vật tăng trưởng như thếnào ? Cho ví dụĐiều kiện thuận tiện thực vật pháttriển → động vật hoang dã cũng tăng trưởng. Số lượng loài sinh vật này khốngchế số lượng loài sinh vật khácQuan sát mối quan hệ sau : Khi chim ăn hết sâuKhi cây phát triểnIII – Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xãTại sao quần xã luôn cócấu trúc không thay đổi ? Quần xã luôn có cấu trúcổn định là do sự cănbằng những quần thể trongquần xãVậy giữa quần xã vàngoại cảnh có mối quanhệ với nhau như thế nào ? Khi ngoại cảnh đổi khác dẫn tới số lượng cáthể trong quần xã biến hóa và luôn đượckhống chế ở mức độ tương thích với môi trường tự nhiên. Cân bằng sinh học là trạng thái mà số lượngcá thể mỗi quần thể trong quần xã luôn daođộng ở vị trí cân đối nhờ khống chế sinh họcNhững tác động ảnh hưởng nào của con người gây mất cân bằngsinh học trong quần xã ? Săn bắn bừa bãi, gây cháyrừng, mua và bán động vậtCác hoạt động giải trí gây mất cân đối sinh họcChặt phá rừngĐốt rừngMua bán động vật hoang dã hoang dãChúng ta phải làm gì đểbảo vệ thiên nhiênChúng ta phải bảo vệ và tuyêntruyền mỗi người tham gia bảovệ thiên nhiên và môi trường, vạn vật thiên nhiên, không chặt phá cây rừng vàmua bán động vật hoang dã hoang dãHãy bảo vệ thiên nhiên và môi trường sống của chúng taCủng cốThế nào là quần xã sinh vật ? Quần xã sinh vật khácvới quần thể sinh vật như thế nào ? Thế nào là sự cân đối sinh học ? Cho ví dụ minhhọa về sự cân đối sinh học. Các em phải làm gì để bảo vệ sự đa dạng sinh học ? Ghi nhớ : I. Thế nào là một quần xã sinh vật : Quần xã sinh vật là một tập hợp những quần thể sinh vật thuộc nhiều loàikhác nhau, cùng sống trong một khoảng chừng khoảng trống nhấtđịnh. Các sinh vậttrong quần xã có mối quan hệ gắn bó như một thể thống nhất và do vậy, quầnxã có cấu trúc tương đối không thay đổi. Các sinh vật trong quần xã thích nghi vớimôi trường sống của chúng. II. Những tín hiệu nổi bật của một quần xã : Bảng 59 : Các đặc thù của quần xã ( Trang 147 ) III. Quan hệ giữa ngoại cảnh và quần xã : – Khi ngoại cảnh đổi khác dẫn tới số lượng thành viên trong quần xã đổi khác vàluôn được khống chế ở mức độ tương thích với môi trường tự nhiên. Cân bằng sinh học là trạng thái mà số lượng thành viên mỗi quần xã trong quầnxã giao động quanh vị trí cân đối nhờ khống chế sinh học. Hướng dẫn về nhà : Học bài, vấn đáp thắc mắc SGKTrả lời câu hỏi 2 và 4 SGK trang 149T ìm hiểu trước bài 50 : Hệ sinh tháiBài học đến đây đã hết. Hẹn gặp lại những em ởtiết học sau !

Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh