Đá Opal ( Ngọc Mắt Mèo ) Tự Nhiên • Phong Linh Store

Đá Opal là một trong những loại đá đẹp và quý nhất trên thế giới hiện nay. Điểm độc đáo của loại đá Opal này là có khả năng tán xạ ánh sáng ba chiều tạo nên vẻ đẹp lấp lánh hiếm có. Opal bắt nguồn từ tiếng La Mã Opalus để diễn tả một vẻ đẹp đặc biệt của loại đá quý này Có Màu Sặc Sỡ. Thời Trung Cổ, người Hy Lạp gọi opal là ophthalmios, nghĩa là Đá Mắt, do nhiều người tin rằng đá này giúp tăng thị lực. Một số khác lại nghĩ rằng opal giúp cho người đeo nó có thể trở nên vô hình. Có người còn cho là opal giúp giữ tóc màu vàng không bị bạc. Đá Opal là một loại đá vô cùng đặc biệt vì chúng hoàn toàn không có hình dáng nhất đinh, không có cấu túc tinh thể cũng như thành phần hoá học xác định. Một số nghiên cứu cho rằng, đá Opal là một dạng silic dioxide ngậm nước với lượng nước dao động từ 1 đến 35%. Tuy nhiên, loại đá Opal quý nhất lại có lượng nước dao động trong khoảng từ 6 đến 10%.

1. Thành Phần Hoá Học Và Cấu Trúc Tinh Thể:

1.1. Thành Phần Hoá Học: Với công thức hoá học SiO2.nH2O, opal có thành phần hoá học không cố định. Nó chứa nước từ 1% tới 5% và nhiều khi tới 34%. Loại opal quý thường chứa nước khoảng 6 – 10%. Nước trong opal rất dễ mất khi ta nung nóng, khi đó kèm với quá trình mất nước viên đá sẽ bị nứt vỡ, làm mất màu và làm giảm độ tinh khiết.

1.2. Cấu Trúc Tinh Thể: Thường thấy thành khối đặc xít giống thuỷ tinh, bề ngoài như thạch nhũ. Nó là thành phần chính của một vài cơ thể như xác diatomê, gai của hải miên, bộ xương của phóng xạ trùng, các thành phần này kết hợp dung dịch keo silit. Nhờ có bộ xương silit, rất nhiều các sinh vật đó được bảo tồn thành hoá thạch, ngay trong các lớp trầm tích từ thời cổ nhất.

Thường tạo thành những mạch nhỏ nhiều khi tới 10 cm hoặc hơn dạng nodule bên trong những lỗ trống hoặc khe nứt trong những đá giàu silicat. Cũng thường gặp opal ở dạng giả hình của những khoáng vật khác. Dưới kính hiển vi điện tử cấu trúc của opal gồm có những vi tinh SiO2 ở dạng hình cầu nằm chồng khít lên nhau và sắp xếp thep từng lớp. Sự giao thoa và nhiễu xạ của ánh sáng trên mặt phẳng những lớp vi cầu này đã làm cho opal có hiện tượng kỳ lạ ( opalesence ). Phụ thuộc vào size của những vi cầu mà chúng sẽ cho những màu khác nhau .

2. Các Tính Chất Vật Lý Và Quang Học

2.1. Các Tính Chất Vật Lý

– Độ cứng : 5 – 5,5– Tỷ trọng : 1,9 – 2,5 loại opal quý thường có tỷ trọng trong khoảng chừng 2,1 – 2,2 ( tỷ trọng của opal đổi khác tuỳ thuộc vào lượng nước trong thành phần ) .– Cát khai : Không– Vết vỡ : Vỏ sò

2.2. Tính Chất Quang Học:

– Chiết suất : 1,4 – 1,46– Lưỡng chiết suất : Không– Tính đa sắc : Không– Độ tán sắc : Không

– Phổ hấp thụ : Không đặc trưng

– Màu sắc : Opal là khoáng vật có màu tự sắc, thông thường chúng không màu nhưng do lẫn những tạp chất mang màu nhất là Fe và 1 số ít tạp chất mang màu khác chúng có những màu khác nhau vàng, nâu, đỏ, lục và đen, opal quý thường có màu sặc sỡ như cầu vồng .– Ánh : Thuỷ tinh tới bán thuỷ tinh, loại opal thường, thường có ánh nhựa .

3. Nguồn Gốc Và Phân Bố

Để tìm được một viên đá Opal quý giá, bạn nhất quyết phải đến nước Úc, nơi đang nắm giữ và phân phối hơn 90 % loại đá quý Opal cho toàn quốc tế. Các khu vực khai thác đá nổi tiếng nhất của Úc là : Andamooka, Coober Pedy, Mintabie, Lightning Ridge, Jundah, Mintabie, Yowah, Koroit và Quilpie. Một số loại đá Opal giá trị cũng được tìm thấy ở những nước như : Mexico, Canada, Slovakia, Ethiopia, Nevada, Hungary và Indonesia .

4. Phân Loại

Người ta phân loại opal ra làm 2 loại dựa vào đặc thù của chúng là opal quý và opal thường .

4.1. Opal Quý :

Đặc trưng điển hình nổi bật của loại opal này là hiệu ứng opal ( opalescence ) tức là khi ta quan sát viên đá ở những hướng khác nhau sẽ thấy hiện tượng kỳ lạ như cầu vồng Open trên mặt phẳng viên đá .Mãi cho tới những năm 1960 người ta vẫn cho rằng nguyên do của hiện tượng kỳ lạ này là do sự khúc xạ ánh sáng trên những lớp mặt phẳng rất mỏng dính của viên đá. Tuy nhiên gần đây bằng việc điều tra và nghiên cứu cấu trúc của opal dưới kính hiển vi điện tử ở độ phóng đại đến 20.000 lần cho thấy opal được cấu trúc bởi những hình cầu SiO2 rất nhỏ sắp xếp thành những lớp cực kỳ đều đặn. Màu của opal sẽ Open khi đường kính của những quả cầu này nhỏ hơn những bước sóng khả kiến. Điều kiện dễ nhiễu xạ có màu là khi khoảng cách giữa những lớp xê dịch bằng bước sóng của màu đó chia cho thông số phản xạ của hình cầu. Hệ quả là bước sóng nhiễu xạ sẽ tỷ suất thuận với size của những hạt. Ví dụ, màu đỏ đậm tạo bởi những hạt kích cỡ 250 nm, những màu khác tạo ra bởi cá hạt nhỏ hơn với đường kính cỡ 140 nm. Khi khoảng cách giữa những hàng cầu quá lớn thì hiệu ứng tán sắc sẽ không còn nữa khi đó chúng trở thành loại opal thường .– Nguồn gốc : Opal quý được khai thác nhiều ở nước Australia ở những vùng New South Wales và Queensland, một số ít khác cũng được khai thác ở Braxil, Nhật Bản …– Để phân biệt opal quý người ta chia ra làm 3 loại là opal đen, opal lửa và opal trắng .– Dấu hiệu nhận ra : Rất dễ phân biệt bởi hiệu ứng opalescence .– Giả và tổng hợp : Khó có loại đá nào làm giả opal quý. Tuy vậy nhiều lúc cũng gặp 1 số ít loại thuỷ tinh được làm giả opal và khá giống với tự nhiên. Do được yêu thích nên opal quý thường gặp ở dạng ghép đôi ( doublet ) và ghép 3 ( triplet ). Ở dạng ghép đôi phần trên thường là một tấm mỏng dính opal quý còn phần dưới là opal thường hoặc onyx. Ở dạng ghép 3 thì lớp trên mặt thường là thạch anh pha lê. Hiện nay opal cũng đã được tổng hợp trong công nghiệp bởi 1 số ít nhà phân phối, tuy nhiên tín hiệu để nhận ra opal tổng hợp cũng không khó lắm .

4.2. Opal Thường

Là loại opal khá phổ biến và không có các hiệu ứng màu như ở opal quý và chúng mang một số loại tên khác nhau trên thương trường như: agat, hyalit (không màu, trong), opal mật ong (honey opal) khi chúng có màu vàng mật ong, opal sữa (bán trong màu trắng, ánh ngọc), chrysopa (đục, xanh táo), …

Các đặc tính của opal cơ lý và ngọc học của opal thường cũng tựa như như opal quý .

5. Xử Lý:

Các giải pháp giải quyết và xử lý opal được dùng nhiều nhất là làm tối đá màu nhạt để cho giống opal đen. Phương pháp nhuộm là làm cho màu nhuộm thấm vào trong cấu trúc rỗng để đá có được màu mong ước. Do opal có độ cứng thấp nên để bảo vệ opal người ta thường phải được dán thành hai hay ba lớp giống như bánh sandwich. Đá 2 lớp gồm đáy là vật tư màu đen, phía trên là opal mỏng mảnh. Đá 3 lớp gồm 2 lớp kể trên, phần trên cùng là lớp thạch anh hay plastic không màu, dạng vòm. Dĩ nhiên là đá ghép này rẻ hơn đá opal nguyên thủy. Chúng được bán theo từng viên và giá hoàn toàn có thể lên đến hàng trăm lần nếu viên đá quá đặc biệt quan trọng .

Source: thucanh.vn
Category: Mèo Cảnh