 | |
| Quốc gia nguồn gốc | Nhật Bản |
|---|---|
| Sử dụng | Giống trưng bày |
| Đặc điểm | |
| Cân nặng |
|
| Màu da/lông | Nhạn, chuối bạc, điều |
| Màu trứng | nâu sáng, trắng |
| Kiểu mào | mào cờ |
| Phân loại | |
| |
Onagadori (chữ Nhật:尾長鶏/ Hán Việt: Vĩ trường kê có nghĩa là gà đuôi dài) hay còn gọi là gà đuôi dài Nhật Bản là một giống gà có nguồn gốc từ Nhật Bản, được nuôi để làm cảnh và tham gia trưng bày. Đây là giống gà nổi bật với cái đuôi rất dài.
Lịch sử giống[sửa|sửa mã nguồn]
Vào thời Edo giống gà Onagadori sinh ra. Nguồn gốc giống gà Onagadori là giống gà ” Shokoku ” ( 小国 tiểu quốc ), khối lượng gà mái shokoku khoảng chừng 1,5 kg và nặng hơn ” tosajidori ” và ” uzurao “, hai giống gà thông dụng khác ở tỉnh Kochi ( khối lượng gà mái khoảng chừng 0,8 kg ). Vào thời Taiso, gà với size như vậy cần nhiều cỏ và nguồn thức ăn giàu đạm như cám gạo, chạch, cá giếc, ếch, côn trùng nhỏ ( cào cào, châu chấu ), giun đất và ấu trùng chuồn chuồn. Những giống gà như ” tomaru ” và ” gà Chabo ” nhập khẩu từ những nước láng giềng vùng Khu vực Đông Nam Á vào đầu thời Edo, được cải tổ ở Nhật và gia nhập vào Kochi trải qua những nhà lai tạo .Sự phong phú của những giống gà tập trung chuyên sâu vào một vùng nhất định như vậy góp thêm phần vào sự tăng trưởng thành công xuất sắc của giống gà Onagadori. Giống gà Onagadori trở nên hoàn thành xong vào thời Đại Chánh ( Taiso, 1912 – 1926 ). Là giống gà cao quý được bảo vệ bởi chính quyền sở tại Nhật Bản trong nhiều năm trời và được coi như là có vai trò quan trọng trong văn hóa truyền thống Nhật Bản. Giống gà onagadori và giống gà phượng hoàng phoenix do phương Tây lai tạo, có quan hệ nhưng không phải là một .Đợt nhập khẩu gà đuôi dài tiên phong vào châu Âu là gà ” onagadori gốc ” không thay lông ( non-moulting ) với những thành viên đuôi dài được nhập khẩu rải rác vào châu Âu từ những năm 1800. Gà onagadori được nhập khẩu rải rác trong hơn hai trăm năm qua với nhiều Lever chất lượng khác nhau. Đợt nhập khẩu tiên phong vào châu Âu khởi đầu từ những năm 1800, rồi sau đó vào những năm 1970, 1980 và 1990. Ở châu Âu có một đợt nhập khẩu ở miền nam nước Đức vào những năm 1970 với gần 40.000 euro ngân sách .Đợt nhập khẩu vào Mỹ diễn ra trong tiến trình 1930 – 1940, và sau đó vào những năm 1960 cho một xưởng làm mồi câu giả ( fly-tying ) ở New Jersey, nơi mà từ đó lan ra toàn nước Mỹ dưới tên gọi ” phoenix – onagadori. ” Với những dòng gà ở Mỹ, chỉ những phát hiện gần đây về đặc thù di truyền tựa như như bộ lông của gà onagadori mới khiến những nhà lai tạo mở màn tái tuyển chọn đặc thù không thay lông ở gà trống tơ 3-5 năm tuổi. Nhiều dòng gà, thậm chí còn cả dòng thuần, cũng bị mất gien không thay lông đặc trưng, điều giúp chúng độc lạ với những giống gà còn lại .
Gà onagadori độc lạ ở Xác Suất lông phụng, lông măng cũng như lông mã tăng trưởng suốt đời. Gà mái cũng tương tự như như gà mái của những giống gà lông dài khác. Có nhiều Lever chất lượng ở gà onagadori : Lever cao nhất là những con có từ hai đến ba cặp lông phụng và từ 60 đến 70 % lông đuôi không thay. Chất lượng của gà onagadori cũng phụ thuộc vào rất nhiều vào cách nuôi dưỡng và gà với chất lượng di truyền cao nhất cũng không hề phát huy được độ dài mong ước nếu chính sách nuôi không thích hợp .
Gien đuôi dài là một đột biến từ giống gà shokoku mà nhờ quá trình lai tuyển chọn và loại chuồng tomebako khiến cho đuôi gà Onagadori dài ra một cách đáng kể. Hơn nữa, các nhà lai tạo nỗ lực khiến đuôi dài hơn nữa bằng cách đều đặn lai chéo giữa Onagadori chuối (silver gray) với Onagadori khét (brown). Kết quả phân tích gien và máu của gà Onagadori chuối với khét ở tỉnh Kochi ngày nay cho thấy rằng chúng gần với giống gà Totenko (chữ Nhật: 東天紅/đông thiên hồng) hơn là Shokoku. Nhóm máu của gà Onagadori là kết hợp giữa goshiki-shokoku với totenko và shirafuji-shokoku và hakushoku-shokoku.
Gà onagadori tiên phong ( 1804 – 1830 ) về sau, kích cỡ đuôi gà được lê dài một cách đáng kể. Vào thời Thiên Bảo ( Tenpo ), độ dài trên 2 m là thông dụng vào thời Minh Trị chúng lên đến 3,6 m. Cho đến thời Chiêu Hòa ( 1926 – 1989 ) độ dài khoảng chừng 8 m là phổ cập, với ngoại lệ là độ dài 13 m vào năm 1970. Lông đuôi của một con gà chuối được ghi nhận đạt vận tốc dài từ 7 đến 10 cm mỗi tháng và một thành viên đạt độ dài đuôi đến 3 m trong 3 năm. Độ dài đuôi của biến thể khét là 8,9 m trong khi độ dài đuôi của biến thể nhạn là 10,3 m vào khoảng chừng năm 1965 .Lông gà onagadori rất mềm ở phần ngực, hoàn toàn có thể thổi vào đám lông và chúng sẽ nhúc nhích và dựng lên. Lông cứng là tín hiệu của lai tạp. Gà mái đuôi phải nhiều lông, lông phụng dài và lông mã dày. Gà onagadori màu nhạn phải có chân vàng với tai trắng khô cứng vàng. Màu chân khác ở gà nhạn là xám ô-liu. Tai phải có màu trắng, link di truyền tự nhiên với tông vàng-phớt xanh lục của sắc tố chân. Màu chuối bạc và điều không có vạch sậm màu ở giữa lông bờm và rất rất ít ở lông mã. Đấy là những đặc thù quan trọng về sắc tố. Biến thể onagadori nhạn, Biến thể onagadori điều, Biến thể onagadori chuối bạc, Biến thể onagadori chuối lửa
Các biến thể màu sắc được biết ở giống gà onagadori gồm:
Shiroiro: trắng (nhạn): Vào thời Minh Trị, biến thể nhạn là một đột biến màu sắc của giống gà Shokoku. Thuyết khác cho rằng hai nhà lai tạo Kikujiro và Kusujiro ở thành Nankoku mua một con gà lơ-go (leghorn) từ nhà lai tạo Yasuji Matsuzakaya. Sau đó họ lai gà lơ-go với biến thể chuối tạo ra dòng gà đuôi dài màu trắng. Nhưng phân tích gien cho thấy rằng màu trắng ở giống gà onagadori là gien lặn trong khi màu trắng ở giống gà lơ-go hoàn toàn là gien trội và không có mối liên hệ di truyền nào giữa gà lơ-go với giống gà Onagadori dựa trên màu lông trắng do đó biến thể onagadori nhạn là một đột biến ngẫu nhiên từ giống gà Shokoku.
Gà Chuối (silver gray): Gà shokoku (hay “jidori”) được nuôi và lai tạo một cách phổ biến ở vùng lân cận thành Nankoku và tỉnh Tosayamada-cho trong nhiều năm trời. Một cá thể shokoku với lông đuôi mọc dài liên tục đột nhiên xuất hiện và tạo nên gống gà onagadori. Thời còn được gọi là gà Goshikidori, lông cánh có các màu trắng, đen, lục, vàng và nâu và đây là biến thể mà Riemon đem dâng cho lãnh chúa Yamanouchi. Về mặt di truyền, biến thể chuối gần với giống gà shokoku hơn là totenko.
- Shirozasa: chuối bạc (black breasted silver/silver duckwing/shirofuji/shirafuji). Một số cá thể thuộc dòng này vẫn còn sống đến ngày nay ở châu Âu: Màu chuối bạc (silver duckwing) sạch và sáng, chúng mạnh mẽ hơn so với dòng Hà Lan yếu ớt nhưng không nhiều lông bằng. Chúng không thể hiện gien “nm” và vẫn thay lông như bình thường. có vài con trống với đuôi dài gần 2 m nhưng đa phần đều ngắn hơn và được thả rông ngoài trời và thể hiện những tổn thương đuôi điển hình ở gà đuôi dài trong môi trường bùn đất ẩm ướt.
- Goshiki: chuối lửa/ngũ sắc(black breasted golden/golden duckwing) (đôi khi được gọi là goshi – một biến thể rất nhạt của màu điều Akazasa, mà nhiều người Nhật tin là màu của con onagadori đầu tiên)
Shojo: khét (golden red-black tail/black-tailed buff) (màu khét được cho là đã tuyệt chủng từ cuối những năm 1980. Hiện nay, nhiều người Nhật đang nỗ lực tái tạo biến thể màu khet bằng cách lai tạo những con cùng huyết thống với những con được xuất khẩu trước đây). vào thời Minh Trị (Meiji, 1868 – 1912), một biến thể gà onagadori khét được lai tạo bằng cách lai chéo biến thể chuối với gà totenko bởi Konzo Shinohara ở tỉnh Tosayamada-cho.
Biến thể này được mọi người gọi là ” wakuyato ” ( tên phát xuất từ nghề nghiệp của nhà lai tạo – Shinohara sản xuất khung cửi máy dệt, tiếng Nhật là ” waku ” ). Tuy nhiên, biến thể gốc này tuyệt chủng vào năm 1943 ( thời cuộc chiến tranh ). Về mặt kim chỉ nan, biến thể khét hoàn toàn có thể được lai tạo một cách thuận tiện bởi kiểu di truyền liên kết-giới tính ( sex-linked inheritance ) theo đó màu chuối mang tính trội còn màu điều ” akazasa ” mang tính lặn. Trạm Thí Nghiệm Sinh Vật Kochi ( Kōchi Prefecture ) đã tái tạo biến thể khét theo công thức
Akazasa: điều (black breasted red/red duckwing/”red bamboo”/akasasa)
Gà onagadori mái đẻ và ấp trứng giỏi, nếu nuôi số lượng lớn thì nên ấp tự tạo và nuôi gà con trong chuồng ấm và khô. Quá trình tuyển chọn dựa vào tính tình ( gà quá dữ sẽ tự cắn đuôi của chính mình, gà hiền lành và thuần dễ nuôi thành công xuất sắc hơn ), số lượng lông đuôi ( mỗi con gà trống phải có trên 40 lông đuôi và lông phụng ) và lông mã. Gà onagadori, vốn tăng trưởng trong vùng khí hậu ôn hòa của hòn đảo Shikoku, miền nam Nhật Bản, tương thích với khí hậu không quá nóng hoặc lạnh. Nếu nuôi ở vùng lạnh hơn thì nên sưởi chuồng. Nếu nuôi ở vùng nóng hơn thì cần tạo bóng mát ( cây cối … ) và thông thoáng .Nếu gà đùng một cái bị căng thẳng mệt mỏi, ví dụ điển hình như bị rượt đuổi bởi chó, mèo hay trẻ con, chúng hoàn toàn có thể phản ứng bằng cách gồng cứng lông rồi sau đó thay hết những lông này. Gà trống dùng để lai tạo thường bị rụng 3/4 số lông không thay ( non-moulting ) trước đó vì những hoạt động giải trí trẻ trung và tràn trề sức khỏe khi bắt cặp. Một con gà trống khi được đem về chuồng nuôi riêng thì nhanh gọn mọc đuôi lại .
- “Encyclopedia Nipponica article on Onagadori (Japanese)”, yahoo.co.jp
- “Monsters bred for vanity of man”, Times Higher Education, ngày 15 tháng 8 năm 2003
- Phoenix, The Livestock Conservancy
- American Poultry Association, Standard of Perfection 2001
Source: https://thucanh.vn
Category: Chó cảnh
