Mặc dù trong hệ can chi được cho là xuất phát từ Trung Quốc không có năm Mão ( tức năm con Mèo ), và hệ can chi của Nhật Bản, Nước Hàn cũng không có năm Mèo, nhưng khi sang đến Nước Ta, năm con Thỏ đã được người Việt thay thế sửa chữa bằng năm Mèo .
Bạn đang đọc: Mèo có hơn thỏ?
Lận đận mèo đi thi
Vì sao mèo lại ghét chuột đến vậy? Dân gian Trung Quốc có một câu chuyện mà giờ đây không nhiều người biết đến, trong đó, có một hướng lý giải vô cùng đáng yêu về mối thù sâu nặng giữa mèo và chuột.
Trước đây, khi Ngọc hoàng vẫn còn chưa quyết định 12 con vật nào sẽ được hân hạnh làm đại diện cho vòng quay 12 con Giáp, chuột và mèo vẫn còn là bè bạn. Cho đến một ngày, con mèo, vì ngủ lười mà bị mất cơ hội thăng tiến trong xã hội, con chuột vì ích kỉ đã phải mang họa truyền đời bị mèo rượt bắt.Trước đây, khi Ngọc hoàng vẫn còn chưa quyết định hành động 12 con vật nào sẽ được hân hạnh làm đại diện thay mặt cho vòng xoay 12 con Giáp, chuột và mèo vẫn còn là bè bạn. Cho đến một ngày, con mèo, vì ngủ lười mà bị mất thời cơ thăng quan tiến chức trong xã hội, con chuột vì ích kỉ đã phải mang họa truyền đời bị mèo rượt bắt .
Chuyện kể rằng khi trời đất đã bắt đầu đi vào ổn định, Ngọc Hoàng tính chuyện mở cuộc thi để chọn các con vật cho vòng quay12 năm. Ngài bèn cho phát giấy mời đi khắp muông thú, kể cả thú đã được thuần hóa và những loài hoang dã.
Mèo được người Việt trân trọng nhiều nhất về công suất bắt chuột. Mặc dù đồi núi của tất cả chúng ta nhiều nhưng dân cư lại tập trung chuyên sâu hầu hết ở vùng đồng bằng và con mèo lại vô cùng giỏi giang trong việc bảo vệ cho những cót thóc vùng nông nghiệp tiểu nông được bảo đảm an toàn .Khi đó mèo và chuột vẫn còn thân ái lắm, có hội hè gì cũng rủ nhau đi cùng. Chúng thỏa thuận hợp tác rằng sẽ cùng nhau đi dự thi để tranh chức 12 con Giáp .
Cả hai lo nghĩ ngày đêm luyện tài luyện sức. Tuy nhiên, mèo chuyện gì cũng có thể làm, duy có việc ngủ là không thể nào nhịn được, mặc dù nhà trên nhà dưới thênh thang, mèo chỉ thích nhất nơi bếp núc, cứ đi qua cửa bếp là mèo không cưỡng lại được ý muốn được vào nằm cuộn trên tro ấm để ngủ.
Đến ngày đi thi, dù đã cố căng mắt ra nhưng đến trước lúc lên đường mèo vẫn ngủ quên mất. Dù đã có hẹn ước nhưng khi đi qua, thấy mèo đang ngủ chuột cũng không đánh thức bạn. Con chuột khôn ranh và không quân tử nghĩ bụng, thế này càng tốt, mình bớt đi một đối thủ. Nó tự nhủ rồi nghĩ đến những cái nanh vuốt và đôi mắt như có thể thôi miên của mèo và quyết định rằng đối thủ này quá mạnh. Thế là chuột lên đường một mình mà không biết rằng dù hôm đó nó được hưởng trọn vẹn niềm vui thi đỗ nhưng suốt quãng đời còn lại không một phút nào được yên thân.
Trong cuộc thi lịch sử ngày hôm đó, có 12 con vật được Ngọc Hoàng chọn làm con Giáp, gồm có Chuột, Trâu, Hổ, Thỏ, Rồng, Rắn, Ngựa, Dê, Khỉ, Gà, Chó, Lợn. Các con vật được lựa chọn hân hoan ra về với những trọng trách mới được giao.
Tuy nhiên, chuột, người bạn ích kỉ chẳng sung sướng được bao lâu vì bạn mèo, với nỗi căm giận sâu sắc đang đợi nó ngay trước cửa nhà và không một lời đưa đẩy, xông vào xé xác chuột. Từ đó, mèo truyền đời con cháu cứ hễ nhìn thấy chuột là giết không tha. Cũng có một vài con mèo không đoái hoài đến những con chuột trù vì nó quá hôi nhưng nhìn chung, mèo luôn coi chuột là kẻ thù không đội trời chung.
Tại sao người Việt chọn mèo thay thỏ ?
Câu chuyện dân gian này cho thấy Trung Quốc cũng đã từng cân nhắc rất kĩ lựa chọn giữa mèo và thỏ khi quyết định đưa con vật nào vào hệ thống can chi. Tuy nhiên, với mảnh đất đại lục núi rừng rộng lớn, so với mèo, thỏ vẫn chiếm một vị trí quan trọng hơn trong cuộc sống con người mặc dù cả hai con vật đều mang những tính âm giống nhau.
Nhưng dù đã quyết định chọn thỏ làm con giáp thứ tư, người Trung Quốc vẫn có phần luyến tiếc con mèo. Tuy nhiên, hệ thống can chi và âm dương ngũ hành ra đời trước khi có lịch pháp và chữ Hán đã ghi lại sự lựa chọn đầu tiên của người Trung Hoa và do đó, họ không sửa chữ, cũng như sửa đổi một mắt xích trong can chi nữa.
Nhật Bản và Hàn Quốc cũng đồng ý với lựa chọn này khi tiếp nhận nền văn hiến can chi của Trung Quốc, duy chỉ có Việt Nam vẫn quyết định chọn mèo làm con giáp thứ tư trong bảng can chi. Điều này cho thấy mèo có một ảnh hưởng đặc biệt quan trọng trong đời sống của người Việt.
Hơn nữa, hệ can chi vào Nước Ta khá muộn và người Việt, phần vì hiểu rằng mèo là một đối trọng của thỏ trong xem xét về con giáp thứ tư, phần vì so với người Việt, con mèo thân thương hơn con thỏ, mang nhiều quyền lợi trong đời sống hơn thỏ nên đã quyết định hành động loại thỏ ra và đưa mèo vào vị trí thứ tư trong 12 con giáp .
Điều nữa khiến mèo đối với người Việt quan trọng là dù vốn nổi tiếng là loài sống cô đơn và kiêu sa nhưng mặt khác, đối với con người, mèo lại ấm áp và nũng nịu. Đặc tính này khiến cho mèo và người người vô thức gắn kết với nhau, như một sự cần thiết nào đó mà nếu một ngôi nhà không có mèo, bỗng có vẻ trở nên quạnh quẽ. Người Việt nuôi mèo với mục đích tối thượng là để bắt chuột và mặc dù họ chưa bao giờ khai thác tối đa tình bạn với con vật này, mèo vẫn là một yếu tố quan trọng giúp cho sự cô đơn của con người bớt khắc nghiệt.
Là một nước nông nghiệp nhỏ nên đối với người Việt, tính linh hoạt trong giao tế rất cần thiết.Loài mèo tuy nhỏ bé nhưng sự linh hoạt và mềm dẻo của nó khiến cho sự sinh tồn của nó được đảm bảo một cách chắc chắn, và đây cũng là một lý do khác khiến người Việt trân trọng đưa vào hệ thống can chi. Họ cho rằng, với đặc tính này, con mèo thậm chí còn mạnh mẽ hơn loài hổ. Bức tranh “Đám cưới chuột” cũng tận dụng đặc tính này của mèo để mô tả tính cộng sinh trong đời sống đa dạng sinh học.
Ngoài vị trí thứ tư trong can chi, với những năng lực đặc biệt và bí ẩn của mình, mèo còn chiếm nhiều vị trí trong tín ngưỡng và tôn giáo Việt Nam. Dịp Tết âm lịch này, trong khi người Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật bản hân hoan chào mừng năm con Thỏ thì Việt Nam sẽ riêng biệt tôn vinh con mèo, con vật mềm mại của nhiều cá tính Việt.
TS. Cung Khắc Lược
Source: https://thucanh.vn
Category: Mèo Cảnh
