Cáo tuyết Bắc Cực – Wikipedia tiếng Việt

Cáo tuyết Bắc Cực (Vulpes lagopus), còn có tên cáo trắng, cáo tuyết hay cáo Bắc Cực, là một loài cáo nhỏ có nguồn gốc từ vùng Bắc Cực ở Bắc bán cầu và thường sống tại quần xã ở đài nguyên Bắc Cực.[1][7] Loài cáo này thích nghi tốt với môi trường lạnh. Chúng sở hữu bộ lông dày có màu nâu vào mùa hạ và chuyển sang màu trắng vào mùa đông. Chiều dài cơ thể vào khoảng 46 đến 68 cm (18 đến 27 in) cùng với thân hình cong tròn giúp chúng giảm thiểu được sự truyền nhiệt từ cơ thể ra ngoài không khí.

Cáo Bắc Cực ăn thịt mọi sinh vật nhỏ mà chúng tìm thấy, gồm có chuột Lemming, chuột đồng, hải cẩu đeo vòng non, những loài cá, thủy cầm và cả chim biển. Chúng còn ăn những xác thối, quả mọng, rong biển, côn trùng nhỏ và những loài động vật hoang dã không xương sống nhỏ khác. Cáo Bắc Cực hình thành những đôi đơn giao phối trong mùa sinh sản và chúng sẽ ở cùng nhau để nuôi dưỡng con non trong những hang dưới lòng đất. Đôi khi, những thành viên khác trong mái ấm gia đình sẽ giúp chúng triển khai việc làm này .

Hộp sọ

Cận cảnh phần đầuCáo Bắc Cực sống tại những nơi cực kỳ mát mẻ trên hành tinh nhưng vẫn không bị run cho đến khi nhiệt độ xuống tận − 70 °C ( − 94 °F ). Giúp chúng thích nghi để sống sót trong cái lạnh là bộ lông dày, nhiều lớp và có tính cách nhiệt cao, [ 8 ] [ 9 ] một mạng lưới hệ thống trao đổi nhiệt ngược chiều ở máu tuần hoàn tại bàn chân giúp duy trì nhiệt độ lõi khung hình, và là một nguồn cung chất béo dồi dào. Loài cáo này có tỉ lệ diện tích quy hoạnh mặt phẳng so thể tích thấp nhờ có thân hình săn chắc, mõm và chân ngắn, cùng đôi tai ngắn, dày. Càng ít diện tích quy hoạnh mặt phẳng tiếp xúc với cái lạnh Bắc cực đồng nghĩa tương quan với việc càng ít nhiệt truyền từ khung hình ra ngoài không khí .Lông mọc trên lòng bàn chân giúp cách nhiệt cũng như bước đi trên băng tuyết. Cáo Bắc Cực có thính giác cực nhạy xác định đúng chuẩn nơi những con vật nhỏ đang hoạt động dưới tuyết. Khi chớp lấy được vị trí con mồi, sẽ lao tới và vồ lấy nạn nhân xuyên qua lớp tuyết. Lông đổi màu theo mùa : đa phần sẽ có màu trắng vào mùa đông để ẩn mình dưới tuyết trong khi vào mùa hạ sẽ có màu xám – nâu hoặc nâu sẫm. Tuy nhiên, trong vài quần thể, vài thành viên đôi khi sẽ có lông xám pha chút xanh nhạt vào mùa đông và trở nên nhạt hơn trong mùa hè. [ 8 ] [ 10 ]
Lông cáo vào mùa hèCáo Bắc Cực không ngủ đông và hoạt động giải trí quanh năm. Chúng tích trữ chất béo trong mùa thu và nhiều lúc tăng khối lượng khung hình lên đến hơn 50 %. Điều này giúp cách nhiệt cho khung hình trong suốt mùa đông cũng như một nguồn cung nguồn năng lượng dồi dào khi thức ăn khan hiếm. Chúng sống trong những hang lớn không rã đông, mặt phẳng hơi nâng lên. Đó là một mạng lưới hệ thống đường hầm phức tạp rộng khoảng chừng 1.000 mét vuông ( 1.200 thước Anh vuông ) và thường nằm ở những ngọn đồi ngoằn nghoèo, rặng núi dài tạo nên bởi vật tư trầm tích ngọt ngào trong vùng trước đây phủ băng. Hang có rất nhiều ngõ ngách và hoàn toàn có thể đã sống sót suốt nhiều thập kỷ cũng như được sử dụng qua nhiều thế hệ nhà cáo. [ 11 ]
Cáo Bắc Cực có khuynh hướng hình thành cặp đơn giao phối, một cái – một đực, trong mùa sinh sản và duy trì một phần chủ quyền lãnh thổ xung quanh hang. Giao phối thường diễn ra từ tháng 4 đến tháng 5 và thai kỳ lê dài khoảng chừng 52 ngày. Trung bình một lứa, cáo cái đẻ từ 5 đến 8 cáo con nhưng đặc biệt quan trọng hoàn toàn có thể nhiều đến 25 con non ( lứa đẻ nhiều nhất trong cả bộ Carnivora ). [ 12 ] Cáo non sẽ được cả cha lẫn mẹ chăm nom, sẽ rời hang khi được 3 đến 4 tuần tuổi và cai sữa khi được 9 tuần tuổi. [ 11 ]
Cáo Bắc Cực nhìn chung sẽ ăn thịt bất kể động vật hoang dã nhỏ mà chúng tìm thấy, gồm có chuột Lemming, chuột đồng, gặm nhấm khác, thỏ đồng, chim, trứng và cả xác thối. Chúng tìm ăn xác mồi chết dư thừa từ kẻ săn mồi lớn hơn như sói hay gấu trắng Bắc Cực và khi thức ăn khan hiếm, cáo thậm chí còn còn ăn phân của mình. Ở khu vực cáo sinh sống, chuột Lemming là con mồi thông dụng nhất [ 11 ] và một mái ấm gia đình nhà cáo hoàn toàn có thể ăn hàng tá chuột Lemming mỗi ngày. Tại vài điểm thuộc Bắc Canada, một lượng lớn chim di cư kéo đến theo mùa cũng là nguồn cung thức ăn dồi dào. Trên bờ biển Iceland hay những hòn đảo khác, thức ăn đa phần cũng là chim. Suốt tháng 4 và tháng 5, cáo Bắc Cực còn săn hải cẩu đeo vòng non khi mà cáo con còn trong hang tuyết và chưa thể tự săn mồi. Cá bơi dưới băng cũng là một phần của chính sách ăn, cáo còn ăn quả mọng và rong biển, do đó chúng được xem là loài động vật hoang dã ăn tạp. [ 13 ] Chúng chuyên săn trứng chim những loại, chỉ trừ trứng của những loài chim lớn nhất lãnh nguyên. [ 14 ] Khi thức ăn dư thừa, cáo sẽ chôn vùi phần dư để dự trữ .
Lông cáo vào mùa đôngChiều dài trung bình từ phần đầu đến hết thân của cáo đực 55 cm ( 22 in ), với khoảng chừng từ 46 đến 68 cm ( 18 đến 27 in ), trong khi cáo cái trung bình 52 cm ( 20 in ) với khoảng chừng từ 41 đến 55 cm ( 16 đến 22 in ). [ 8 ] [ 15 ] Ở 1 số ít vùng, không có độc lạ về kích cỡ giữa đực và cái. Đuôi dài khoảng chừng 30 cm ( 12 in ) ở cả đực và cái. Chiều cao bờ vai khoảng chừng 25 đến 30 cm ( 9,8 đến 11,8 in ). [ 16 ] Cân nặng trung bình của cáo đực khoảng chừng 3,5 kg ( 7,7 lb ), trong khoanh vùng phạm vi 3,2 đến 9,4 kg ( 7,1 đến 20,7 lb ), trong khi cáo cái trung bình 2,9 kg ( 6,4 lb ), trong khoanh vùng phạm vi 1,4 đến 3,2 kg ( 3,1 đến 7,1 lb ). [ 8 ]

Vulpes lagopus là loài ‘cáo thực sự’ thuộc chi Vulpes của tông cáo Vulpini. Loài được liệt vào phân họ Caninae thuộc họ hữu nhũ Canidae. Mặc dù trước đó cáo Bắc Cực được xếp riêng biệt vào chi đơn diện Alopex, nhưng gần đây những bằng chứng về di truyền học khiến loài được xếp vào chi Vulpes cùng với phần lớn những loài cáo khác.[7][17]

Cáo tuyết ban đầu được Carl Linnaeus mô tả trong tác phẩm 10th edition of Systema Naturae vào năm 1758 với danh pháp Canis lagopus. Loại mẫu vật được thu hồi từ Lapland, Thụy Điển. Danh pháp vulpes là tiếng Latin của từ “fox” (cáo).[20] Danh pháp lagopus có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp cổ đại λαγως (lagos, “thỏ đồng”) và πους (pous, “chân”), đề cập đến lông trên chân cáo tương tự như những gì được thấy trên loài thỏ ở khí hậu lạnh.[19]

Bên cạnh phân loài đề cử, Vulpes lagopus lagopus, có bốn phân loài khác của loài cáo này:

• Cáo Bắc Cực đảo Bering, Vulpes lagopus beringensis
• Cáo Bắc Cực Iceland, Vulpes lagopus fuliginosus
• Cáo Bắc Cực đảo Pribilof, Vulpes lagopus pribilofensis
• Cáo Bắc Cực Greenland, Vulpes lagopus foragorapusis

Phân bố và môi trường tự nhiên sống[sửa|sửa mã nguồn]

Cáo tuyết phân bổ gần miền cực và sinh sống trong môi trường tự nhiên lãnh nguyên Bắc cực ở Bắc Âu, Bắc Á và Bắc Mỹ. Phạm vi gồm có Greenland, Iceland, Fennoscandia, Svalbard, Jan Mayen vài hòn đảo khác ở biển Barents, bắc Nga, nhiều hòn đảo ở biển Bering, Alaska và Canada xa về phía nam vịnh Hudson. Trong những năm cuối thế kỷ XIX, được gia nhập vào quần đảo Aleut phía tây nam của Alaska. Cáo đa phần sống ở vùng lãnh nguyên và tảng băng trôi nhưng cũng xuất hiện trong rừng taiga ở Canada và bán đảo Kenai ở Alaska. Chúng được tìm thấy ở độ cao lên đến 3.000 m ( 9.800 ft ) trên mực nước biển và đã được nhìn thấy trên băng biển gần với Bắc Cực. [ 21 ]Cáo Bắc Cực là động vật hoang dã có vú duy nhất có nguồn gốc từ Iceland. [ 22 ] Loài đã đến cô lập tại hòn đảo ở bắc Đại Tây Dương kết thúc thời kỳ băng hà sau cuối, băng qua biển ướp lạnh. Trung tâm cáo Bắc Cực tại Súðavík chứa một triển lãm về cáo tuyết và thực thi nghiên cứu và điều tra về tác động ảnh hưởng của du lịch với số lượng. [ 23 ] Phạm vi loài suốt thời cuối kỷ băng hà to lớn hơn hiện tại, và hóa thạch còn lại của cáo tuyết được tìm thấy nhiều ở miền bắc Âu và Siberia. [ 1 ]

Tình trạng bảo tồn[sửa|sửa mã nguồn]

Tình trạng bảo tồn loài cáo này nói chung tốt và ước tính có khoảng chừng vài ngàn thành viên trong tổng số. IUCN nhìn nhận là ” loài ít chăm sóc “. [ 1 ] Tuy nhiên quần thể tại lục địa Scandinavian có rủi ro tiềm ẩn tuyệt chủng, mặc dầu được bảo vệ hợp pháp khỏi săn bắn và bức hại trong nhiều thập kỷ. Ước tính số cáo trưởng thành trong toàn bộ những nước Na Uy, Thụy Điển và Phần Lan ít hơn 200 thành viên. [ 11 ]Sự đa dạng chủng loại của cáo tuyết có xu thế xê dịch trong một chu kỳ luân hồi cùng với số chuột lemming và chuột đồng ( một chu kỳ luân hồi từ 3 đến 4 năm ). [ 14 ] Quần thể đặc biệt quan trọng dễ bị rình rập đe dọa nhiều năm khi số con mồi giảm sút, và nạn săn thú không trấn áp được gần như loại trừ hai phân loài. [ 11 ]Da cáo có màu xanh xám đen – một biểu lộ của gen lặn – đặc biệt quan trọng có giá trị. Chúng được luân chuyển đến nhiều nơi khác nhau trước cả cáo hoang quần đảo Aleut trong những năm 1920. Chương trình đã thành công xuất sắc khi ngày càng tăng số lượng cáo lông xanh, nhưng con mồi là ngỗng Canada Aleutian xích míc với tiềm năng bảo tồn loài cáo [ 24 ]Cáo tuyết biến mất tại vùng đất có loài cáo đỏ lớn hơn. Điều này đã được quy cho biến hóa khí hậu – giá trị ngụy trang của bộ lông sáng giảm đáng kể khi tuyết ít phủ. [ 25 ] Cáo đỏ chiếm lợi thế khi khoanh vùng phạm vi sống khởi đầu chồng chéo bằng cách giết cáo tuyết và con non. [ 26 ] Một lời lý giải khác cho việc ngày càng tăng cáo đỏ có tương quan đến sói xám : Trong quá khứ, sói kiềm chế số lượng cáo đỏ xuống, nhưng sói xám bị săn bắt đến gần tuyệt chủng trong nhiều khoanh vùng phạm vi trước đây, số lượng cáo đỏ tăng trưởng lớn hơn, và chúng đã trở thành động vật hoang dã ăn thịt đầu bảng của hệ sinh thái. Ở khu vực bắc Âu, có những chương trình được cho phép săn bắn cáo đỏ trong khoanh vùng phạm vi sống của cáo tuyết trước đây .Cũng như nhiều loài săn khác, nguồn tài liệu tốt nhất thống kê quy mô số lượng lớn và lịch sử vẻ vang đang săn tìm hồ sơ túi và bảng câu hỏi. Một số nguồn tiềm năng của lỗi trong bộ sưu tập tài liệu đó. [ 27 ] Ngoài ra, số lượng rất khác nhau giữa những năm do sự dịch chuyển số lượng thành viên lớn. Tuy nhiên, tổng số lượng cáo tuyết phải dựa theo thứ tự của hàng trăm ngàn động vật hoang dã. [ 28 ]

Số lượng thế giới không bị đe dọa, nhưng hai nhóm quần thể cáo tuyết đang có. Một là tại đảo Medny (quần đảo Commander, Nga), giảm khoảng 85-90%, khoảng 90 loài động vật, là kết quả của bệnh ghẻ lở gây ra bởi ve ký sinh tai từ chó du nhập trong những năm 1970.[29] Số lượng hiện đang được điều trị bằng thuốc chống ký sinh trùng, nhưng kết quả vẫn chưa chắc chắn.

Quần thể khác bị rình rập đe dọa là một trong Fennoscandia ( Na Uy, Thụy Điển, Phần Lan và bán đảo Kola ). Số này giảm mạnh khởi đầu thế kỷ 20 do hiệu quả của Ngân sách chi tiêu lông cáo cực cao, gây ra săn bắn tràn ngập làm quần thể giảm sút. [ 30 ] Quần thể đã duy trì tỷ lệ thấp hơn 90 năm qua, với mức giảm thêm trong suốt thập kỷ qua. [ 31 ] Tổng dự báo số lượng năm 1997 là khoảng chừng 60 cáo trưởng thành ở Thụy Điển, 11 ở Phần Lan và 50 ở Na Uy. Từ Kola, có tín hiệu trường hợp tương tự như, cho thấy số lượng khoảng chừng 20 cáo trưởng thành. Quần thể Fennoscandian, số khoảng chừng 140 cáo lớn giao phối. Ngay cả sau khi chuột lemming địa phương nhiều, số cáo tuyết có xu thế giảm trở lại mức nguy khốn gần như bất khả thi. [ 28 ]Cáo tuyết được phân là một ” sinh vật ngoại lai bị cấm ” dưới luật cấm chất ô nhiễm và sinh vật ngoại lai năm 1996 của New Zealand nhằm mục đích ngăn ngừa loài cáo này nhập khẩu vào quốc gia. [ 32 ]

• Nowak, Ronald M. (2005). Walker’s Carnivores of the World. Baltimore: Johns Hopkins Press. ISBN 0-8018-8032-7

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh