Cá thiên đường (danh pháp Macropodus opercularis), tên khác: săn sắt, sin sít, cá cờ chấm, là một loại cá nước ngọt sống ở ao hồ và ruộng lúa ở Việt Nam (sinh sống nhiều ở các thửa ruộng xã Lũng Vân, trải dài từ Vinh đến Tuy Hoà (ngoại trừ lưu vực sông Hương nơi chảy ra Huế và thị trấn Đông Hà, Quảng Trị). Loài này còn xuất hiện ở thượng nguồn sông Đồng Nai (chảy qua Sài Gòn), cụ thể ở vùng Đồng Tháp Mười thuộc huyện Tân Phước (tỉnh Tiền Giang). Ngoài ra trên thế giới, cá phân bố ở Lào, Campuchia, Malaysia, Trung Quốc, Hồng Kông, Đài Loan, Nhật Bản, Hàn Quốc.
Kích thước tối đa 6.7 cm nhưng có thể lớn đến 8 cm trong môi trường nuôi dưỡng. Số lượng gai vây lưng (tia cứng): 11 – 17; tia vây lưng (tia mềm): 5 – 10; gai vây hậu môn: 7 – 22; tia vây hậu môn: 9 – 15; đốt sống: 27 – 29. Đuôi hình chiếc nĩa, ở cá đực hai thuỳ đuôi kéo dài; viền ngoài gần gốc đuôi có hình răng cưa nhọn; có một chấm xanh viền đỏ nổi bật trên nắp mang; ở mẫu vật, trên thân có 7-11 sọc nổi bật và đậm màu trên nền vàng nhạt (ở cá thể sống là những sọc xanh trên nền thân màu hanh đỏ); một vạch đen kéo dài từ miệng qua mắt đến chấm xanh trên nắp mang, đầu và lưng có nhiều chấm đen, khe và viền vảy nhạt màu hơn vảy. Cá đực có màu sắc sặc sỡ còn cá cái có màu nhạt, đục hơn và cỡ nhỏ hơn.
Loại cá nhỏ này ( con lớn dài khoảng chừng 10 cm ), vảy có nhiều sắc tố sặc sỡ. Cá thiên đường là một trong những loài hung hãn hơn trong họ này. Chúng tiến công nhau và hoàn toàn có thể giết chết cá nhỏ. Trong thiên nhiên và môi trường tự nhiên, chúng là loài săn mồi với thức ăn là côn trùng nhỏ, loài không xương sống, tép .
Cá thiên đường đực thường hung ác, khá hiếu chiến, quấy rối và tiến công ( đá ) lẫn nhau để tranh giành chủ quyền lãnh thổ cũng như có năng lực giết chết cá con nhỏ, nhất là trong mùa sinh sản. Cá đực chọn nơi yên tĩnh để nhả bọt sền sệt và dẫn dụ cá cái đến để đẻ trứng, tổ bọt thường có nửa đường kính giao động 15 cm, số lượng trứng hoàn toàn có thể lên đến 300, sau khi thụ tinh trứng được cá cha mẹ nhả lên tổ bọt và cá đực liên tục chăm nom trứng. Trứng nở sau 1 ngày và sau 3 ngày thì cá con lượn lờ bơi lội tự do được. Thức ăn của cá bột là những vi sinh vật có trong nước .Trong tự nhiên, chúng là động vật hoang dã ăn thịt, ăn côn trùng nhỏ, động vật hoang dã không xương và trứng. Loài này là một trong số ít những loài cá hoàn toàn có thể biến hóa sắc tố của nó ( nhẹ hơn hoặc tối hơn ) khi phản ứng với những kích thích .
Môi trường sống[sửa|sửa mã nguồn]
Cá thiên đường rất khỏe trong tự nhiên thích hợp với hầu hết những điều kiện kèm theo nước, sống sót trong nước mát và ấm như nhau, hoàn toàn có thể sống sót ở những ao tù nước đọng thậm chí còn là cống rãnh. Chúng hoàn toàn có thể được giữ ở hồ ngoài trời .
Sống ở miền nhiệt đới, trong môi trường nước ngọt, gần bề mặt, độ pH: 6.0 – 8.0; độ cứng dH: 5 – 19, nhiệt độ: 16 – 26 °C. Khả năng chịu lạnh tuyệt vời nhiệt độ ưu thích là 23 °C. Cư ngụ ở những vùng nước trũng, từ vùng bụi hoang ven bờ hay vũng nước tù ở gần sông, suối cho đến những con kênh dẫn nước bên cạnh những ruộng lúa. Ở Việt Nam, loài này còn xuất hiện ở vùng cao nguyên thượng nguồn của sông Đồng Nai. Chúng có thể sống nơi nước đục và nghèo oxy hoà tan (nhờ khả năng thở trực tiếp).
Xem thêm: Bọ chét mèo – Wikipedia tiếng Việt
Chế độ nhà hàng[sửa|sửa mã nguồn]
Chúng là động vật hoang dã ăn tạp nên gật đầu phần đông bất kỳ thực phẩm nào, tuy nhiên chúng rất chuộng một chính sách ẩm thực ăn uống hài hòa và hợp lý giàu protein ( trái ngược với những loại thực phẩm thực vật dựa trên những loại được bán với cá vàng ) từ mẩu thịt băm nhỏ đến những loại côn trùng nhỏ. Chúng cũng thích ăn tổng thể những loài động vật hoang dã thuỷ sinh kích cỡ nhỏ ( ấu trùng muỗi, sâu đen và ruồi nhỏ ) kể cả cá nhỏ .
Giá trị sử dụng[sửa|sửa mã nguồn]
Cá thiên đường được nuôi làm cảnh và là loài cá cảnh thứ hai sau cá vàng được nhập cư vào châu Âu ( Pháp 1869, Đức 1876 ) bởi hình dáng nó rất đẹp, có nhiều màu sặc sỡ .Cá thiên đường cũng được dùng để vui chơi bằng cách cho cá đực chọi nhau do bản tính cá đực thường hung ác, hiếu chiến. Lúc bấy giờ, những loại cá ngoại nhập còn rất lạ lẫm với lũ trẻ con miền quê, nên chơi cá thiên đường luôn là lựa chọn số một. Thêm nữa, cá dễ nuôi, dễ tìm hơn. Khi chơi, chung quanh phải mang nhiều chai lọ thủy tinh, thau nhựa, gáo dừa … đựng nhiều cá dự trữ. Bởi với cá thiên đường, con nào cừ nhất cũng chỉ hoàn toàn có thể đủ sức để đấu đá chừng 10 phút. Nếu không mang theo cá dự trữ, cuộc vui sẽ tàn ngay .
Cá còn là món ăn đặc sản nổi tiếng ở vùng Đồng Tháp Mười thuộc huyện Tân Phước (tỉnh Tiền Giang) trước đây và cũng là loại thực phẩm phổ biến của người dân xứ Mường Bi (xã Lũng Vân, Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình).
Tình trạng bảo tồn[sửa|sửa mã nguồn]
Thời gian khoảng chừng 10 năm trở lại đây ( 2002 – 2012 ) loài thủy hải sản này mất dạng dần và hiện tại gần như đã tuyệt chủng do quy trình khai hoang phục hóa, độ phèn chua giảm dần không còn thích nghi cho cá sinh sống. Thêm vào đó gần đây người dân những vùng nông thôn bắt cá theo kiểu tiêu diệt, cộng với việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật trong nông nghiệp gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường nước làm cho loại cá này cũng như nhiều loại thủy hải sản khác không còn điều kiện kèm theo sinh sống. Ở những vùng khác, cá cũng bị đánh bắt cá đến tận diệt để làm thực phẩm mà không có một chương trình bảo tồn nào khiến số lượng cá khá rất ít trong tự nhiên .
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
Phương tiện liên quan tới Macropodus opercularis tại Wikimedia Commons
Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh
