Bệnh dại ở người do virus gây ra và thường bị lây nhiễm thông qua vết cắn của động vật có virus Dại. Nếu động vật và người bị cắn không được tiêm phòng đầy đủ thì có nguy cơ mắc bệnh Dại với hậu quả nặng nề, thậm chí tử vong. Tìm hiểu ngay các đặc điểm và triệu chứng của bệnh Dại cũng như xử lý vết cắn kịp thời trong bài viết dưới đây.
Chó chưa được tiêm phòng nguy cơ truyền bệnh Dại sang cho người
Đặc điểm của bệnh Dại
Bệnh Dại là bệnh của động vật hoang dã, hoàn toàn có thể là động vật hoang dã hoang dại ( thường là động vật hoang dã ăn thịt : cáo, chó sói, chó rừng, dơi hút máu, dơi ăn côn trùng nhỏ ) hoặc động vật nuôi như chó, mèo, trâu, bò .
Virus dại
Virus dại xâm nhập vào khung hình người từ động vật hoang dã bị dại qua vết cắn, vết xước, vết liếm trên lớp da, niêm mạc bị tổn thương. Ở 1 số ít súc vật ăn thịt trong nước bọt của chúng có nhiều enzym hyaluronidaze là yếu tố hoàn toàn có thể giúp cho virus dại lan toả nhanh hơn tới hệ thần kinh .
Là virus ái thần kinh. Dau khi xâm nhập nó sống sót nhân lên tại vết thương từ vài giờ tới vài tuần. Sau đó nhanh gọn đi tới những đầu mút thần kinh cảm xúc và hoạt động của hệ thần kinh ngoại biên. Cuối cùng chuyển tới cơ quan thần kinh TW .
Vì thế virus dại chỉ tiếp xúc thoáng qua với hệ miễn dịch mặc dầu gần đây có khu công trình cho rằng sự âm hoá virus dại khỏi hệ thần kinh qua kháng thể trung gian là hoàn toàn có thể xảy ra. Khi đã xuất hiện ở trong nơron của hệ thần kinh ngoại biên, virus được luân chuyển trong acxon bằng dòng phản hồi của tế bào sợi acxon với vận tốc 0.3 mm / giờ tới hệ thần kinh TW, nơi nó liên tục được nhân lên. Phần cuống não bị nhiễm thứ nhất, sau đó tới vùng dưới đồi và sau cuối đến phần vỏ não bị tổn thương .
Tuy nhiên vào tiến trình nhiễm cuối thì hàng loạt hệ thần kinh TW cũng như một số ít mô ngoài như tuyến nước bọt cũng bị nhiễm virus, nhưng chính sách nhân lên cũng khởi đầu vào thời gian nào thì chưa rõ. Khi xâm nhập và nhân lên trong tế bào thần kinh, virus dại gây tổn thương não tủy ở những mức độ nặng nhẹ mà biểu lộ lâm sàng sẽ khác nhau .
Một số đặc thù thường gặp của bệnh
Lúc đầu người bệnh có cảm xúc đau đầu, bồn chồn, thổn thức, hô hào, chán nản vô cớ, sợ hãi, sốt, không dễ chịu và những đổi khác cảm xúc dị thường tại vết thương nơi bị súc vật cắn. Bệnh tiến triển đến liệt hoặc bị liệt. Các cơ nuốt của thực quản bị co thắt khi thử nước, nên người bệnh sợ nước, người bệnh mê sảng và co giật. Bệnh thường lê dài từ 2 – 6 ngày rồi chết do liệt cơ hô hấp .
Chẩn đoán xác lập bệnh bằng xét nghiệm kháng thể huỳnh quang đặc hiệu của tổ chức triển khai não hoặc phân lập virus trên chuột nhắt trắng, trên mạng lưới hệ thống tổ chức triển khai tế bào nuôi cấy .
Triệu chứng của bệnh Dại
Bệnh dại do virus thuộc họ Rhabdo viridae, giống Lyssavirus gây nên .
Thời kỳ ủ bệnh
Thời kỳ này tương ứng với sự chuyển dời và nhân lên của virus. Thời gian ủ bệnh dại dài hay ngắn tùy thuộc vào khoảng cách từ vị trí vết cắn đến thần kinh TW xa hay gần, vết cắn càng gần thần kinh TW thi thời hạn ủ bệnh càng ngắn .
Thời gian ủ bệnh trung bình là 30 – 90 ngày ( 80 % trường hợp ), có những trường hợp nhanh dưới 20 ngày ( 5 – 10 % trường hợp ) hoặc chậm hơn 3 tháng ( 7 – 20 % trường hợp ). Thậm chí lê dài hơn cả năm ( 1,8 % trường hợp ). Thời gian ủ bệnh ngắn nhất được tìm thấy khi vết cắn ở đầu, mặt, tay và đặc biệt quan trọng là so với trẻ nhỏ. Triệu chứng của bệnh dại thời hạn này không rõ ràng hoặc gần như không tìm được
Thời kỳ khởi phát
Từ 2 – 4 ngày trước khi phát bệnh, bệnh nhân thấy đau nhức nơi vết cắn, vết cắn bị sưng tấy. Những tín hiệu này lan rộng dọc theo mạng lưới hệ thống thần kinh và mạng lưới hệ thống bạch huyết. Đồng thời người bệnh còn có những triêu chứng : bồn chồn, thổn thức, hô hoán, chán nản vô cớ .
Thời kỳ toàn phát
Có 3 thể lâm sàng
Thể co thắt
Đây là thể thường gặp nhất. Triệu chứng của bệnh Dại thể co thắt gồm : co cứng, co thắt, co giật, run những cơ kể cả cơ mặt. Co thắt hô hấp và co thắt thanh quản khiến bệnh nhân khó thở là bộc lộ tổn thương hành tủy và là triệu chứng đặc trưng của bệnh. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là nhân lên cơn dại :
- Sợ nước: bệnh nhân thường rất khát nhưng khi uống nước họ bị co thắt lồng ngực, bị run câm cập. Trạng thái này qua mau nhưng để lại ân tượng kéo dài cho bệnh nhân, vì vậy họ không muốn uống nước mặc dù rất khát. Từ đó dẫn đến chỉ cần nhìn thấy 1 ly nước hoặc nghe tiếng nước chảy cũng sợ.
- Sợ ánh sáng: được mô tả tương tự như biểu hiện sợ nước.
Tính cách bệnh nhân không thông thường. Bệnh nhân bị phấn khích quá độ khi bị kích thích. Không phát hiện thấy tín hiệu mất tri thức .
Những cơn co thắt tiên phong còn xa nhau, ngày càng dày hơn và người bệnh thường tử trận sau 3 – 4 ngày do ngất hoặc ngạt trong một cơn co thắt sợ nước hoặc sau một cơn hôn mê .
Thể liệt
Thể này hiếm hơn, kém nổi bật hơn, không có tín hiệu phấn khích quá độ. Bệnh Open rất nhanh sau quy trình tiến độ co thắt, run. Liệt hoàn toàn có thể tiên phát và khởi đầu ở 1 chi hoặc 2 chi dưới rồi lan lên trên ( hội chứng Landry ) hoặc xuống dưới. Người bệnh thường bị tử trận do ngạt nước hoặc ngất vào ngày thứ 4. Diễn tiến bệnh thường không quá 4 – 10 ngày .
Thể cuồng
Bệnh nhân bị kích thích quá độ, có những phản ứng dữ tợn, trở nên hung bạo. Vì vậy bệnh nhân thường có những hành vi không thông thường như chống lại y, bác sĩ và những người quanh mình. Thể trạng suy sụp nhanh, hôn mê, ngất và chết .
Phương thức và thời hạn lây truyền bệnh Dại
Nước dãi mang virus bệnh Dại của động vật hoang dã truyền vào người qua vết thương hở
Nước dãi mang virus của súc vật bị dại được truyền sang súc vật hoặc người cảm nhiễm qua vết cắn, hoàn toàn có thể qua vết cào, vết rách nát, xước trên da hoặc rất hiếm hoàn toàn có thể qua niêm mạc còn nguyên vẹn .
Lây truyền từ người sang người hoàn toàn có thể xảy ra từ nước dãi của người bị bệnh có virus dại. Nhưng cần chú ý quan tâm rằng sau khi bị chó dại cắn, nếu người bị cắn chưa lên cơn dại ( nghĩa là người đó đang ở thời kỳ ủ bệnh ) thì không có năng lực làm lây nhiễm bệnh. Tuy nhiên việc lây truyền bệnh từ người sang người mới chỉ có tài liệu công bố và nguyên do của trường hợp này là do cấy ghép giác mạc lấy từ người bị chết vì dại mà không được chẩn đoán .
Thời gian lây truyền bệnh ở chó hay những súc vật khác là 3 – 5 ngày trước khi có triệu chứng bộc lộ bệnh và trong suốt thời hạn súc vật bị dại .
Xử trí sau khi bị súc vật cắn
Người bị chó, mèo cắn, kể cả khi con vật đã được tiêm phòng dại, cần xử lý ngay vết cắn bằng xà phòng hoặc chất sát trùng. Sau đó đến phòng tiêm vác xin dại tại viện Pasteur hoặc các trung tâm y tế dự phòng quận/huyện để khám và nhận điều trị dự phòng bằng kháng huyết thanh hoặc vắc xin dại theo thường quy.
Chú ý theo dõi triệu chứng biểu lộ của súc vật cắn người từ 7 – 15 ngày. Mục đích để phát hiện những tín hiệu hoài nghi bệnh dại. Súc vật cắn người này không được giết chết. Nếu súc vật bị nhiễm virus dại trong thời hạn cắn người thì những triệu chứng dại ở súc vật đó sẽ Open khoảng chừng 5 – 7 ngày sau khi cắn. Những biểu lộ ở súc vật như đổi khác tính tình, chó dễ bị kích động hoặc liệt và chết .
Tìm hiểu thêm về bệnh dại và cách phòng ngừa
Source: thucanh.vn
Category: Chó cảnh
